دانلود مقاله ویتامینها

بخشی از مقاله

ویتامینها
1- تعریف :
ارائه تعریفی جامع برای کلمه ویتامین، عملاً غیر ممکن است. این کلمه در سال 1910 . م به وسیله « فونک » اختراع شد. در این سال او توانست از پوسته برنج عنصر کریستالی را بدست بیاورد که از بیماری بری بری پیشگیری نموده و آن را درمان می کند ( ناراحتی که زمانی اطلاعی از آن در دست نبود و بر اثر فقر ویتامین B ایجاد می شود.)
وی به این عنصر نام « آمین حیاتی » را داد که طبیعتاً اصطلاح ویتامین از کلمه آمین حیاتی گرفته شده و پس از آن، این نام به مجموعه عناصر مورد نیاز فعالیتهای حیاتی که بدن نمی تواند آنها را بسازد و بنابراین باید آنها را از طریق تغذیه بدست بیاورد اطلاق شد.

بنابراین، ویتامین عبارت است از عنصر ضروری برای فعالیت مناسب بدن و عامل حیاتی است که اغلب در مقادیر بسیار کم در مواد گیاهی و حیوانی وجود دارد. هر یک از ویتامین ها به نوعی به شکل کاتالیزورهای لازم برای ایجاد پدیده های مورد نیاز بدن و پدیده های تولید نسل نظیر تکثیر، رشد، گسترش، حفظ فعالیت حیاتی و غیره بکار می رود.
فقدان ویتامین های مختلف باعث ایجاد ناراحتی ها و آسیبهای خاصی می شود که بر حسب نوع ویتامین متفاوت است.تکاندهنده ترین نمونه کمبود ویتامین اسکوربوت است که از زمانهای بسیار دور شناخته شده است.

روشهای درمانی که در دوران قدیم علیه این بیماری بکار می بردند، بسیار متغیر بوده ( بدون اینکه هرگز کسی بتواند توجیه علمی برای این روشها پیدا کند. )
« پلین » از علف بریتانیکا صحبت می کند ( که بی شک نوعی ترشک بوده است)، داروئی که همراه با ژنتیان در یک رساله پزشکی ایسلندی در قرن پانزدهم هم تجویز شده است. « ژاک کارتیه » گزارش داده که برخی از افراد مبتلا به اسکوربوت با مصرف دم کرده سوزنهای کاج بر اساس دستور فارماکوپه ی هندی درمان شده اند و سرانجام، گروهی دیگر از خواص درمانی سنبل ختایی و . . . نام برده اند.

ولی همه باید تا قرن شانزدهم انتظار می کشیدند تا بتدریج به خواص میوه های خانواده لیمو برای درمان این بیماری مشکوک شوند. اما این بیماری همچنان ملوانان کشتی های بادبانی را که ماهها در دریا سفر می کردند و در طول سفر غذای آنها تنها از مواد کنسرو شده، آردی و نمک سود تشکیل می شد و از هر نوع میوه، سبزیهای تازه و گوشت تازه بایستی از تجربیات معاصر دکتر « آلن بومبار » که چند سالی است انجام شده، استفاده کنیم تا دریابیم که ادامه حیات افرادی که در دریا گمشده اند با استفاده از خود دریا که منبع ویتامین ها است (پلانکتونها) نیز امکان پذیر بوده است.

من واقعاً تعجب می کنم که چرا اندیشه ی صید ماهی تازه به مغز ملاحان قدیمی کشتیهای بادبانی خطور نمی کرده است؟ خصوصاً که همة ما روغن جگر ماهی مورو را می شناسیم و از غنای آن از ویتامینهای A و D آگاهیم. اما ماهی تازه دارای ویتامینهای متعدد دیگری نیز هست.
ضمناً باید این نکته را متذکر شوم که گوشت ماهی به صورت خام دارای آنزیمی به نام تیامیناز است که ویتامینB1 را از بین می برد ( و البته این آنزیم بر اثر پختن از بین می رود.)
فقر ویتامین C تنها دلیل ایجاد اسکوربوت است که اگر ادامه پیدا کند، باعث پیدایش بیماریهای شدید و سپس مرگ خواهد شد. در حالیکه استفاده از تغذیه ای عادی همراه با گوشت و خصوصاً سبزیها و میوه های تازه، افراد مبتلا به این ناراحتی را که بیماری بیش از حد در آنها پیشرفت نکرده باشد به سرعت بهبود
می بخشد .

ابتلاء به این بیماری منحصراً بر اثر فقر ویتامینC است ( درست مثل بری بری که صرفاً بخاطر فقر ویتانین B و راشیتیسم که به دلیل کمبود ویتامین D به وجود می آید.)
پس از مدتی محققین متوجه شدند که با قرار دادن حیوانات تحت رژیمهای غذایی خاصی که از نظر برخی ویتامین های مشخص دچار کمبود است، بیماری ایجاد می شود که بعدها آن را فقر ویتامینی نامیدند.

