بخشی از مقاله
چرا ساختمانها تخریب می شوند
مقدمه:
اصطلاح حفاظت تقریبا برای همه آشناست از روزنامه ها تا تلویزیون، از ملاقاتهای کوچک تا کنفرانسهای بین المللی ، مردم اغلب موضوع حفاظت را در مورد منابع طبیعی مطرح می کنند، جنگلهای انبوه و بناهای تاریخی، تعریف حفاظت ایجاد ایستادگی و مقاومت و نگهداری یا محافظت از آنچه در حال حاضر وجود دارد، و جلوگیری از تخریب یا تغییر حالت دادن نامناسب آن، حفاظت طبیعی، دلالت میکند به حفاظت از حیوانات در حال انقراض و گونه گیاهی که به دلیل فعالیتهای مستقیم یا غیر مستقیم انسانها نابود شده یا از بین می روند.
در طبیعت مفهوم نگهداری حفظ تعادل سیستم زیستی در حال ثابت است. همچنین ، حفاظت از بناها شامل نگهداری و ایجاد استقامت در بناهای قدیمی است، بناهایی که مفاهیم و مقاصد تاریخی و معماری دارند، حفاظت مرحله ایست به سمت پایدار کردن مفاهیم فرهنگی و بهره برداری از آن برای امروز و آینده.
اهمیت حفاظت ساختمان سابقه طولانی دارد. در مالزی تمرین حفاظت ساختمان جدیداً در مناظر و صحنه های معماری محلی مورد توجه قرار گرفته شده است و در چندین سال گذشته بسیاری از ساختمانهای قدیمی نگهدرای و حفاظت شده اند و دیگر بناها به بانک، رستوران مرکز اطلاعات یا چاپخانه تغییر کاربری داده شده اند.
قبل از تمرین حفاظت از ساختمان افرادی شامل یک معمار پیمانکار ساختمان، نقشه کش یا هر کسی که به حفظ بناهای قدیمی علاقه دارد باید اطلاعات وسیعی از این رشته داشته باشد. مطمئنا برای تضمین کردن این است که تمام کارهایی که در طول حفاظت انجام می شود اجرای مناسب داشته باشد و فقط برای جور کردن تجهیزات ساختمان نباشد.
بنابراین باید اطلاعات وسیعی از علوم جدید درباره موضوع داشته باشیم.
هدف اصلی از این مقاله آموختن مشکلات عمومی درباره ساختمانهای قدیمی در مالزی است و بهسازی و وضعیت بناها. این موضوع نیاز به بحث و مذاکره در مورد مصالح ساختمان و مشکلات و نقصهای عمده آنها از جمله چوب، سنگ، آجر و گچ دارد.
مصالح ساختمانی و آسیبهای عمومی در آنها:
اکثر ساختمانهای قدیمی در مالزی از مصالحی استفاده می کنند که به راحتی در دسترس است، بیشتر مصالح ساختمانها شامل، چوب، سنگ، آجر و گچ است. در محافظت و مواظبت از بناهای قدیمی آگاهی داشتن از طبیعت مصالح ساختمان و تشخیص دقیق آسیبها بسیار مهم است. این به خاطر اینست که بناهای قدیمی مانند انسانها پیر، در مقابل هر بیماری آسیب پذیرند. بنابراین برای از بین بردن موفها، مرمت کاران ، پیمانکاران ، مخصوصا مهندسین طراح و افرادی که با حفاظت ساختمان سرو کار دارند در ابتدا باید با مصالح که عموما استفاده می شوند ، آشنا شوند، قبل از اینکه به سمت تکنیکهای مناسب حفاظت ساختمان بروند. مصالح عمومی ساختمان مثل چوب، سنگ، آجر و گچ به مهمی دلایل فساد در مصالح مطرح می شوند.
چوب مدت زیادی است که مورد استفاده بخصوص در اسکلت ساختمان ، چوب پر مصرفترین عنصری است که استفاده می شود برای دیوار، کف، سقف و برای قاب کردن مصالح دیگر. تمام چوبهای تجاری می توانند دسته بندی شوند و به چوبهای نرم (مثل کاج، صنوبر، و دامارمینیاک) و چوبهای سخت (چون چنگال، مرانتی و کاپور) بستگی دارند به مشخصات ذراتشان، وزن و میزان رطوبت در آنها، در کل چوب چه از نوع نرم یا سخت آن بین 12 تا 15 درصد رطوبت دارند.
