بخشی از مقاله
انواع ویتامینها
ویتامین E
مقدمه
ویتامین E یکی از ویتامینهای محلول در چربی است. دلیل شهرت ویتامین E خاصیت آنتی اکسیدان آن است. که عبارتست از کاهش عوامل شیمیایی مخربی که در اثر استرسهای فیزیولوژیکی و محیطی در خون بوجود آمده است. این خاصیت در ویتامین E و ویتامین C موجود است. کسانیکه در مشاغل پراسترس فعالیت دارند، کسانی که به بیماریهای مزمن مبتلا هستند و یا دچار صدمات کلی شدهاند از جمله افرادی هستند که به این ویتامین توجه بسیاری نشان میدهند. این ویتامین در عملکرد کلیه سلولها موثر است از این رو کمبود آن عوارض زیادی را در پی خواهد داشت.
ویتامین E
ویتامینE از جمله ویتامینهایی است که امروزه بحثهای زیادی درباره آن مطرح می شود.
ویتامین E در سال 1920 به عنوان فاکتوری محلول در چربی و ضد سقط جنین شناخته شد و نام علمی آن توکوفرولTocopherol است. دلیل شهرت ویتامینE خاصیت آنتی اکسیدان آن است. که عبارتست از کاهش عوامل شیمیایی مخربی که در اثر استرسهای فیزیولوژیکی و محیطی در خون بوجود آمده، این خاصیت در ویتامین E و C موجود است ، پس از اینجا درمی یابیم که این ویتامین ارتباط زیادی با محیط دارد. کسانیکه در مشاغل پر استرس فعالیت دارند، کسانیکه به بیماری های مزمن مبتلا هستند و یا دچار صدمات کلی شده اند از جمله افرادی هستند که، به این ویتامین توجه بسیاری نشان می دهند. این ویتامین در عملکرد کلیه سلولها موثر است از اینرو کمبود آن عوارض زیادی را در پی خواهد داشت .
عملکرد ویتامین E
همانطور که بیان شد ویتامین E یک آنتی اکسیدان است. این ویتامین در لایه چربی دیواره سلول و در داخل سلول قرار دارد و از بروز تخریب در دیواره سلول جلوگیری می کند . همین عملکرد ویتامین E است که از بروز تخریب داخل عروق و سکته های قلبی جلوگیری می کند ، کمبودهای غذایی بر ذخیره آن در بدن موثر است ؛ کمبود آن در بیماریهای قلبی بیشتر دیده شده است .
بررسی اثرات آنتی اکسیدان E در بسیاری از شرایط تخریبی چون پیری، آلودگی هوا، استرس های محیطی، سرطان، بیماری های قلبی ، آب مروارید، دیابت و عفونت در حال انجام است.
ویتامین E تنها توسط گیاهان تولید می شود. در برگها و دانه ها ، خصوصا" روغنهای گیاهیموجود است و میزان مورد نیاز روزانه آن در بدن 7 تا 9 میلی گرم می باشد. با مصرف روزانه آجیل( البته در صورت تازه بودن) ، روغن سبوس گندم، آفتابگردان، بادام، ذرت و زیتون می توانید میزان زیادی ویتامین E دریافت کنید. میزان مصرف از این مواد غذایی باید در حد نیاز باشد. مثلا" مصرف روزانه 2 قاشق غذاخوری روغن آفتابگردان بدون اینکه حرارت ببیند نیاز شما را برآورده می سازد. از اینرو توصیه می شود برای تأمین ویتامین Eمورد نیاز در هر وعده غذایی سالادهای پر سبزی را همراه روغنهای آفتابگردان و زیتون مصرف کنید.
