مقاله در مورد نقش مواد معدنی و ویتامینها در تغذیه گاو شیری

بخشی از مقاله

موضوع اين مقاله بررسي بهترين منابع مواد غذائی و ويتامين ها ، احتياجات متداول براي توليد و تجربيات تغذيه ای برای مشخص شدن اين احتياجات و بالا بردن سطح توليد و سلامتی گاو شيری است .‏
• تغذيه مواد معدنی
• احتياجات به مواد معدنی
• ويتامين ها
• نتيجه گيری

گاو شيری براي توليد مناسب ، عملكرد توليدی ، سلامت گله و توليد مناسب شير به حداقل 12معدني و ويتامين نياز دارد. با وجود اين كه علامات ناشی از كمبود مواد غذائي كمتر ديده ميشود ، اما در بعضی موارد كم يا زياد بودن مواد غذائی و يا ويتامين ها رخ ميدهد . حتی اندكی به هم خوردن تعادل يا كمبود ميتواند باعث مشكلات در توليد شير ، سلامتی و بطور كلی توليد شود. با بالا رفتن ميانگين توليد ، تنظيم و تعادل در مواد معدنی و ويتامين های جيره گاو اهميت زيادی پيدا ميكند .‏

تغذيه مواد معدنی :‏
بطور كلی منابع مواد معدنی شامل دو گروه است : غذاهای طبيعی مانند علوفه و غلات و مكمل های معدنی كه برای متعادل كردن ميزان مواد معدنی موجود در علوفه و غلات بكار ميروند . در گاو شيری ، مواد معدنی يا با اندازه زياد هستند كه آنها را ماكرو ماينرالها ميناميم ، يا با اندازه كم و ناچيز هستند كه آنها را ميكرو ماينرالها مينامند . ماكرو ماينرالها شامل كلسيم ، فسفر ، منيزيم ،

پتاسيم و سولفور هستند و ميكرو ماينرالها را يد ، آهن ، كبالت ، مس ، منگنز ، روی و سلنيوم تشكيل ميدهند . مواد ماده معدنی چه در مقادير زياد باشد که بر حسب درصد ماده خشك غذائي بيان ميشود ، چه در مقادير كم باشد كه بر حسب قسمت در ميليون بيان ميشوند بايد به مقدار كافی به حيوان خورانده شوند تا به عملكرد مناسب و سلامتی گله دست يابيم .‏
ميزان دست يابی زيستی زيست دستيابی از مواد معدنی :‏

تعيين ميزان مواد معدني يا مكمل های معدنی در فرمول جيره بدون دانستن دست يابی قابليت هضم آن ماده ارزش چندانی نخواهد داشت . زيست دستيابی برای ما مشخص ميكند كه يك ماده معدنی به چه ميزان توسط حيوان هضم و استفاده ميشود تا بتواند توليد و سلامت حيوان را تضمين كند . مسلما با كاهش قابليت استفاده از يك ماده معدنی توسط حيوان ، ميزان ماده معدنی لازم برای برطرف كردن نياز گاو افزايش خواهد يافت . جدول 1 ميزان دستيابی نسبی دسترسی به

مواد معدنی را در منابع مختلف كلسيم ، فسفر ، منيزيوم و سولفور را در يك گاو بالغ نشان ميدهد .
همانطور كه در جدول نشان داده شده ، پودر استخوان و فسفات كلسيم بالاترين ميزان كلسيم قابل استفاده را دارند . سنگ آهک از اين منظر در حد متوسط است و در علوفه معمولا قابليت استفاده از كلسيم پائين است ؛ ولی با اين وجود علوفه از منابع فقير اما مهم كلسيم هستند . عمومی ترين منابع فسفر به جز فسفات سنگ كه قابليت استفاده كمی دارد ، همگی قابل استفاده هستند .‏
ميزان نياز به كلسيم بر پايه متوسط قابليت استفاده از آن در حدود 38 درصد است . متوسط قابليت استفاده از كلسيم 51 درصد مكمل های معدنی ، 43 درصد غلات و35 درصد علوفه را تشكيل ميدهد. به ياد داشته باشيد كه در جداول ، ميزان نياز به مواد معدني مورد نياز گاو شيری بد