معمولا چوبی که بخوبی خشک شده باشد 12% رطوبت دارد. اگر رطوبت چوب از 20% تجاوز کند، رشد قارچها، هجوم حشرات و حمله موریانه در آن رخ می دهد، و این فرایند منجر به از بین رفتن ساختار آن می شود.
بنابراین قبل از اینکه چوب برای مصالح ساختمانی استفاده شود، مسئله متعادل کردن و حفظ کردن چوب بسیار مهم است، هدف عمده در داروزنی به چوب ( چه داروزنی توسط هوا یا کوره) برای استحکام بخشیدن به چوب است تا حدی که امکان دارد.
برای استحکام بخشیدن به چوب خشک کردن آن مسئله مهمی است. از طرفی دیگر، نگهداری از چوب، معمولا با فرایندهای شیمیایی انجام می شود چه قبل از تولید و چه بعد از آن، دقت داشتن به حفاظت از طریق کشتن، قارچها، حفاظتهای ضد آتش استفاده از ضد آب.
سنگ نیز مانند چوب از هزاران سال پیش در ساختمانها استفاده می شده، به علت دوام و قدرت طبیعی که در آن وجود دارد، سنگ از مصالحی است که برای ساخت ستونها، دیوارهای خارجی، راه پله ها، قاب پنجره استفاده
می شده.
سنگ به شکلهای مختلف و ویژگیهایی از قبیل سنگهای غیر قابل نفوذ چون گرانیت، تخته سنگ، مرمر تا سنگهای نرم و نفوذ پذیر مانند شن و آهک. اگر چه سنگ برای مدت زیادی دوام می آورد، گرایش به تخریب در آن در هر آب و هوایی امکان پذیر است. از قبیل فرسایش در موقعیت: اول تخریب توسط محلول نمک مخصوصا هنگامی که از زمینی بالا می آید که در آن جریان رطوبت نباشد، در مکانهایی که نزدیک دریا هستند یا جو بسیار آلوده ای دارند. دومین مشکل ناشی می شود از رسوبات که به آرامی ته نشین
می شوند و گرد و خاک کمک می کند به شروع تخریب توسط ارگانیسمهای گیاهی، سوم فرسایش مستقیم با باد و باران، اینگونه است که سنگ اشباع
می شود.
وقتی که بیش از اندازه در معرض باران قرار گیرد در نتیجه اطراف آن زبر و فرو رفته می شود.
علاوه بر آب و هوا، سنگ ممکن است با مصالح ناقص و کاربری ناصحیح تخریب شود.
از مصالح دیگری که در ساخت بنا استفاده می شود بلوک سفالی پخته است. آجر کاری در بسیاری از بناهای قدیمی در مالزی استفاده شده. مخصوصا ساختمانهای که در دوران استعمار انگلیس ساخته شده اند. بعضی از بناهای مستعمراتی با دیوارهای آجری کاری شدهاند و بقیه با گچ کاری و نقاشی. آجرهای قدیمی نسبت به آجرهای جدید اندکی تفاوت دارند. بافت آجرهای جدید فشرده تر و صاف تر است، و نسبت به مصالح قدیمی لبه های صاف تر و تیزتری دارند. رنگ و اندازه ای متفاوت نیز دارند. اجر ممکن است از طریق تغییرات آب و هوایی شامل دود گوگرد که متاثر از جو آلوده است تخریب می شود. و همچنین ممکن است با نفوذ آب ازسوراخها و منافذ ریز آن تخریب شود.
اجر ممکن است توسط گیاهان مخرب و همچنین کپک و قارچی که در آن رشد کرده و ایجاد توده ای در اطراف آجر می کنند تخریب شود. حرکت مصالح و ایجاد ترکهایی در آجر نیز از دیگر دلایل تخریب آجر است. این حرکتهای مصالح از پی ساختمان نشات می گیرد وقتی که خاک ریزی زیر پی متراکم می شود در طول دهه ها و قرنها باعث انحراف و شکستن دیوارها می شود که پی ضعیف یا براگذاری ناهماهنگ در دیوارها از دلایل آن هستند.
مانند چوب سنگ ، یا آجر، گچ نیز در طول زمان تمایل به تخریب دارد. گچ معمولا از آهک، شن و ماسه و آب تشکیل می شود، و گاهی با ریختن موی حیوانات در آن قابلیت انعطاف را به آن می دهند. گچ بیشتر برای دکورونها، پوشش و اندود، گچبری و دیوارهای داخلی استفاده می شود. دلایل تخریب گچ شامل: در معرض مستقیم باران بودن، تغلیظ و جمع شدگی، تبخیر، آلودگی هوا، گرد و بخار در هوا، حرارت، دلایل ارگانیکی و گیاهی؛ حمله حشرات و فعالیت های انسانها و حیوانات. گچ ممکن است به دلیل انقباض یا حرکت لایه های زیر نبش ترک بخورد. انقباض معمولا در دوره اولیه ساختن بنا رخ می دهد اما حرکت لایه های زیرین اغلب از دلایل خرابی در مدت طولانی است.
