بخشی از مقاله
چکیده
آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح آماریکاملاً تصادفی، شامل پنج سطح روی - 0، 50، 100، 200 و 300 میلی-گرم بر کیلوگرم - از منبع سولفات روی، دو سطح بقایای پوست برنج به مقدار 0 - و 2 درصد وزنی - ، دو سطح قارچ Piriformospora indica - تلقیح و عدم تلقیح - در سه تکرار انجام گرفت. ویژگیهای اندازهگیری شده شامل وزن خشک اندام هوایی، وزن خشک ریشه و ارتفاع اندام هوایی در گیاه ذرت میباشد. نتایج نشان داد کاربرد بیوچار سبب افزایش وزن خشک اندام هوایی، وزن خشک ریشه و ارتفاع اندام هوایی ذرت گردید. کاربرد روی در سطوح 50 و 100 میلیگرم بر کیلوگرم روی سبب افزایش و در سطوح 200 و 300 میلیگرم بر کیلوگرم روی سبب کاهش وزن خشک اندام هوایی، وزن خشک ریشه و ارتفاع اندام هوایی در گیاه ذرت گردید همچنین در همه پارامترهای اندازهگیری شده بیشترین تاثیر را تیمار تلقیح شده با قارچ داشته است.
واژه های کلیدی: بقایای پوست برنج، عنصر روی، قارچ پیریفورموسپورا ایندیکا، عملکرد گیاه ذرت
مقدمه
وجود ماده آلی در خاک، یکی از اساسیترین اصول کشاورزی پایدار است کاربرد کودهای آلی در کشاورزی علاوه بر بهبود حاصلخیزی خاک میتواند روی ویژگیهای فیزیکی خاک نیز موثر باشد - زارعی و همکاران، . - 2005 عمدهترین منابع تامین مواد آلی در خاک عبارتند از فضولات دامی، بقایای گیاهی، لجن فاضلابها و کمپوست زباله شهری که امروزه با توجه به اهمیت کشاورزی ارگانیک بیشتر مورد توجه قرار گرفته است - خندان و همکاران،. - 2005 افزودن کودهای آلی به خاک، افزون بر نداشتن عوارض نامطلوب موجب افزایش هوموس خاک و نگهداری آن در سطحی مناسب میشوند - مزینانی و سعید، . - 1383 در نواحی مرطوب که پوشش گیاهی انبوه است بقایای گیاهی بیشتری به خاک بازگردانده میشود ولی در مناطق خشک و نیمهخشک به دلیل پوشش گیاهی کمتر، بقایای گیاهی اضافه شده به خاک کمتر است، از آن جایی که اقلیم بیشتر مناطق ایران خشک و نیمهخشک است، کمبود مواد آلی در خاک مشهود میباشد - علیدوست، . - 1389
مواد و روشها
جهت انجام این آزمایش، مقدار کافی خاک از افق سطحی صفر تا 30 سانتیمتری خاک سری کوی اساتید با اسم علمی - Loamy-skeletal over fragmental, carbonatic, mesic, Fluventic Xerorthents - از منطقه باجگاه استان فارس جمع آوری شد. پس از هوا خشک کردن نمونه ها و عبور از الک دو میلیمتری، برخی ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی آن تعیین شد. اندام هوایی و ریشههای برداشت شده را پس از شستشو با آب معمولی و سپس با آب مقطر، در دمای 65 درجه سلسیوس تا رسیدن به وزن ثابت در آون خشک کرده، و توزین گردید، به منظور اندازهگیری ارتفاع اندام هوایی ذرت پس از برداشت قسمت هوایی هر نمونه با متر اندازهگیری گردید. جهت تهیه بقایای پوست برنج موجود در کارخانه برنج کوبی شهرستان کامفیروز - استان فارس - استفاده شدند. بقایا پس از جمع آوری، هوا خشک و سپس بقایا آسیاب شده و برخی از ویژگیهای شیمیایی مانند پ-هاش، ماده آلی و قابلیت هدایت الکتریکی آن اندازهگیری گردید. نیتروژن کل به روش کلدال - برمنر، - 1996 اندازهگیری شدند. یک گرم از بقایای پوست برنج به منظور تجزیه شیمیایی، در کوره الکتریکی به مدت 4 ساعت در دمای 550 درجه سلسیوس خاکستر شد و سپس در اسید کلریدریک دو نرمال حل شده و پس از عبور از کاغذ صافی با آب مقطر به حجم رسانده و غلظت آهن، منگنز، روی و مس با دستگاه جذب اتمی و غلظت فسفر به روش آمونیوم مولیبدات وانادات - مورفی و ریلی، - 1962 اندازهگیری شدند - جدول . - 1 پس از به دست آوردن دادههای حاصل، با استفاده از نرمافزار SAS و Excel تجزیه و تحلیل شدند. پس از تجزیه واریانس، میانگین پاسخهای اندازهگیری شده با آزمون دانکن در سطح 5 درصد مقایسه گردید.