قت محاسبه شده و لذا احتياجی نيست كه ميزان مواد معدنی موجود در تغذيه را در درجات بالاتری تنظيم كنيم . استثنای اين مورد ، گاوهای مسن تر و با توليد بالايی هستند كه علوفه تغذيه آنها فقط يونجه باشدد ؛ در اين موارد افزايش در درجات كلسيم جيره به ميزان 9/0 تا0 /1 درصد ميزان جيره خشك روزانه بايد انجام شود .‏
جدول1 ‏: دستيابی نسبی به كلسيم ، فسفر ، منيزيم و سولفور در منابع عمومي

دستيابي نسبي كلسيم فسفر منيزيم سولفور
بالا پودر استخوان بخار آب داده شده منوكلسيم سولفات اكسيد منيزيم سولفات كلسيم
منو كلسيم فسفات منو كلسيم فسفات سولفات منيزيم سولفات سديم
دي كلسيم فسفات فسفات آمونيوم كربنات منيزيم سولفات پتاسيم

كلريد كلسيم دي كلسيم فسفات ----- سولفات منيزيم
متوسط كربنات كلسيم پودر استخوان بخار آب داده شده كلريد منيزيم -----
سنگ آهك فسفات بدون فلئورين ----- -----
----- سديم تري پلي فسفات ----- -----
پايين علوفه سنگ فسفاته بدون فلئورين سنگ آهك دولومتريك سولفور خالص
----- فسفات سنگ نرم علوفه و غلات -----

جدول 2 : مواد معدني مورد نياز در دوره شير دهي گاو شيري :‏

ماده معدني واحد ميزان توصيه شده در جيره حداكثر تخمين ميزان نياز در روز
كلسيم درصد 0/43-077 0/95 2/0 116گرم
فسفر درصد 0/28-0/49 1/0 75گرم
منيزيم درصد 0/20-0/25 0/30 0/50 41گرم
پتاسيم درصد 0/90-1/00 1/3-1/5 3/0 184گرم
سديم درصد 0/18 0/5 ----- 37گرم
كلر درصد 0/25 ----- 51گرم
سولفور درصد 0/20-0/25 0/4 41گرم
كبالت قسمت در ميليون ppm 0/10 10/0 2ميلي گرم
مس قسمت در ميليون ppm 10 100/0 204ميلي گرم
يد قسمت در ميليون ppm 0/6 50/0 12ميلي گرم
آهن قسمت در ميليون ppm 50 1000/0 1020ميلي گرم
منگنز قسمت در ميليون ppm 40 1040 816ميلي گرم
سلنيوم قسمت در ميليون ppm 0/3 0/2 6ميلي گرم

روي قسمت در ميليون ppm 40-60 500/0 816ميلي گرم
نكته :‏
ميزان كلسيم داخل پرانتز ميزانی است كه در هنگام استفاده از مكمل های چربی بايد به كار برده شود .‏
وارد كردن منيزيم داخل پرانتز به داخل جيره در حالات استفاده از مكمل هاي چربي لازم و در استرس حرارتي مفيد است .‏
ا گرم = 035/0 اونس و 1پوند = 454 گرم
احتياجات معدنی :‏
ماکرو ماينرال ها مواد معدنی با ميزان بالا
‏كلسيم و فسفر :
در گاو شيری بالغ ، ميزان نياز به كلسيم و فسفر به وزن بدن ، ميزان و تركيب شير توليدی و مرحله آبستنی وابسته است . در يك چرخه شير دهی كامل ، ميزان كلسيم و فسفر بايد موازنه شود . مواد معدنی كه در جريان شير باری زودرس شير دهی زود هنگام خارج ميشوند بايستی قبل از زايمان جايگزين شوند در تغذيه گنجانده شوند تا عملكرد و سلامت گاو ثابت بماند . برای كاهش در ميزان بيماری تب شير بسيار مهم است كه ميزان كلسيم و فسفر را در انتهای دوره خشک 4 هفته انتهايي كنترل كنيم . ميزان احتياج به كلسيم در طول دوره خشك در حدود 39/0 ماده خشك غذا است ؛ در حالی كه ميزان نياز به فسفر24/0 درصد ميباشد . وارد كردن بيش از39/0 درصد كلسيم در جيره به طور قابل توجهي ميزان بروز تب شير را در گله افزايش ميدهد. در گاو های با توليد