مشکلات مشترک در بناهای تاریخی
من نقشه برداری و بازرسی ساختمان و همچنین تحقیقی در مورد سایت را انجام داده ام، بررسی مصالح، وضعیت و آسیبهای ساختمان ، سیستم تهویه، و مطالعات تصویری در مورد 70 ساختمان مستعمراتی ساخته شده بین سالهای 1800 تا 1930 در سراسر شبه جزیره مالزی. هر ساختمان هم از نظر داخلی و هم از نظر خارجی بررسی شد البته با اجازه مستاجر و صاحب ان خانه. هدف اصلی از بازدید و بررسی ساختمانها آگاهی یافتن از آسیبها و مشکلات مشترک نسبت به موقعیت قرارگیری ساختمانها بوده است.
از این تحقیق دریافتیم که گاهی اوقات یک ساختمان در سه آسیب یا بیشتر مشترک هستند. به نسبت محل قرار گیریشان، سن، مصالح ساختمانی و تغییر کابری. 12 آسیب و مشکل مشترک بین ساختمانها وجود دارد، که شامل داغ و لکه قارچی یا رشد مضر و آسیب رسان، پوسته اندازی رنگ، اجرای پوشش گچ ناصحیح ، اتصال ضعیف در اجزای تهویه هوا، املاح مخرب در آب باران ، کف های چوبی تخریب شده، ترک در دیوارها، فرسایش و فساد ملامت های بین مصالح، نفوذ رطوبت از دیوارها، آسیبهای سقف، حمله حشرات یا موریانه ها و عدم استحکام پی.
دلایل ایجاد مشکلات و آسیبها
لکه قارچی/ رشد مضر گیاهان:
توده قارچی یا کپک معمولا زمانی ایجاد می شود که آب حضور داشته باشد یا مقدار زیادی رطوبت در دیوارها باشد. این توده ها در رطوبت بالا و نبود تهویه به راحتی می توانند رشد کنند و زیاد شوند. توده و لکه قارچی می تواند بر سطح دیوارهای حمام، اشپزخانه، مکانهای نزدیک اب باران شامل ناودان و آبرو و جاهایی که شسته می شوند به چشم بخورند.
رشد مضر شامل خزیدن و پیچیدن گیاه می تواند روی اجر یا سنگ دیوارها رشد کند. این مسئله وقتی پیش می آید که غبار و آلودگی از سوراخهای ریز و منافذ و ترک دیوارها نفوذ کند و ملات بین مصالح زمینه مناسبی برای رشد هر دانه ای است. وضعیت بدتر می شود هنگامی که اب از سوارخها نفوذ کند. ریشه ها می توانند وارد سوراخهای بزرگتر از مصالح شده و ترکهایی در آن ایجاد کنند و باعث نفوذ بیشتر آب شوند.
تخریب ملات بین مصالح
اصولا وظیفه اصلی ملات کم کردن ناهماهنگی بین مصالح است، چه اجر یا سنگ باشد. همچنین برای بیشتر کردن اتصالات بین مصالح. دلایل تخریب ملات شامل وجود بلورهای نمک، فرسایش توسط باد، متلاشی شدن بر اثر رشد گیاهان روی دیوار یا نفوذ آب و رطوبت. ملات تخریب شده می تواند به آرامی توسط اره های مکانیکی یا شیار دادنهای با دقت با استفاده از چاقو یا میخ به صورت دستی خارج شود.
پوسته اندازی لایه های رنگ:
پوسته اندازی لایه رنگ معمولا در نماهای خارجی بنا اتفاق می افتد مخصوصا دیوارهای گچی، ستونها و دیگر فضاهایی که بیش از حد در معرض رطوبت باران قرار دارند. بعضی از ساختمانهایی که در نزدیک دریا قرار دارند. ممکن است با مشکلات و نشانه های بیشتری از تخریب لایه رنگ در دیواری نمای خارجی روبرو شوند. و این به خاطر وزش باد دائمی، تابش نور آفتاب و تماس باران به راحتی می توانند سطح رنگ را چروک و خرد شده و تاول زده کنند. در اکثر ساختمانهای قدیمی بر روی دیوارهای گچی چندین لایه از رنگ وجود دارد که روی هم افزوده شده اند.