فقر ویتامینی یک بیماری کاملاً مشخص بوده و ناراحتیها و علائم خاص خود را دارد و تنها بر اثر فقدان یا کمبود یک ویتامین کاملاً مشخص ایجاد شده و ادامه می یابد ( که البته تنها به وسیله مصرف مجدد همان ویتامین درمان می شود.)

بدین ترتیب، گروهی از ویتامینها کشف شدند و نام های A ، B ، C ، D ، E و غیره را به خود اختصاص دادند. اما در هر یک از این گروهها نیز ویتامینهای مختلفی یافت شد که آنها را با ارقامی همراه با حروف مربوط به آن ویتامین مشخص کردند. به عنوان مثال، می توان از ویتامین B نام برد که خود به حدود پانزده ویتامین دیگر نظیر B1 ، B2 ، B3 ، B4 و . . . تقسیم شده و هر یک از آنها خاصیت و نقش ویژه خود را دارند.

البته اگر سعی کنیم ویتامینها را به نوعی تعریف کنیم، شاید بتوان گفت که این عناصر یا بهتر از آن، عناصر حیاتی، برای ادامه حیات لازم بوده ( تکثیر، رشد، حفظ و نگهداری ، فعالیت، جذب و تحلیل و . . . ) و به بدن امکان می دهند تا مواد غذایی را که دریافت می کند ( عناصری را که از این ویتامین ها برخوردار هستند) به مقادیر بسیار کوچکی تبدیل کند که با نیازهای ارگانیکی او سازگاری داشته باشد.

فقدان این عناصر حتی به صورت جزئی باعث ایجاد بیماری هایی می شود که ناراحتیها و آسیبهای خاص خود را در پی داشته و تنها با استفاده از ویتامین یا ویتامینهایی که کمبود آن ایجاد شده قابل درمان است.
دکتر « پومیه » در این مورد می گوید : « تعریفی جامع برای ویتامینها وجود ندارد و تنها توضیحی که می توان برای آنها داد، این است : دیگر عناصر در صورتی که بیش از حد مصرف شوند انسان را دچار ناراحتی می سازند، در حالیکه اگر ویتامینها مصرف نشوند ، انسان بیمار خواهد شد.»
تذکر: قبل از شروع مطالعه و بررسی منابع و ریشه های ویتامینها ، بهتر است یادآوری کنم که مخمر آبجو عملاً دارای تمام ویتامینها است ( درست مثل جلبکهای دریایی که تقریباً تمام زیر عنصرها (1) را در خود دارند.)

1- واژه ریز عنصر به جای کلمه فرانسوی الیگوالمال (الیگو = کم و ناچیز، المان = عناصر) انتخاب و به کار برده شده و مشتمل بر عناصری است که به مقدار بسیار ناچیزی برای ادامه فعالیتهای بدن ضروری هستند - م
2-ریشه و اساس ویتامینها

تصور می شود که ویتامین ها ابتدا توسط برخی از باکتریهای خاک تهیه می شود. گیاهان این ویتامینها را از خاک جذب می کنند، سپس حیوانات گیاهخوار ( منجمله انسان ) با مصرف این گیاهان، میوه ها و سبزیها ویتامینها را جذب کرده و سرانجام، حیوانات گوشتخوار ( که انسان در این گروه نیز جای دارد )، با خوردن حیوانات گیاهخوار این ویتامینها را دریافت می کنند.

پس از جذب، ویتامینها به وسیله اعضاء مختلف کاملاً مشخصی نظیر غدد، کبد، قلب، کلیه ها، استخوانها، عضلات و غیره مورد استفاده قرار می گیرند ( و یا ذخیره می شوند.) از نظر شیمیایی، ویتامینها می توانند به گروههای کاملاً متفاوتی متعلق باشند. در حال حاضر، تولید ویتامینهای اساسی در آزمایشگاهها امکان پذیر بوده و این امر باعث تسهیل در تجربیات درمانی شده است.

ویتامینها از جنبه های متعدد شبیه به هورمونهایی هستند که توسط غدد درون ریز ترشح می شوند. مثلاً ویتامینها نیز مانند آنها در مقادیر بسیار کم عمل نموده و اثرات آنها می تواند نزدیک بهم و یا مشابه باشد ( به عنوان مثال، ویتامین B و انسولین، ویتامین D و پاراتیروئید) . در سال 1967، تحقیقات « لوکا » نشان داد که برخی از متابولیسمهای فعال این امکان را بوجود می آورند که ویتامین D جذب شده و مانند یک هورمون حقیقی متابولیسم کلسیم را کنترل کند.