بالاوزن 80/0 درصد ماده خشك غذا كلسيم و50/0 درصد فسفر در رژيم غذايی مورد نياز است . ‏
تغذيه ميزان مناسب فسفر در يك گاو شيری يك حاشيه امنيت موثر و مناسب برای حداكثر توليد ايجاد خواهد كرد . بايد از زياده روی در افزودن اين مواد معدنی به جيره خودداری شود ، چون فسفر از گرانترين مواد غذائی موجود در اكثر جيره هاي گاو شيری است و برا

ی داشتن بهترين حالت توليد و عملكرد در هر دو دوره خشک و شيرباری بايد نسبت كلسيم به

فسفر جيره را بين 4/1 به 1 تا 5/2 به 1 حفظ كنيم .‏
منيزيم :‏
احتياجات به اين عنصر از 1/0 درصد در گوساله های جوانتر از سه ماه سن تا 5/2 الی 30/0 درصد در گاوهای بالغ با توليد بالا متغير است . مقادير بالای منيزيم ، در حالات شيرباری زودرس ، استفاده از مکمل های چربی و يا در حالات گراس تتانی مورد نياز است . منيزيمی که بصورت اکسيد منيزيم استفاده ميشود ، اکثرا بعنوان يک بافر استفاده میشود و اين حالت در ميزان 0/30 درصد يا بالاتر اين عنصر و در جيره هايي که بر پايه استفاده از يونجه هستند ديده ميشود . تحقيقات انجام شده نشان ميدهد که استفاده از 18 گرم منيزيم روزانه از 4 تا 6 هفته قبل از زايمان از بروز آماس ادم غدد پستانی در گوساله ها جلوگيری ميکند . در تغذيه با علوفه ای که در خاک های با منيزيم کم که با آزمايش خاک مشخص ميشوند يا با منابع کلسيمی غير از سنگ آهک ميرويند ، به دليل کم بودن ميزان منيزيم ، بايد از مکمل هايی مانند اکسيد منيزيم 76/0 منيزيم يا دينامات 12/0 درصد منيزيم استفاده شود .‏

پتاسيم :‏
سبزيهای خوراکی از منابع خوب پتاسيم هستند . وقتی علف ذرت به اندازه بزرگ و به شکل علوفه در می آيد ، يا هنگامی که جوهايی که در آبجوسازی مورد استفاده هستند تغذيه شوند ، ميزان پتاسيم از حد متعادل کمتر خواهد شد . در هنگامی که استرس حرارتی مشکل زا است ، احتياجات به پتاسيم به ميزان 3/1 تا 5/1 درصد جيره خشک افزايش مي يابد .‏
سولفور :‏
در اين مورد هم سبزيجات به مانند غذاهای پروتئينی از منابع خوب هستند . نسبت مناسب نيتروژن به سولفور در حدود 1/10 است . از اين رو ، 14 درصد پروتئين خام در جيره حدودا 15/0 درصد سولفور را تشکيل ميدهد . مکمل های اين عنصر تنها هنگامی مورد نياز هستند که جيره شامل اوره ، علوفه ذرت يا علوفه خشک با کيفيت پائين باشد . منابع مناسب اين عنصر را کلسيم