اثرات کمبود ویتامین E در اعصاب، عروق و اندامهای تولید مثلی مشخص می شود. البته 5 تا 10 سال طول می کشد تا ذخائر بدنی این ویتامین تمام شود و علائم پایان یافتن ذخیره آن در بدن ، عدم پاسخگویی به محرک های محیط ، ضعف عضلات، عدم توانایی در حفظ تعادل و اختلال در بینایی است البته کمبود در این حد در افرادی که مشکلات هضم و جذب چربی داشته باشند بروز می کند. ولی بطور کلی چون ویتامینE در حفاظت از غشأی سلول موثر است و در کبود آن در مراحل اولیه، جراحت های سریع پوست مشاهده می شود. این ویتامین در سقط جنین در رحم اثر بسزایی دارد که در آزمایشات حیوانی نیز مشخص شده است
تاریخچه کشف این ویتامین
ویتامین E در سال 1920 به عنوان فاکتوری محلول در چربی و ضد سقط جنین شناخته شد و نام علمی آن توکوفرول (Tocopherol) است. این ویتامین بخصوص در نزد حیوانات مانند موش مورد مطالعه قرار گرفته است. تجربه نشان داده است که اگر موشها را تحت یک رژیم غذایی مصنوعی بدون چربی قرار دهند اختلالاتی در عمل تولید مثل حیوان پدیدار میشود. اوانس نشان داد که این اختلالات به علت فقدان یک ویتامین محلول در چربی غیر از ویتامین A و ویتامین D میباشد.
ساختمان شیمیایی
ویتامین E به فرمول C29H50O2 یک ترکیب هتروسیکلیک مشتق از هسته کرومان است. از اتصال یک حلقه بنزنی و یک حلقه هتروسیکلیک اکسیژن دار به نام پیران ، هسته کرومان حاصل میگردد. توکوفرول در حلقه بنزنی دارای سه ریشه متیل و یک عامل و یک عامل هیدروکسیل و در حلقه پیران دارای یک ریشه متیل و یک زنجیر 16 کربنی است. علاوه بر آلفا توکوفرول در طبیعت ترکیبات مشابه دیگری وجود دارند که اختلاف ساختمان شیمیایی آنها با آلفا توکوفرول در تعداد و محل ریشههای متیل حلقه بنزنی است.
خواص فیزیولوژیک
فقدان این ویتامین در برخی پستانداران مانند موش موجب عقیم شدن حیوان میگردد. کمبود ویتامین E در موش موجب استحاله عضلات مخطط و بروز ضایعات از نوع دیستروفی عضلانی نیز میگردد. در انسان در اثر کمبود یا فقدان ویتامین E اختلالات تولید مثل و عوارض دیستروفی عضلانی مشاهده نشده است. تشخیص حالات کمبود ویتامین E در انسان به کمک آزمایشات ساده امکانپذیر است.
هر چه میزان کمبود ویتامین شدیدتر باشد حساسیت گویچههای سرخ در برابر آب اکسیژنه و سرعت همولیز آنها افزایش مییابد. مهمترین عوارض کمبود ویتامین در این گونه نوزادان کم خونی ، ورم بدن و افزایش تعداد سلولهای رتیکولوسیت در خون میباشد. میزان انتقال ویتامین E از راه جفت به جنین بسیار محدود است. یکی از مهمترین خواص شیمیایی ویتامین E حساسیت زیاد آن در برابر ترکیبات اکسید کننده است.
عملکرد ویتامین E در برابر بیماریها
ویتامین E یک آنتی اکسیدان است. این ویتامین در لایه چربی دیواره سلول و در داخل سلول قرار دارد و از بروز تخریب در دیواره سلول جلوگیری میکند. همین عملکرد ویتامین E است که از بروز تخریب داخل عروق و سکتههای قلبی جلوگیری میکند. کمبودهای غذایی بر ذخیره آن در بدن موثر است. کمبود آن در بیماریهای قلبی بیشتر دیده شده است. بررسی اثرات آنتی اکسیدان E در بسیاری از شرایط تخریبی چون پیری ، آلودگی هوا ، استرسهای محیطی ، سرطان ، بیماریهای قلبی ، آب مروارید ، دیابت و عفونت در حال انجام است.
منابع ویتامین E
ویتامین E تنها توسط گیاهان تولید می شود. در برگها و دانهها ، خصوصا روغنهای گیاهی موجود است و میزان مورد نیاز روزانه آن در بدن 7 تا 9 میلیگرم میباشد. با مصرف روزانه سبوس گندم ، آفتابگردان ، بادام ، ذرت و زیتون میتوانید میزان زیادی ویتامین E دریافت کنید. میزان مصرف از این مواد غذایی باید در حد نیاز باشد. مثلا مصرف روزانه 2 قاشق غذاخوری روغن آفتابگردان بدون اینکه حرارت ببیند نیاز شما را برآورده میسازد.
