بخشی از مقاله
پسآبهاي صنعتي
فهرست مطالب
استاندارد روش نمونهگيري از پسآبهاي صنعتي
هدف و دامنه كاربرد
اصطلاحات و تعاريف
نكات مهم در نمونهبرداري
نقطه نمونهگيري
تناوب نمونهگيري
وسيله نمونهگيري
ظروف نگهداري نمونه
روش كار
حفظ تركيبات نمونه
پيشگفتار
استاندارد روش نمونهگيري از پس آبهاي صنعتي كه بوسيله كميسيون فني استاندارد روشهاي آب تهيه و تدوين شده و در سي و ششمين كميته ملي استاندارد صنايع شيميائي مورخ 63/3/9 مورد تائيد قرار گرفته , اينك به استناد ماده يك قانون مواد الحاقي به قانون تأسيس مؤسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران مصوب آذر ماه 1349 بعنوان استاندارد رسمي ايران منتشر ميگردد .
براي حفظ همگامي و همآهنگي با پيشرفتهاي ملي و جهاني در زمينه صنايع و علوم استانداردهاي ايران در مواقع لزوم مورد تجديدنظر قرار خواهند گرفت و هرگونه پيشنهادي كه براي اصلاح يا تكميل اين استانداردها برسد در هنگام تجديدنظر در كميسيون فني مربوط مورد توجه واقع خواهد شد .
بنابراين براي مراجعه به استانداردهاي ايران بايد همواره از آخرين چاپ و تجديدنظر آنها استفاده نمود .
در تهيه و تدوين اين استاندارد سعي شده است كه ضمن توجه به شرايط موجود و نيازهاي جامعه حتيالمقدور بين اين استاندارد و استاندارد كشورهاي صنعتي و پيشرفته همآهنگي ايجاد شود .
لذا با بررسي امكانات و مهارتهاي موجود و اجراي آزمايشهاي لازم اين استاندارد با استفاده از منبع زير تهيه گرديده است .
IS: 2488
استاندارد روش نمونهگيري از پسآبهاي صنعتي
1 ـ هدف و دامنه كاربرد
هدف از ارائه اين استاندارد تعيين روشي جهت نمونهگيري از پسآبهاي صنعتي است كه در آن اصول مشخصي براي يكنواخت كردن روشهاي مختلف نمونهگيري تدوين شده و اين روش در مقياس عمومي قابل اجراء بوده و در موارد خاص نيز احتمالا كاربرد خواهد داشت .
2 ـ اصطلاحات و تعاريف
2-1 نمونهگيري : واژه نمونهگيري كه در اين استاندارد بكار ميرود عبارتست از برداشتن قسمتي از پسآب كه نمايانگر كل پسآب مورد نظر باشد .
2-2 فاضلاب خام 1 : عبارتست از آبي كه پس از ورود به واحد صنعتي و گردش در مراحل مورد نظر به مواد موجود آلوده ميگردد .
2-3 پس آب صنعتي 2 : فاضلابي است كه عمل پالايش جهت كاهش آلودگي در مورد آن انجام گرفته است .
3 ـ نكات مهم در نمونهبرداري 3
3-1 هدف اصلي نمونهگيري بدست آوردن قسمت كوچكي از پس آب صنعتي است كه نمايانگر خصوصيات واقعي پس آب باشد و مهمترين عوامل اساسي براي رسيدن باين مقصود عبارتند از :
" نقطه نمونهگيري " , " زمان و تناوب نمونهگيري " , " حفظ تركيبات نمونه تا زمان اجراي آزمايش ."
3-2 در هر روش نمونهبرداري قواعد عمومي زير بايد بكار رود :
3-2-1 نمونهها بايد نشان دهنده وضعيت موجود در نقطهاي باشد كه از آن محل برداشت انجام گرفته است .
3-2-2 نمونهها بايد داراي حجم مناسب به نحوي باشد كه امكان تجديدپذيري آزمون به تعداد مورد نظر در روش آزمون مربوطه فراهم گردد .
3-2-3 نمونهها بايد طبق روشي جمعآوري , بستهبندي و حمل و نقل گردد كه مراقبتهاي لازم جهت تأمين عدم تغيير در تركيبات و خصوصيات ويژه آن تا مرحله تجزيه در آزمايشگاه درباره آن اعمال شده باشد .
4 ـ نقطه نمونهگيري
نمونهگيري از پس آب يك واحد صنعتي تنها در يك نقطه مخصوص بايد انجام پذيرد و آن نقطهاي است كه پس آب از محوطه كارخانه خارج و به بيرون تخليه ميگردد .