سولفات با 19/0 درصد سولفات ، کلسيم سولفونات 10/0 درصد سولفور ومتيونين هيدروکسی آنالوگ تشكيل ميدهند . از آنجائيکه مقدار ناچيز نمک های معدنی مقدار قابل توجهی سولفور دارند ، سولفور مکمل نبايد به جيره اضافه شود ، مگر اين که کمبود مشخصی مشاهده شود . افزايش بيش از اندازه سولفور احتمال بروز سميت را بالا ميبرد و در جذب مس نيز تاثير گذار است .‏
کلريد سديم نمک معمولی :‏
احتياج روزانه نمک يک گاو شيری با افزودن 1 درصد نمک به ترکيب غلات امکانپذير است . گاو های شيری در هر روز به 2 تا 4 اونس نمک نياز دارند حدود 1 اونس نمک به ازای هر 30 پوند شیر و گاوهای خشک نيز به 5/1 اونس نمک در روز نياز دارند . اگر آماس ادم پستان برای گاوهای ما مشکل زا است بايد در دو هفته انتهائی پيش از زايمان ميزان نمک جيره را کاهش داد ‏.
ميکرو ماينرالها مواد معدنی با مقادير کم :‏

بطور کلی افزودن مقدار ناچيز نمک به ترکيب غلات همراه با ميزان کم نمک آزاد مواد معدنی مشخص + ميکرو ماينرالهای موجود در غذاها ، احتياجات گاو شيری به اين مواد معدنی را برطرف خواهد کرد .‏

کبالت :‏
اکثر جيره های گاو شيری احتياجی به منابع مکمل کبالت نخواهند داشت .
مس :‏
اکثرا جيره های گاو شيری بايد با مکمل های مس چه به شکل مقدار ناچيز نمک های معدنی و چه بصورت مخوطی از منابع مس مانند سولفات مس همراه شوند . ‏
يد :‏
مقدار ناچيز از نمک های معدنی و يا منابع ديگر اين عنصر بايد در هر روز حدود 12 ميلی گرم آنرا برای گاو فراهم کنند . استفاده از اين عنصر نبايد از 50 ميلی گرم در روز بيشتر شود ؛ چون افزايش بيش از حد يد در تغذيه باعث افزايش ميزان اين عنصر در شير ميشود و اين امر باعث ايجاد مشکلات مسموميت مانند ترشحات بيش از حد بينی و آبريزش چشم ميشود .‏

آهن :‏
بعد از گذشت دو ماه از سن ، کمبود آهن در گاو نسبتا کمايب است و در صورت متعادل بودن جيره ، ميزان آهن آن نه تنها احتياجات گاو را برطرف ميکند ‏بلکه از نياز گاو بيشتر نيز خواهد بود .‏
‏
منگنز :‏
اکثر علوفه ، غلات و مکمل های پروتئينی تنها منابع متوسطی از منگنز هستند و لذا بايد از مکمل های غذائی منگنز استفاده شود ، بخصوص در گاو هايی که توليدات بالايی دارند .‏
روی :‏
مقادير بالای روی ، در جذب مواد معدنی با ميزان کم مانند مس و آهن تاثير گ

ذار است . بطور کلی ، ميزان توصيه شده روی در تغذيه بين 40 تا 60 قسمت در ميليون ماده خشک جيره است و احتياجی نيست که ميزان بيشتری از اين ماده در تغذيه وارد شود . سولفات روی ، اکسيد روی يا ماده زينك پرو منابع خوب اين عنصر هستند . متيونين مس ميتواند کيفيت سم و توليد شير گاو را بهتر کند . ولی با اين وجود تحقيقات بيشتری در مورد اين عنصر مورد نياز است .‏