اثرات کمبود ویتامین E
اثرات کمبود ویتامین E در اعصاب ، عروق و اندامهای تولید مثلی مشخص میشود. البته 5 تا 10 سال طول میکشد تا ذخائر بدنی این ویتامین تمام شود و علائم پایان یافتن ذخیره آن در بدن ، عدم پاسخگویی به محرکهای محیط ، ضعف عضلات ، عدم توانایی در حفظ تعادل و اختلال در بینایی است. البته کمبود در این حد در افرادی که مشکلات هضم و جذب چربی داشته باشند بروز میکند. ولی بطور کلی چون ویتامین E در حفاظت از غشای سلول موثر است و در کمبود آن در مراحل اولیه ، جراحتهای سریع پوست مشاهده میشود. این ویتامین در سقط جنین در رحم اثر بسزایی دارد که در آزمایشات حیوانی نیز مشخص شده است.
سایر ویتامینها
● آشنائی با ویتامین A
این ویتامین یک ویتامین محلول در چربی است. این ویتامین به دو صورت وجود دارد رتینول: که فقط در غذاهای حیوانی یافت میشود و کاروتن: که هم در غذاهای حیوانی و هم غذاهای گیاهی یافت میشود. بهعلت محلول بودن در چربی، این ویتامین میتواند در داخل بدن ذخیره گردد لذا مصرف بیش از اندازه آن میتواند موجب مسمومیت شود. این مسمومیت خود را به شکل درد مفاصل، هیپرکلسیمی، ریزش مو، دل بهم خوردگی، اسهال، استفراغ، بیاشتهائی، تاری دید، پوسته پوسته شدن پوست، خستگی و سردرد نشان خواهد داد. این در حالی است که کمبود این ماده مغذی میتواند منجر به عقمی مردان، شب کوری گردد.
مقدار موردنیاز این ویتامین برای افراد بالغ معادل ۱۰،۰۰۰ واحد بینالمللی (IU یا Intermational) میباشد. از جمله منابع این ویتامین در روغن کبد ماهی، هویچ، سبزیهای سبز، زرد، زرده تخممرغ، شیر و فرآوردههای آن، مارگارین و میوههای زرد وجود دارد.
● آشنائی با ویتامین K
ویتامین K یک ویتامین محلول در چربی میباشد. باکتریهای روده نیز میتوانند این ویتامین را بسازند. از آنجائیکه در تشکیل عوامل انعقادی ۲ و ۵ و ۹ و ۱۰ نقش دارد در پیشگیری از خونریزیهای داخلی و خارجی نقش ایفاء مینماید. همچنین در اکسیداسیون اسید گلوتامیک نیز مؤثر است. کمبود آن میتواند منجر به افزایش زمان پروترومبین و خونریزی، اکسیموز و سلیاک و کولیت و اسپرو گردد.
از جمله منابع این ویتامین میتوان به ماست آلفا، زرده تخممرغ، روغن کتان، روغن سویا، روغن کبد ماهی و برگ سبز سبزیجات اشاره نمود. اشعه ایکس و اشعه رادیواکتیو و آسپرین و آلودگی هوا از جمله عوارض از بینبرنده آن هستند و مقدار این ماده مغذی در غذاهای منجمد شده کمتر از غذاهای طبیعی است.
● آشنائی با ویتامین ث یا اسیدآسکوربیک
این ویتامین جزء ویتامینهای محلول در آب بوده و از آنجائیکه تقریباً شناختهشدهترین نوع ویتامین است احتیاج به معرفی چندانی ندارد. تقریباً تمام جانوران به جز انسان و میمون و خوکچه هندی آن را در بدن خود میسازند. این ویتامین به جذب آهن در بدن کمک میکند و همچنین در تشکیل کلاژن نیز نقش دارد، زخم و سوختگی و خونریزی لثه را التیام بخشیده و در پائین آوردن کلسترول خون نقش دارد و احتمال ایجاد لختههای خونی در سیاهرگ را کم میکند.