5 ـ تناوب نمونهگيري
5-1 در صورت نياز به شناخت تغيير در تركيبات پس آب صنعتي در حين دوره مشخص مثلا زماني كه تخليه پس آب به حداكثر مقدار خود ميرسد , نمونهگيري بايد در تناوبهاي متناسب و كوتاه مانند هر پنج , ده , پانزده و يا 30 دقيقه انجام پذيرفته و سپس مورد آزمون قرار گيرد .
5-2 براي مطالعه ميانگين وضعيتها , نمونه مركب 4 براي يك دوره كار روزانه واحد صنعتي و يا يك دوره معمول 24 ساعته و يا يك دوره توليد بايد جمعآوري گردد .
چنين نمونه مركبي بايد با تناوب مشخص از كانال عمومي تخليه پس آب واحد صنعتي جمعآوري و مخلوط شده و حجم نمونههاي انفرادي بايد متناسب با حجم پس آب جاري در لحظه نمونهگيري انتخاب گردد .
5-3 تناوب نمونهگيري بستگي به تكرار تغييرات در ماهيت پس آب و حجم جريان آن دارد و در چنين مواردي بايد دقت كافي به نحوي مبذول گردد كه نمونه برداشته شده معرف مقدار حقيقي مواد جامد معلق نيز باشد .
5-4 در هر صورت در بيشتر موارد , نمونهگيري با تناوب يك ساعته توصيه ميگردد .
6 ـ وسيله نمونهگيري
6-1 سطل با آستر داخلي لعابي و يا چيني كه پوشش آن سالم و بدون شكستگي باشد و يا هر ظرف شيشهاي ديگر براي نمونهگيري مناسب ميباشد .
6-2 ظرف نمونهگيري بايد داراي دهانه گشاد بوده و حجم آن به اندازهاي باشد كه محتوي آن را براحتي بتوان بداخل ظرف نمونه منتقل كرد بدون اينكه سرريز شده و يا قسمتي از آن خالي بماند .
6-3 در صورت موجود بودن , از وسايل خودكار نمونهگيري نيز ميتوان استفاده كرد .
7 ـ ظروف نگهداري نمونه
7-1 بطريهاي دربدار شيشهاي با دهانه گشاد به حجم دو تا سه ليتر جهت نگهداري نمونه مناسب است .
7-2 بطريهاي نگهداري نمونه بايد ابتدا با اسيد شستشو و سپس با آب مقطر آبكش گردد .
7-3 در صورت حمل نمونه به مسافات دور بايد كليه مراقبتهاي لازم براي جلوگيري از شكستن بطريها در حين انتقال انجام پذيرد .
8 ـ روش كار
8-1 در نمونهگيري از پس آبي كه داراي مواد جامد معلق است بايد نهايت دقت بنحوي بعمل آيد كه نمونه برداشته شده معرف مقدار حقيقي اين گونه مواد در زمان نمونهگيري باشد .
8-2 نمونهگيري نبايد از كتاب پس آب و يا با خراشيدن رسوبات كف كانال انجام گيرد .
8-3 نمونه بايد به آرامي و بدون ايجاد حبابهاي هوا برداشته شود .
8-4 وسيله نمونهگيري را وارد جريان پس آب كرده و آن را در نقطهاي كه بفاصله از كف كانال قرار دارد , پر كنيد .
8-5 نمونههاي انفرادي را بايد در ظرفي شيشهاي و يا لعابي تميز و خشك كه گنجايش آن متناسب با حجم نمونه مركب است خالي كرد . مقدار نمونه مورد نياز براي آزمون از اين ظرف برداشته شده و در حين عمل لازم است نمونه مركب كاملا مخلوط شود تا مواد جامد آن بحالت معلق در آيد .
8-6 بطريهاي نگهدارنده نمونه را قبلا يا پس آب شستشو داده و سپس به كمك وسيله نمونهگيري طوري پر كنيد كه در بالاي آن حباب كوچكي جهت جلوگيري از شكستن بطري در اثر انبساط نمونه ( ناشي از تغييرات بعدي حرارت ) خالي بماند .
8-7 در صورت نياز مقدار لازم از مواد محافظت كننده تركيبات نمونه را بر روي آن ريخته و درب بطري را ببنديد .
يادآوري : در صورتيكه بايد از محافظت كنندههاي شيميائي مشخص شده در روش آزمون استفاده گردد , لازم است مقدار تعيين شده محافظت كننده را فقط به آن قسمت از نمونه كه براي آن آزمون در نظر گرفته شده است اضافه و بقيه نمونه دست نخورده باقي بماند .