وزن خشک اندام هوایی
نتایج تجزیه واریانس دادهها نشان میدهد اثر بقایا، روی و قارچ پیریفورموسپورا ایندیکا بر وزن خشک اندام هوایی ذرت معنیدار بوده است. دادههای جدول 3 نشان میدهد که کاربرد بقایا در شرایط بدون تلقیح با قارچ سبب افزایش معنیدار وزن خشک اندام هوایی ذرت شده به طوریکه وزن خشک اندام هوایی ذرت که در تیمار شاهد 18/53 بود با کاربرد 2 درصد وزنی بقایا میانگین وزن خشک اندام هوایی ذرت را نسبت به شاهد 1/89 درصد افزایش معنیداری داد. همچنین کاربرد بقایا در شرایط تلقیح با قارچ سبب افزایش معنیدار وزن خشک اندام هوایی ذرت شده به طوریکه وزن خشک اندام هوایی ذرت که در تیمار شاهد 19/39 بود با کاربرد بقایا میانگین وزن خشک اندام هوایی ذرت در سطح 2 درصد وزنی بقایا نسبت به شاهد 2/27 درصد افزایش داد.
کاربرد روی در سطح 50 و 100 میلیگرم در کیلوگرم در شرایط بدون تلقیح با قارچ به ترتیب سبب افزایش معنیدار 18/84 و 26/75 درصدی وزن خشک اندام هوایی ذرت، در حالی که در سطح 200 و 300 میلیگرم در کیلوگرم در شرایط بدون تلقیح با قارچ به ترتیب سبب کاهش معنیدار 8/47 و 15/72 درصدی وزن خشک اندام هوایی ذرت نسبت به تیمار شاهد شده است. هکمن و آنجل - 1987 - گزارش کردند با کاربرد بقایای گیاهی، ماده خشک سویا افزایش یافت.کاربرد روی در سطح 50 و 100 میلیگرم در کیلوگرم در شرایط تلقیح با قارچ به ترتیب سبب افزایش معنیدار 6 و 12/17 درصدی وزن خشک اندام هوایی ذرت، ولی در سطح 200 و 300 میلیگرم در کیلوگرم در شرایط تلقیح با قارچ به ترتیب سبب کاهش معنیدار 29 و 35/31 درصدی وزن خشک اندام هوایی ذرت نسبت به تیمار شاهد شده است.
پاند و همکاران - 2007 - گزارش کردند در غلظتهای بالای روی وزن خشک اندام هوایی گیاه کاهش مییابد. رسولی صدقیانی و همکاران - 1390 - گزارش کردند با افزایش سطوح روی، وزن خشک اندام هوایی گیاه ذرت کاهش یافت. در برهمکنش تیمارها بیشترین وزن خشک اندام هوایی ذرت اندازهگیری شده مربوط به تیمار 2 درصد وزنی بقایا و در سطح 100 میلیگرم روی در کیلوگرم خاک در شرایط تلقیح میباشد، که از لحاظ آماری معنیداری میباشد. همچنین کمترین وزن خشک اندام هوایی ذرت اندازهگیری شده مربوط به تیمار صفر بقایا و در سطح 300 میلیگرم روی برکیلوگرم خاک، در شرایط تلقیح با قارچ می-باشد، که از لحاظ آماری با سطوح دیگر اختلاف معنیداری نداشت.
وزن خشک ریشه
نتایج تجزیه واریانس دادهها نشان میدهد اثر بقایا، روی و قارچ پیریفورموسپورا ایندیکا بر وزن خشک ریشه ذرت معنیدار بوده است. با مشاهده دادههای جدول 4 دیده میشود که کاربرد بقایا در شرایط بدون تلقیح با قارچ سبب افزایش معنیدار