همانطور که همه شما داستان ملوانانی را که به راههای دوردست میرفتند و ... را شنیدهاید و میدانید که کمبود این ویتامین در بدن منجر به ابتلاء به اسکوربوت خواهد شد. همچنین استفاده از مقادیر فوقالعاده زیاد این ویتامین میتواند منجر به بروز اسهال متناوب و تکرر ادرار و سنگهای کلیوی گردد.
مرکبات، سبزیها و میوهها از جمله منابع غنی این ویتامین هستند و نگهداری طولانیمدت در یخچال، پختن، حرارت، اکسیژن، نور و دخانیات از جمله عوامل از بین برنده آن هستند.
● آشنائی با ویتامین E
این ویتامین محلول در چربی است و در بافت کبد و چربی و قلب و عضلات بیضهها و رحم، خون و غده هیپوفیز و غده فوقکلیوی ذخیره میگردد.
این ویتامین را بهعلت خواص آنتیاکسیدانیاش ویتامین جوانی میدانند. همچنین این ویتامین موجب رسیدن مقادیر زیادی از اکسیژن به بدن میشود و موجب افزایش طاقت و تحمل حین انجام فعالیتهای بدنی میشود. در اثر کمبود این ویتامین عوارض زیر مشاهده میگردد.
تخریب گلبولهای قرمز، تحلیل عضلات، بعضی از انواع کمخونی، برونکوپنومونی در کودکان نارس، نوروپاتی و میوپاتی همراه با کراتین اوری در بزرگسالان مبتلا به سوءجذب طولانیمدت.
از منابع این ویتامین میتوان به جوانه گندم، دانه سویا، کلام بروکلی، اسفناج، آرد غلات کامل و تخممرغ
● آشنائی با ویتامین ویتامین D
یک ویتامین محلول در چربی است. بدن انسان این توانائی را دارد که در مقابل نور خورشید این ویتامین را بسازد. بدیهی است وجود بخار زیاد و همچنین هوای آلوده به سبب جلوگیری از تابش مستقیم و کافی نور خورشید میتواند موجب کاهش تولید این ویتامین در داخل بدن گردد.
مقدار توصیه شده این ویتامین ۴۰۰ واحد بینالمللی (معادل ده میکروگرم) در روز میباشد.
این ویتامین موجب تسهیل در جذب و استفاده از فسفر و کلسیم و استحکام اسکلتبندی میشود و کمبود آن در دوران کودکی منجر به راشیتیسم و در دوران بزرگسالی منجر به استثومالاسی و هیپوکلسیمی و هیپوفسفاتمی میگردد. روغن ماهی، ساردین، شاه ماهی، ماهی آزاد، ماهی تون، شیر و محصولات لبنی از جمله منابع طبیعی این ویتامین میباشند.
● آشنائی با ویتامین ب ۱ یا تیامین
تیامین یک ویتامین ب ۱ قابل حل در آب است لذا مازاد آن از طریق ادرار دفع میگردد.
این ویتامین رشد را تقویت کرده و به عمل هضم بهخصوص هضم کربوهیدراتها کمک مینماید. این ویتامین بهعلت تأثیر بر عملکرد سیستم عصبی و ببود بخشیدن به حالات روانی، ویتامین اخلاق نامیده میشود. کمبود این ویتامین میتواند منجر به ایجاد بیماری بری بری گردد. سبوس برنج، نان کامل گندم، آرد جو دو سر، بادام زمینی، اغلب سبزیها و برنج از جمله منابع غنی این ویتامین میباشند. حرارت، الکل، کافئین و هوای آزاد از جمله عوامل از بین برنده این ماده مغذیاند.
● آشنائی با ویتامین ب ۲ یا ریبوفلاوین
این ویتامین نیز مانند بقیه ویتامینهای گروه ب قابل حل در آب بوده و مازاد آن از طریق ادرار دفع میگردد. این ویتامین به رشد و داشتن پوست، مو و ناخن سالم و بهبود زخمهای دهان و لب کمک نموده و کمبود آن میتواند منجر به رخمهای دهان و لب و پوست گردد. نور (اشعه ماوراءالنهر بنفش)، محیط قلیائی، حرارت پخت و پز، سولفامیدها، استروژن و الکل از جمله عوامل از بین برنده این ویتامین هستند.