بخشی از مقاله
چکیده
استفاده بیش از حد از کودهاي شیمیایی سبب ایجاد مشکلات زیستمحیطی شده و کاربرد کودهاي زیستی از جمله هیومیکاسید میتواند سبب بهبود این وضعیت شود. به منظور بررسی تأثیر سطوح مختلف هیومیکاسید بر عملکرد انار رقم اردستانی، آزمایشی در قالب طرح بلوكهاي کامل تصادفی با چهار تکرار به مرحله اجرا درآمد. تغذیهبرگی هیومیک اسید با چهار غلظت 0 - ، 1، 2 و 3 در هزار - در دو مرحله تمامگل و یک ماه بعد از تمامگل انجام پذیرفت.
نتایج نشان داد که تغذیهبرگی هیومیک اسید با غلظتهاي 2 و 3 در هزار سبب افزایش معنیداري در میزان عملکرد نسبت به تیمارهاي شاهد و 1 در هزار شده است. بیشترین تعداد میوه در هر درخت با کاربرد غلظت 3 در هزار هیومیکاسید بدست آمد که اختلاف معنیداري را در مقایسه با تیمارهاي دیگر نشان داد.
بر اساس نتایج، افزایش تعداد میوه در هر درخت در تیمار با غلظت 3 در هزار سبب کاهش معنیدار اندازه میوه و میانگین وزن میوه شد، بهطوريکه کمترین میانگین وزن میوه، طول و قطر میوه در اثر تغذیهبرگی با غلظت 3 در هزار به دست آمده است. همچنین تغذیهبرگی هیومیکاسید سبب افزایش میزان مواد جامد محلول، pH و شدت رنگ عصاره میوه انار شد.
مقدمه
عدم استفاده از کودهاي آلی و استفاده بیرویه از کودهاي شیمیایی در سالهاي اخیر، عامل کاهش چشمگیر میزان مادهآلی خاكهاي کشور بوده است - ناسوتی میاندوآب و همکاران، . - 1390 موادآلی رشد گیاه را تحریک کرده و غلظت عناصر غذایی را در بافتهاي درخت افزایش میدهند .
مواد هیومیکی شامل مخلوطی از ترکیبات آلی مختلف حاصل از بقایاي گیاهان و حیوانات میباشند که خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و حاصلخیزي خاك را تحت تاثیر قرار میدهند و همچنین اثرات مستقیمی بر روي گیاهان و محصولات کشاورزي دارند.
هیومیکاسید یکی از اجزاء اصلی مواد هیومیکی بوده که به رنگ قهوهاي تیره میباشد. این ترکیب داراي ازت، فسفر و گوگرد و برخی از فلزات مانند کلسیم، منیزیم، مس، روي و غیره میباشد - ناسوتی میاندوآب و همکاران، . - 1390 اثرات هیومیک اسید روي رشد گیاه به دو صورت مستقیم و غیرمستقیم است. اثرات غیرمستقیم از طریق غنیسازي مواد مغذي خاك، افزایش جمعیت میکروبی، ظرفیت تبادل کاتیونی بالا و بهبود ساختمان خاك میباشند و اثرات مستقیم از طریق اعمال اثراتبیوشیمیایی مختلف در دیواره سلولی، غشا، سیتوپلاسم و عمدتاً ماهیت هورمونی است
تغذیه برگی هیومیکاسید میتواند فتوسنتز را تقویت کند و تحمل به تنشهاي زیستی و غیرزیستی از جمله مقاومت به بیماريها را افزایش دهد. گزارش شده که کاربرد هیومیکاسید روي درختان پرتقال والنسیا سبب افزایش عملکرد، تعداد میوه، طول و قطر میوه، وزن میوه، مواد جامد محلول، قند کل، سطح برگ، کلروفیل و کاهش اسید قابل تیتراسیون و پرولین شده است . - El-Hamied, 2014 - بنابراین هدف از این پژوهش بررسی تاثیر کاربرد سطوح مختلف هیومیک اسید بر انار رقم اردستانی میباشد.
مواد و روشها
به منظور بررسی تأثیر سطوح مختلف هیومیکاسید بر عملکرد انار رقم اردستانی، تحقیقی در شرکت طوسداشت واقع در شهرستان مهولات در سال 1393، در قالب طرح بلوكهاي کامل تصادفی با چهار تکرار انجام پذیرفت. درختان هشت ساله انار با فاصله کاشت5×3متر و آبیاري قطرهاي انتخاب شدند. تغذیهبرگی کود حاوي 10-12 درصد هیومیکاسید درچهار سطح 0 - ، 1، 2 و 3 در هزار - در دو مرحله تمام گل و یک ماه بعد از تمام گل اعمال شد.
در طی زمان تغذیهبرگی جهت جلوگیري از جذب خاکی، سطح خاك با پلاستیک پوشانیده شد. در زمان رسیدن تجاري محصول - اوایل آبان ماه - ، میوههاي هر درخت بصورت جداگانه برداشت شد و میزان عملکرد و تعداد میوه در هر درخت اندازهگیري شد.قطر و طول میوهو ضخامت پوست میوهبه وسیله کولیس دیجیتالی اندازهگیري شد. براي اندازهگیري درصد وزنی آریلها و پوست میوه، ابتدا میوه وزن شده و پس از جدا کردن آریلها از پوست میوه، آریلها و پوست میوه بصورت جداگانه وزن شده و درصد وزنی آنها محاسبه شد.