سلنيوم :‏
در هنگامی که خاک دچار کمبود سلنيوم است ، گاوهای خشک بايد با مکمل سلنيوم به ميزان 3 تا 5 ميلی گرم در روز تغذيه شوند و جيره گاوهای شيری نيز بايد با 6 تا 8 ميلی گرم در روز سلنيوم در روز همراه شود . کمبود سلنيوم با بيماری عضلانی گوساله ها در ارتباط است و درمان با سلنيوم ميتواند راندمان توليد مثلی را افزايش داده و از جفت ماندگی ماندن جفت در گاوهای شيری بکاهد . همچنين ميزان کافی سلنيوم به همراه مديريت مناسب شيرگيری و کنترل محيط در جيره در کاهش شيوع ورم پستان نيز نقش دارد . به هر حال ، استفاده از سلنيوم بايد با هوشياری انجام شود ؛ چرا که بعضی از خاکها دارای ميزان بالايی از سلنيوم هستند و در صورت استفاده زياد ، اين عنصر ميتوانند مسموم کننده باشند . سلنيوم در بعضی مناطق نبراسکا در مقادير بالا گزارش شده است . درجات بالا تر از 2 قسمت در ميليون اين عنصر ميتواند باعث کاهش در اشتها ، از دست دادن موی دم ، پوسته پوسته شدن سم و حتی مرگ شود . ‏

تعادل يونهای مثبت و منفی :‏
متعادل کردن الکتروليت های رژيم غذائی روش جديدی است که از آن به عنوان عاملی در کاهش تب شير در شيرباری زودرس ياد ميشود . بطور کلی ، الکتروليت ها يا دارای بار مثبت هستند ، يا منفی و با استفاده از مقادير مختلف اين الکتروليتها ميتوان مثبت يا منفی بودن بار الکتريکی يک جيره را معين کرد . تغذيه جيره ای با بار منفی که در آن کلسيم ، فسفر و منيزيم متعادل شده باشند از 3 تا 4 هفته قبل از زايمان ميزان وقوع تب شير در گله را بطور مشخصی پايين خواهد آورد . ‏

بين 3 تا 4 هفته قبل از زايمان معمولا تغذيه گاو خشک زياد ميشود تا برای رفتن ميزان بالاتر غذا پس از زايمان سازگاری ايجاد شود . در اين هنگام بسيار مهم است که ميزان مواد خوراکی زبر را به منظور حفظ عملکرد مناسب شکمبه و جلوگيری از مشکلات متابوليکی به اندازه مناسب رساند . در گاوی که به مرحله خشک نزديک ميشود بهترين راه برای متعادل کردن درجه کاتيون - آنيون استفاده از ترکيباتی مانند کلريد آمونيوم ، سولفات آمونيوم و سولفات منيزيم است . اين مواد معدنی بايد به صورت ترکيبی شامل 40 تا 50 درصد کلريد آمونيوم ، به ميزان 200 گرم در روز و 3 تا 4 هفته قبل از زايمان خورانده شوند . هنگامی که اين مواد به تنهائی استفاده ميشوند بسيار گران و در عين حال برای حيوان دلچسب هستند ؛ لذا بايد آنها را با يک جيره غذائی مخلو

ط کنيم . برای تنظيم تعادل کاتيون - آنيون يک گاو بايد با يک متخصص مواد غذائی ، دامپزشک و يا افرادی که در اين زمينه تخصص دارند تماس بگيريم . مطالعات نشان ميدهند که هنگامی که گاو را با جيره ای که بار منفی دارد تغذيه کنيم ، ميزان ابتلا به بيماری تب شير کمتر از هنگامی است که جيره بار الکتريکی مثبت داشته باشد . بنظر ميرسد که غذاهای آنيونی باعث بالا رفتن کلسيم خون در هنگام زايمان ميشوند . بياد داشته باشيد که روشهای خاص و کامل تغذيه ای هنوز وجود ندارد و توليد کننده بايد در ابتدا ميزان کلسيم و فسفر را به منظور کاهش در مشکلات تب شير ارزيابی کند . ‏

روشهای تغذيه مواد معدنی :‏
روش جبری :‏
اين روش ، روش توصيه شده برای تغذيه مواد معدنی به گاو های شيری است . در اين روش مشکلات مربوط به دلچسب بودن مواد غذائی ، استفاده از مواد غذائی و استفاده بيش از حد از مواد معدنی حل شده است . توليد کننده ، ميزان مکمل های مواد معدنی را بر اساس ميزان اين مواد در علوفه و غلات مشخص ميکند . بدست آوردن جيره ای مناسب و به دقت مخلوط شده بسيار مهم است . روش مطلوب و مناسب در تغذيه جبری ، استفاده از جيره ای کاملا مخلوط شده است . راه ديگری که در روش جبری استفاده ميشود استفاده از يک نوع از غلات بعنوان حامل است . نبايد علوفه را بطور مرطوب و به تنهائی به عنوان حامل مورد استفاده قرار داد چون با افزايش توليد شير و بالا رفتن جذب غلات ، ميزان جذب علوفه و به همين صورت مواد معدنی کاهش خواهد يافت . ‏

