بخشی از مقاله
بررسی عوامل خوردگی در سکو هاي نفتی و روش هاي جلوگیري از آن
چکیده
سازه هاي دریائی با هزینه هاي زیاد در محیط هائی بسیار خورنده احداث شده و در طول عمر خود در معرض آسیبهاي شیمیائی ، فیزیکی و بیولوژیک قرار دارند. به همین دلیل جلوگیري به موقع از این آسیبها و تعمیرو بازسازي مناسب سازه هاي آسیب دیده از اهمیت بالایی برخوردار است. مهمترین سازه ي دریایی که در صنعت نفت نقش حیاتی را ایفا میکند، سکو هاي نفتی سرچاهی((Well headed می باشد.
مورد مطالعاتی سکوي C9 در میدان نفتی سروش(در 83 کیلومتري جنوب غربی خارك) است که عملیات نوسازي و تعمیرات آن از طرف شرکت نفت فلات قاره به عهده ي شرکت بین المللی پتروبراسان قرار گرفته است.
در این مقاله تحقیقا ت و بازرسی هاي اولیه در زمینه ي مباحث خوردگی روي سکو انجام شده[3] و راه کارهاي نوین و عملی جهت حفاظت از خوردگی و مقابله با آن ارائه شده است.
کلمات کلیدي:خوردگی، سکو نفتی سر چاهی((Well headed، منطقه نفتی سروش
مقدمه
صنایع دریایی به دلیل ارتباطی که با صنایع نفتی دارند یکی از مهمترین و شاید حساسترین صنایع در کشور ما به شمار می روند. محیط دریایی بدلیل داشتن ویژگیهاي اساسا متفاوت در بخشهاي مختلف خود از ناحیه اتمسفري((Atmospheric Zone تا ناحیه پاشش((Splash Zone، ناحیه جزرومدي (Tidal Zone)، ناحیه ي غوطه وري((Immerged Zone و در نهایت فصل مشترك با خاك (Mud line) از نقطه نظر نوع و روند بروز تخریب و درجه پیشرفت آن داراي عملکردهاي گوناگونی است و این امر بر حساسیت هاي ویژه تاثیرات این محیط بر روي سازه ها و تاسیسات مجاور آن می افزاید. در شکل زیر تقسیم بندي محیط هاي خورنده در یک سازه دریایی آمده است.[8]
شکل-1 نواحی خورنده در سازه هاي دریایی
میزان خوردگی در اعماق مختلف آب متفاوت می باشد. در گراف زیر نرخ خوردگی بر حسب عمق آب نشان داده شده است.
شکل-2 نرخ خوردگی فولاد در نواحی مختلف دریا
در زیر خلاصه اي از مبانی خوردگی ذکر شده است.
تعریف خوردگی: خوردگی را تخریب، فاسد شدن، انهدام یا زوال یک ماده در اثر واکنش با محیطی که در آن قرار دارد تعریف می کنند.
محیط هاي خورنده: عملا کلیه محیط ها خورنده هستند، ولی قدرت خورندگی آن ها متفاوت است. در جدول زیر انواع محیط ها ي خورنده مطابق استاندارد (ISO 12944-2) ذکر شده است.[10]
جدول -1 طبقه بندي محیط هاي خورنده مطابق استاندارد((ISO 12944-2
طبقه بندي خوردگی: خوردگی را می توان بر اساس ظاهر و شکل فلز خورده شده طبقه بندي نمود که با چشم غیر مسلح نیز قابل تشخیص است از قبیل:
-1 خوردگی یکنواخت((Uniform Attack
-2 خوردگی گالوانیک((Galvanic Corrosion
-3 خوردگی شکافی یا شیاري((Crevice Corrosion
-4 جدایش انتخابی (Selective Leaching)
-5 خوردگی بین دانه اي((Intergranular Corrosion
-6 خوردگی حفره اي یا حفره دار شدن((Pitting Corrosion -7 خوردگی سایشی (Erosion Corrosion)
-8 خوردگی تنشی((Stress Corrosion
-9 خسارت هیدروژنی((Hydrogen Damage
خوردگی شیاري جدي ترین نوع خوردگی در شرایط مغروق یا در ناحیه ي پاشش((Splash Zone محسوب می گردد.
روش هاي جلوگیري از خوردگی: متداولترین روش جلوگیري از خوردگی انتخاب فلز یا آلیاژ مناسب براي کاربرد مورد نظر است. این روش در واقع مهمترین روش براي جلوگیري یا کم کردن خسارت حاصل از خوردگی است. پس از انتخاب فلز مناسب می توان از روش هاي تکمیلی نیز براي محافظت در برابر خوردگی استفاده نمود که مهمترین این روش ها عبارتند از:
-1 حفاظت کاتدي((Cathodic Protection
-2 استفاده از بازدارنده ها((Inhibitors
-3 نصب روکش و غلافها((Sheating
-4 اعمال پوشش و رنگ آمیزي([1](Coating/Painting
هر یک از روش هاي بالا بر اساس موقعیت سازه و نو ع خوردگی می تواند مورد استفاده قرار گیرد.
مورد مطالعاتی (سکوي سر چاهی C9 سروش)
سکو C9 یکی از قدیمی ترین سکوها و نزدیکترین از نظر فاصله به سکوي مادر((SLQ است؛ که چندین سال بود به دلیل خرابی هایی که عمده آن مربوط به خوردگی سازه است از رده ي تولید نفت خارج شده بود. سکو C9 در منطقه ي نفتی بهرگان سر و میدان نفتی سروش در 83 کیلومتري جنوب غربی خارك قرار دارد.در شکل زیر موقعیت سکوي سرچاهی C9 در میدان نفتی سروش نشان داده شده است.
شکل -3 میدان نفتی سروش
سکو C9 از نوع سرچاهی می باشد که نفت را مستقیم از میدان دریافت می کند و بوسیله خطوط لوله به سکوي مادر انتقال می دهد. این سکو در عمق 45 متري دریا نصب شده و داراي 3 پایه است. در شکل زیر سکو C9 قبل از تعمیرات نشان داده شده است.
شکل-4 سکو C9 قبل از تعمیرات
بررسی خوردگی در سکوي نفتی C9
در این تحقیق خوردگی در سکو C9 در نواحی مختلف مد نظر قرار گرفته شده است. در شکل زیر این نواحی نشان داده شده است.
شکل-5 نواحی خوردگی در سکو C9
جهت بررسی خوردگی در پروژه C9 بازرسی هاي چشمی و تست هاي غیر مخرب انجام شده است که در زیر روند کار شرح داده شده است.