مواد جامد محلول میوهها به وسیله دستگاه رفرکتومتر دیجیتالی در دماي 22 درجه سانتیگراد اندازهگیري شد. جهت تعیین شدت رنگ عصاره، آب آریلها به مدت 4 دقیقه با دور 9500 دور در دقیقه سانتریفیوژ شدند و سپس یک قسمت از آب انار با سه قسمت آب مقطر رقیق گردید و مقدار جذب آب میوه رقیق شده در طول موج 515 نانومتر توسط دستگاه اسپکتروفوتومتر اندازهگیري شد. تجزیه واریانس دادهها با استفاده از نرم افزار SAS و مقایسه میانگینها نیز با استفاده از آزمون چند دامنهاي دانکن انجام شد.
نتایج و بحث
نتایج حاصل از مقایسه میانگین نشان داد با افزایش غلظت هیومیک اسید میزان عملکرد روند افزایشی داشته است. بهطوريکه تغذیهبرگی با غلظتهاي 2 و 3 در هزار موجب تفاوت معنیداري در میزان عملکرد هر درخت نسبت به شاهد شد و بیشترین میزان عملکرد با تیمار 3 در هزار هیومیکاسید بدست آمد - شکل . - A -1
گزارشهاي زیادي در مورد تاثیر هیومیکاسید بر عملکرد محصولات مختلف وجود دارد. بیان شده که تغذیه برگی هیومیکاسید، کاربرد خاکی و همچنین تیمار ترکیبی برگی و خاکی اثر مثبتی روي عملکرد درختان هلو داشته است . - Abd El-Razek et al., 2012 - هیومیکاسید با افزایش قابلیت نفوذپذیري غشاهاي گیاهی موجب بهتر شدن جذب عناصر غذایی میشود و همچنین به عنوان هورمون عمل کرده که موجب افزایش رشد میشود. هیومیکاسید بر خواص شکل ظاهري، فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گیاهان مختلف اثر میگذارد و از این طریق موجب افزایش عملکرد میشود
طبق نتایج این پژوهش، تحت تاثیر کاربرد هیومیک اسید افزایش قابل توجهی در تعداد میوه هر درخت مشاهده شد. به طوريکه غلظت 3 در هزار موجب ایجاد تفاوت معنیداري در میزان تعداد میوه هر درخت نسبت به سایر تیمارها شد. بر اساس نتایج مقایسه میانگین، بیشترین 69 - عدد - و کمترین 44,5 - عدد - میانگین تعداد میوه در هر درخت به ترتیب در اثر تغذیهبرگی 3 در هزار هیومیک اسید و شاهد بدست آمد - شکل . - B -1 با کاربرد هیومیکاسید همراه با تیمار آبیاري روي درختان انار گزارش شده که هیومیکاسید سبب افزایش تعداد گل، فروت ست، تعداد میوه در هر درخت و کاهش درصد ریزش میوه در دو فصل رشد نسبت به تیمار شاهد شده است
بر اساس نتایج تجزیه واریانس، هیومیکاسید روي قطر، طول و میانگین وزن میوهها تاثیر قابل توجهی داشت. تیمار هیومیکاسید با غلظت 2 در هزار سبب افزایش قطر میوه، طول میوه و میانگین وزن میوهها شد. افزایش تعداد میوه در هر درخت در نتیجه کاربرد تیمار 3 در هزار هیومیکاسید سبب کاهش معنیدار اندازه میوهها شد بهطوريکه کمترین میانگین وزن میوه، طول و قطر میوه در اثر تغذیهبرگی با غلظت 3 در هزار به حاصل شد که اختلاف معنیداري را با تیمار 2 در هزار نشان داد. گزارش شده که تغذیهبرگی هیومیکاسید در زمان تمامگل سبب افزایش اندازه و وزن حبههاي انگور شده است، که این افزایش در اندازهي حبهها را به جذب مواد غذایی بیشتر توسط درخت انگور و فعالیت شبه هورمونی هیومیکاسید نسبت دادهاند
نتایج این پژوهش نشان داد که هیومیکاسید بر میزان مواد جامد محلول و pH عصاره میوه تاثیر معنیداري داشته است.به طوريکه با افزایش غلظت هیومیکاسید میزان مواد جامد محلول و pH عصاره میوه روند افزایشی نشان داد. از نظر میزان مواد جامد محلول و pH عصاره میوه، غلظت 3 در هزار هیومیکاسید تفاوت معنیداري را با تیمار شاهد نشان داد.
همچنین هیومیکاسید تاثیر مثبت و معنیداري بر شدت رنگ عصاره میوه داشت. غلظتهاي 2 و 3 در هزار سبب افزایش شدت رنگ عصاره میوه نسبت به تیمارهاي 1 در هزار و شاهد شده است. بیشترین و کمترین میزان شدت رنگ به ترتیب در تیمارهاي 3 در هزار و شاهد به دست آمده است. همچنین نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که تغذیهبرگی هیومیکاسید با غلظتهاي مختلف تاثیري روي ترکیدگی میوه، طول میوه، ضخامت پوست میوهو درصد وزنیآریل و پوست میوه نداشته است.
شکل-1تاثیر تغذیه برگی هیومیکاسید بر عملکرد و تعداد میوه در هر درخت