روش گزينش آزاد :‏
دقت اين روش به دقت روش جبری نيست و تنها ميتوان در مورد مواد معدنی با مقدار کم در اکثر موارد از آن استفاده کرد . گاوها ممکن است بدليل ميل و اشتهای صحيح ، ميل ياد گيری آموزش داده شده و يا بدليل برتری مکمل از نظر طعم ، بو و اندازه آن را انتخاب کنند. ‏

پاشيدن بصورت سطحی :‏
اين روش اغلب در طويله و يا در جايگاههای ويژه استفاده ميشود . در جيره روزانه گاوها ترکيبی شامل 1 تا 3 اونس از يک نمک معدنی شده با ميزان کوچک و يا مخلوط ويتامين - ماده معدنی به همراه 1 تا 6 اونس مکمل کلسيم - فسفر استفاده ميشود . اين کار باعث ميشود بتوانيم در شيرباری زودرس مواد غذائی اضافی را قبل از جذب کامل ماده خشک به گاو بخورانيم .‏

ويتامين ها :‏
ويتامين ها بدو گروه تقسيم ميشوند : محلول در چربی و محلول در آب . ويتامين های محلول در چربی شامل آ و دي و اي و كا هستند . نياز به ويتامين هاي آ و دي و اي در جدول 3 نشان داده شده است . وجود ويتامين كا در جيره ضروری نيست ، چون اين ويتامين داخل شکمبه سنتز ميشود. ‏

جدول 3 ؛ ويتامين های توصيه شده برای گاو شيری :‏
ويتامين واحد ميزان توصيه شده حداكثر تخمين ميزان نياز در روز
A IU/Pound 1450-1800 30000 62250 IU
D IU/Pound 450 4500 20250 IU
E IU/Pound 7 900 315 IUهای ويتامينی اضافی مورد نياز است در جدول 4 نشان داده شده است . ‏
ويتامين های محلول در آب ويتامين های ب در شکمبه سنتز ميشوند و نيازی به آنها در جيره نيست . نياسين نوعی ويتامين ب است که به تنظيم انتقال چربی در بدن کمک ميکند ؛ بخصوص در حالاتی که ميزان چربی بيش از حد مورد نياز است ، در شيرباری زودرس گاوها و در بيماری کتوز افزودن نياسين به ميزان شش تا دوازده گرم در روز ميتواند مفيد باشد .‏
جدول 4 ؛ حالاتی که در آن نياز به استفاده از مکمل های ويتامينی است :‏
حالات A D E
علوفه انباشته شده به مدت طولاني X --- ---
استفاده از دانه هايي كه در اثر برفك زدن آسيب ديده اند X --- ---
استفاده زياد از غلات در تغذيه X X X
نگهداري گاو در فضاي بسته --- X ---
استفاده از شير يا جايگزين هاي آن در جيره X X X
استفاده از تفاله محصولات در تغذيه X X ---
استفاده از علوفه آسيب ديده از آب X X ---
وجود بوي فساد در شير --- --- X
دوره هاي استرس X X X

علوفه آسيب ديده از حرارت X --- ---

تنظيم ميزان مناسب ويتامين ها و مواد معدنی جيره گاو شيری در بدست آوردن ميزان بالای توليد شير و ثابت نگه داشتن عملکرد بسيار اهميت دارد . جدول وسيع نيازهای مواد معدنی و ويتامين مربوط به تمام سنين گاو شيری در تحقيقات ملی انجمن نيازهای گاو شيری و نيز دفاتر مسئول وجود دارد . ‏