8-8 هر بطري نمونه بايد برچسبگذاري شده و اطلاعات زير بر روي آن نوشته شود :
8-8-1 محل نمونهگيري
8-8-2 زمان نمونهگيري به روز و ساعت
8-8-3 نام مواد شيميائي محافظت كننده افزوده شده
8-8-4 درجه حرارت نمونه در حين برداشت
يادآوري : آزمونهاي درجه حرارت , رنگ و بو , سولفيدهاي نامحلول و كلر باقيمانده بايد در صورت نياز به آزمون در محل انجام گرفته و نتيجه آن بر روي برچسب قيد گردد .
حفظ تركيبات نمونه
9-1 روش يكساني براي نگهداري آزمونه جهت تمام آزمونها موجود نبوده و بستگي به نوع آزمون مورد نظر دارد ولي اغلب نمونهها را ميتوان براي حفظ تركيبات موجود در داخل جعبهاي با جدار عايقبندي شده كه محتوي يخ است در حرارت 3 تا 4 ساعت قبل نگهداري خواهد بود .
9-2 به نمونه برداشته شده جهت آزمون مجموع سولفيدها مقدار دو ميليليتر محلول 22 درصد استات روي بازاء هر ليتر نمونه اضافه كنيد .
9-3 نمونه برداشته شده جهت آزمون فنل را به وسيله اسيد اورتوفسفريك در مجاورت معرف متيل اورانژ به PH پائينتر از چهار رسانيده و بازاء هر ليتر نمونه مقدار يك گرم سولفات مس افزوده و در حرارت 10-5 درجه سانتيگراد نگهداري نمائيد .
اين نمونه بايد حداكثر طي 24 ساعت پس از زمان جمعآوري در معرض آزمون قرار گيرد .
9-4 نمونه برداشت شده جهت آزمون سيانيد را به وسيله ئيدراكسيد سديم به PH بالاتر از 11/0 رسانيده و در محل سرد نگهداري كنيد .
9-5 جهت تثبيت فلزات سنگين در صورتيكه نمونه اسيدي قوي نباشد , مقدار 5 ميليليتر اسيد نيتريك غليظ بازاء هر ليتر اضافه كنيد .
9-6 به نمونههاي برداشته شده جهت آزمون روغن و چربي براي جلوگيري از فعاليت باكتريها مقدار 5 ميليليتر اسيد سولفوريك ( يك به يك ) بازاء هر ليتر اضافه نمائيد .
1- Waste Water
2- Industrial Effluents
3- براي توضيحات بيشتر به استاندارد شماره 2347 ايران مراجعه شود
4- Composite Sample
تأ ثیر فاضلاب وپس ابهای صنعتی كارخانجات بر آبزیان
مقدمه :
افزایش روز افزون جمعیت و تو سعه بیش از حد اسكان انسان ها درحاشیه رودخانه ها وسوا حل ابها و منابع آبی منجر به افزایش ایجاد مراكز صنعتی و كارخانجات شده است . كه اینها به نوبه خود ، ضا یعا ت و فضو لات آ لوده كننده به آ بها را افزایش می دهند . بطور ی كه این عوامل آ لوده كننده میتو انند تغیرات غیر قابل قبول وپیش بینی نشده ای را بر روی محیط ومنا بع آ بی ایجاد نما یند. و روند طبیعی زندگی آبزیان را تغیر دهند.
تك تك آلوده كنندها ی صنعتی در آ بها ، به تنها ی آنقد ر مشكل ساز نمی باشند. بلكه عوامل گونا گون ،شامل:
روش عمل ، مقدار رقیق شدن در طول مسیر و..... دست به دست هم داده تا اینكه مشكلات فراوان را در آبها ایجاد می كنند.
بطور مثال: تركیبات سیانور در محیطهای آبی سّمی هستند . ولی وقتی درمجاور كادمیم و روی ، قرار میگیرند . سمّی شدن آنها صدها بار تشدید وكشنده تر می شوند.
هدف :
شناسای برخی ازمنابع ضایعات وپس آبهای صنعتی كارخانجات ومراكز صنعتی كه آ لوده كننده محیط زیست و اكوسیستمهای آبی می باشند و در نهایت منجر به بروز مشكلات فراوان برای آبزیان و انسانها می شوند .
بحث :
بطور كلی ضایعات وپس آبهای صنعتی كارخانجات به صورت: مواد آلی گیاهی وجانوری ( اجسادوبقایای آنها ) _مواد آلی شیمیای( شامل: سموم گیاهی ، پاك كننده ها وهیدروكربنها _(عناصروتركیبات معدنی _رسوبات _ مواد رادیواكتیو _حرارت _فلزات سنگین وغیره ...می باشند .