بر عکس، گروهی از ویتامینها با اثرات ترشحی غدد درون ریز مخالفت می کنند و بالاخره آنزیمها و مواد غذایی نیز وجود دارند که ضد ویتامین هستند. از جمله این مواد می توان از تیامینار که در ماهی خام وجود دارد( و با پختن از بین می رود ) و ضد ویتامینB1 است، سفیده تخم مرغ، الکل، ذرت طبیعی و غیره نام برد.

برخی از داروها نیز می توانند دارای خاصیت ضد ویتامینی باشند. به عنوان مثال اسید سالیسیلیک و مشتقات آن ( سالیسیلاتها، آسپرین) ضد ویتامین B5 است. به همین دلیل، گروهی از داروها نظیر پیرامیدن، آنتی بیوتیکها و سولفامیدها ، A.C.T.H ، روغن کرچک و غیره و مخصوصاً کورتیزون برای رفع هیپرویتامینی(1) مورد استفاده قرار می گیرد. ( بدون آنکه تاثیر مشتقات دیسکومارینی را به عنوان ضد ویتامین K که برای کاهش مقدار پروترومبین، سیال نمودن، رقیق کردن و کاهش دادن انعقاد خون خصوصاً در بیماری فلبیت بکار می رود فراموش کنیم). لازم به تذکر است که در طب هومئوپاتی داروی ضد ویتامینی وجود ندارد.

برخی نویسندگان ادعا کرده اند که بعضی از موارد فقر ویتامینی را می توان بوسیلة هورمونها درمان کرد. به هر حال، در تمام موارد تاثیر ویتامینها کاملاً مشخص است. به عبارت دیگر، یک ویتامین مشخص و نه ویتامین دیگری، می تواند یک بیماری را درمان کند. به عنوان مثال، ویتامین C برای درمان اسکوربوت، ویتامین B
1- حضور بیش از حد ویتامینها- م

برای معالجه بری بری، ویتامین D برای مبارزه با راشیتیسم و سرانجام، ویتامین B3 برای درمان پلاگر بکار می رود.
همچنین باید بدانید که برخی از غدد درون ریز از ویتامینها غنی هستند ( نظیر هورمونهایی که توسط قسمت قشری غده فوق کلیوی ترشح می شوند و از نظر ویتامینهای A و C غنی هستند، کبد که تقریباً تمام ویتامینها را در خود دارد و گلبولهای سفید که دارای ویتامین C زیادی هستند.) ولی مقدار این ذخایر در صورت بروز تهاجم ویروسی، میکروبی و یا پیدایش فشار عصبی، به نحو محسوسی کاهش می یابد که همین پدیده تاثیر سودمند ویتامین درمانی را در چنین شرایطی توجیه می کند.

بطور کلی، شرایط تغذیه ای نا مناسب باعث ایجاد فقر ویتامینی می شود. این بیماری معمولاً بر اثر سوء تغذیه ایجاد شده و به همین دلیل، بیشتر در کشورهای فقیر ( به دلیل ظهور جنگها، جیره بندی و . . . ) به چشم می خورد. شاید در مورد اردوگاههای نازی که در آنها اسیران جنگ گروه گروه کشته می شدند و در آنها اپیدمیهای وحشتناکی بر اثر فقر غذایی ایجاد می شد چیزهایی شنیده باشید.

بدنی که به شکل نامناسبی تغذیه شده باشد، نمی تواند بخوبی در برابر عفونتها و بیماریها از خود دفاع کند.
اما در شرایط عادی، فقر ویتامینی در میان انسانها کمیاب بوده و تنها به صورت مصنوعی در حیوانات آزمایشگاهی ایجاد می شود. کمبودی که در انسان به چشم می خورد، غالباً جزئی بوده و با یک یا چند ویتامین در رابطه است.

معمولاً ویتامینها در مقادیر کافی از طریق تغذیه تأمین می شوند. ولی آسیبهای گوارشی و استفاده نامناسب از غذاها باعث می شود تا جذب آنها به صورت ناقص انجام گیرد. این وضعیت در میان مهاجرین یا کسانی که تحت عمل جراحی قرار گرفته اند بیشتر مشاهده می شود .

فقر ویتامینی به صورت اصلی آن دیگر وجود ندارد ولی به شکل ثانوی بر اثر بیماری یا نوعی مسمومیت ( نظیر الکل ) بوجود می آید. بنابراین، ضرورت حضور ویتامینها در مواد غذایی، استفاده از رژیمهای کاملاً مصنوعی را نفی می کند. این ضرورت، تفاوت بین دو رژیم را که یکی به شکل طبیعی و دیگری مصنوعی، شیمیایی و فاقد ویتامین است نشان می دهد.
همچنین تجربیات امروزی ثابت کرده است که رژیم های غذایی که منحصراً بوسیله عناصر استریلیزه شده ( که اکثر ویتامینهای آن بر اثر حرارت از بین رفته اند ) تهیه می شود، مردود است. به همین دلیل است که در حال حاضر شیر مصرفی را به جای جوشاندن پاستوریزه می کنند، زیرا جوشاندن، ویتامینهای شیر تازه را نابود می کند
( غیر از ویتامین E که در برابر حرارت ثابت بوده ولی توسط نور از بین می رود.)