غير از ملات آهكي، شكل هاي ديگري از رنگ وجود دارد كه براي سطوح ديوارها استفاده مي شوند
شامل: رنگهاي امولسيوني، رنگ روغني، بيتومينوس و رنگ پلاستيك و آبرنگي
همه اينها به روشهاي متفاوت براي جداسازي نياز دراند كه بستگي به طبيعت و موقعيت رنگ دارد
اتصالات ضعيف در اجزاي تهويه هوا:
اكثر بناهاي تاريخي در مالزي بدون سيستم تهويه ساخته شده اند. هنگامي كه بناها مجبور به مبارزه با رطوبت بالا و هواي گرم بودند، نياز نصب سيستم تهويه هوا براي دست يافتن به نيازهاي يك ساختمان مدرن ضروري به نظر مي رسد. اجزاي پنجره و بازشو ها معمولا بسته و درزگيري شده اند براي نگهداري هواي خنك درون بنا.
با توجه به كاربرد بنا، مصالح و تاثيرات بر پايه و اساس ساختمان،چيزهايي هستند كه بايد از 4 جنبه مورد بررسي قرار گيرند قبل از اينكه بخواهيم سيستم تهويه هوا را در بناي قديمي نصب كنيم.
اول: هواي خنك وخشك كه توسط سيستم تهويه هوا توليد مي شود ممكن است باعث انقباض مصالح بنا شود.
دوم: ممكن است امكان رسوب بر روي سطح يا بين مصالح را فراهم كند و اين به كپك ها و قارچها اجازه رشد مي دهد.
سوم: ممكن است مشكلاتي در نصب پيش آيد كه شامل مشكلات و سختيهايي در نصب اجزا ست. و در آخر: به واسطه زيبايي نما، نصب سيستم تهويه هوا متاسفانه در برخي از ساختمانهاي قديمي در شرايطي ضعيف با قرار گيري اجزا بر روي پنجره ها، ديوارها يا نماي خارجي انجام مي شود و اين ظاهر ساختمان را تحت تاثير قرار مي دهد.
اندود گچي ناقص و تخريب شده:
در بسياري از بناهاي قديمي ،تخريب اندود گچي معمولاً در ديوارهاي خارجي،ستونها و سقف رخ مي دهد. در اقليم گرم و مرطوب آسيب پوششها معمولا متاثر از تخريب زيستي شامل نفوذ آب باران تبخير، تغليظ، آلودگي هوا ،نشست و شكهاي حرارتي بر مي خيزد. دلايل ديگرش ممكن است از كپك يا رشد مضر گياهان،حشرات،حيوانات و لرزشهاي ترافيكي باشد. پوشش گچي قبل از اينكه متلاشي شود و از هم بپاشد ممكن است به واسطه انقباض و حركت لايه هاي زيرينش ترك بخورد.
ترك ديوار/ ديوارهاي منحرف و كج
جدا از پخش كردن نيروها از بام و كف به پي ها، ديوارهاي خارجي اگر مصالح ناسالمي داشته باشند مي توانند مخرب باشند. تركها در ديوار،چه عمودي يا مورب،دلايل مشتركي از نااستواري مصالح هستند. چنين نقصهايي بايد رسيدگي شوند و دلايل آنها تشخيص داده شود چه در پي ها، مصالح ضعيف و اتصالات يا هر حركت انقباض يا انبساطي از قبيل قابهاي چوبي پنجره ها باشد تركهاي مورب، كه اغلب در پي ها وسيع تر هستند و ممكن است در گوشه هاي ساختمان منتهي شوند،
معمولا وقتي رخ مي دهد كه پي هاي كم عمق بر روي خاكهاي جمع شدني كه خشك تر از حالت طبيعي هستند گسترده شده اند يا وقتي كه يك حركت فيزيكي از ريشه هاي درختي كه نزديك ديوار به وجود مي آيد. گذشته از اين،دلايل ديگري براي انحراف ديوارها وجود دارد كه شامل گستراندن سقف كه نيروها و وزنش را از طريق ديوارها به زمين مي رساند،
نشست به دليل حركتهاي تحت الارضي، پي هاي ضعيف به دليل وجود رطوبت،خاك رسي جمع شده يا مصالح تخريب شده بنا،و تعرض درختهاي بزرگي كه به تدريج ريشه هايشان به تدريج توسعه پيدا مي كنند.