و در اینجا ضرورت دادن آب میوه تازه ( پرتقال یا انگور) یا شیر پاستوریزه نجوشیده به کودکانی که از شیر مادر تغذیه می کنند، مشخص می شود.
قبل از ادامه بحث، بایستی بدانید که متقابلاً ناراحتیهای هیپرویتامینی (1) نیز وجود دارد. البته این بیماریها کمیاب است و بیشتر در آزمایشگاهها یا معالجاتی که بخوبی انجام نشده یا در آنها مقادیر بسیار زیادی ویتامین تجویز شده A و B و D به چشم می خورد . در قسمتهای بعد، ضمن مطالعه هر یک از ویتامینها در این مورد نیز صحبت خواهم کرد.
چون انسان به دلیل وضعیت دندانهایش از تغذیه ای متنوع ( حیوانی و گیاهی ) برخوردار است، ویتامینهای حیوانی بیشتر در زمستان مورد توجه او قرار می گیرد، زیرا در این فصل، تنوع سبزیها و میوه ها کاهش پیدا می کند. البته در حال حاضر سرعت حمل و نقل این امکان را به وجود آورده تا در تمام سال، میوه های تازه
( مثلاً سیب ) در اختیار مردم قرار گیرد.

روش درمان به وسیله ویتامینها، به عنوان شاخه ای از طب هومئوپاتی محسوب می شود، زیرا با وجود اینکه این مواد در مقادیر بسیار کم مورد استفاده قرار می گیرند، عملاً استفاده از آنها اجباری است. مقدار مصرف آنها می تواند تا یک میلیونیوم و حتی یک ده میلیونیم روزانه باشد.
1- ناشی از مصرف زیاد یک نوع ویتامین- م

به همین دلیل، متخصصین هومئوپاتی پیش از هر مورد دیگری به رژیمهای ویتامینی توجه دارند.
در واقع، آنها این رژیم را تنها به عنوان یکی کمک برای روشهای درمانی خود بکار نمی بردند، بلکه همچنین از آن به عنوان یک روش پیشگیری از بیماریهایی که به نظر می رسد بیمار آمادگی ابتلاء به آنها را داشته باشد، استفاده می کنند.

بندرت اتفاق می افتد که تجویزهای اینگونه پزشکان با توصیه هایی برای مصرف آب میوه تازه (برای کودکان) و مصرف مواد خام نظیر شبزیها، سالاد، میوه های خام و غیره ( برای بزرگسالان) همراه نباشد.
البته از مدتهای طولانی قبل از کشف تدریجی ویتامینهای مختلف ( هنوز هم ویتامینها جدیدی در حال کشف است )، متخصصین هومئوپاتی بر اثر تجربه ویتامینهای را در داروهای خود به صورت رایج تجویز می کردند.

از این موارد، می توان از ویتامین B به عنوان محرک سیستم اعصاب به شکل جو صحرایی، ویتامینهای D و E برای درمان قطع عادت ماهانه به صورت غلات تازه و گیاهان مقوی ( اشتها آور ، باد شکن و تأمین کننده مواد معدنی) و ویتامین C به صورت انگور فرنگی سیاه برای درمان آلرژیهای مختلف ( روماتیسم، ورم حفره بینی، برونسیت، جوش و . . . ) نام برد.
البته نباید تردیدی در مورد اثر این داروها بر هورمونهای ضد تورمی که مقاومت بدن را در برابر بیماریها افزایش می دهد ( و بنابراین، در برابر عفونتهای زمستانی مانند گریپ) و بر کاهش سرعت بیش از حد رسوب مؤثر است، داشته باشیم.

مثالهای فراوانی را می توان در رابطه با روشهای درمانی طب قدیمی مطرح کرد که امروزه مؤثر بودن آنها از طریق کشفیات، تجربیات و آزمایشهای علمی جدید به اثبات رسیده است.
بدین ترتیب، در دوران قدیم بیماران مبتلا به شب کوری را با تجویز مصرف جگر (بدون اینکه کمترین تصوری از وجود عناصر ویتامینی داشته باشند )، با موفقیت درمان می کردند.
این بیماری با مصرف رتینول که در ویتامین A وجود دارد ، و این ویتامین به وفور در جگر گوسفند،گوساله و همچنین در روغن جگر برخی ماهیها ( نظیر ماهی مورو و فلتان) موجود است، درمان می شود.