بخشی از مقاله
چکیده
هدف از این پژوهش تحلیل عملکرد تراس از نظر جذب انرژی خورشیدی از جداره جنوبی در اول تیر و اول دی در ساعت 30:12 ظهر می باشد. به همین دلیل عملکرد جذب انرژی خورشید در یک اتاق با مساحت، سطح بازشو و با مصالح ثابت در سه مدل مورد بررسی قرار گرفت: -1 مدل بالکن بیرون زده -2 مدل بالکن فرو رفته -3 مدل مبنا بدون بالکن. شهر تبریز از لحاظ اقلیمی، استپی خشک با زمستان بسیار سرد است. پرسش اصلی تحقیق این است که چه نوع بالکنی در شهر تبریز مناسب تر است به طوری که در زمستان بیشترین میزان جذب انرژی خورشیدی و در تابستان کمترین میزان جذب را داشته باشد. روش تحقیق در این پژوهش همبستگی - رابطه ای - است. روش گرد آوری اطلاعات به صورت اسنادی و کتابخانه ای می باشد. نتایج بدست آمده در محاسبات نشان می دهد که در فصل تابستان با توجه به گرمای زیاد و نیاز کمتر به دریافت انرژی گرمایی، بالکن بیرون زده - مدل - 1، از لحاظ بهره گیری از حداقل میزان انرژی خورشیدی، مناسب میباشد. اما با توجه به سرمای شدید در فصل زمستان، نیاز به بهره گیری از بیشترین میزان انرژی گرمایی وجود دارد. با توجه به محاسبات انجام شده، بالکن فرو رفته - مدل - 2 بیشترین میزان انرژی تابشی خورشید را در ساعت 12:30 ظهر دریافت می کند و مناسبترین شکل بالکن برای این فصل سال می باشد.
.1 مقدمه
شهر تبریز از لحاظ اقلیمی دارای شرایط سخت زیست می باشد. جذب حداکثری انرژی خورشیدی در زمستان و جذب حداقلی آن در تابستان به منظور استفاده حداکثر از انرژی های طبیعی و مقابله با سرما و گرمای آزار دهنده ضروری می باشد. در این اقلیم باید با استفاده از زاویه و جهت تابش خورشید در زمستان و تابستان، استفاده بهینه از انرژی خورشیدی را فراهم نمود. هدف از این پژوهش تحلیل عملکرد تراس از نظر جذب انرژی خورشیدی از جداره جنوبی در اول تیر و اول دی در ساعت 12: 30 ظهر می باشد. به همین دلیل عملکرد جذب انرژی خورشید در یک اتاق با مساحت، سطح بازشو و با مصالح ثابت در سه مدل بررسی خواهد شد: -1 مدل 1 بالکن بیرون زده -2 مدل 2 بالکن فرو رفته -3 مدل مبنا بدون بالکن.
پرسش اصلی تحقیق این است که چه نوع بالکنی در شهر تبریز مناسب تر است به طوری که در زمستان بیشترین میزان جذب انرژی خورشیدی و در تابستان کمترین میزان جذب را داشته باشد.
روش تحقیق در این پژوهش همبستگی - رابطه ای - است. روش بررسی در این پژوهش به صورت تحلیلی خواهد بود و اطلاعات آن به شیوه کتابخانه ای و استفاده از منابع و اطلاعات موجود در کتب، مقالات و نیز اطلاعات موجود در سازمان های ذیربط ، از جمله اداره هواشناسی شهر تبریز جمع آوری شده است. در این پژوهش ،پیشینه پژوهش، ضروریات پژوهش، اقلیم تبریز بررسی خواهد شد و در نهایت میزان جذب انرژی خورشیدی در سه مدل مورد مطالعه قرار خواهد گرفت.
.2 ضرورت موضوع
شهر تبریز در عرض جغرافیایی 38,8 درجه شمالی و در طول جغرافیایی 46,15 درجه شرقی قرار دارد. - کسمایی، 1385، - 240 با توجه به قرار گیری این شهر در اقلیم سرد و خشک ، استفاده از حداکثری انرژی تابش آفتاب به دلیل سرمای زیاد در زمستان و جذب حداقل انرژی خورشیدی در تابستان ضرورت دارد. بالکن - تراس - یکی از فضاهای ضروری آپارتمانهای مسکونی می باشد که طراحی نامناسب آن ممکن است تاثیرات نامطلوبی در جذب و دفع انرژی خورشیدی در فصول مختلف سال داشته باشد، به نحوی که دست یافتن به منطقه آسایش در فضای داخل آپارتمان ها مستلزم مصرف انرژی زیادی می شود. در صورتیکه توجه به طراحی مناسب بالکن می تواند در صرفه جویی در مصرف انرژی موثر باشد.. لازم به ذکر است در زمینه انرژی خورشیدی تحقیقات بسیار ارزشمندی چه در ایران و چه خارج از کشور انجام شده است. همچنین تحقیقات گسترده ای در زمینه مطالعات اقلیمی شهر تبریز انجام شده است. اما در زمینه طراحی بالکن های شهر تبریز برای جذب بهینه انرژی خورشیدی تا کنون تحقیق زیادی صورت نگرفته است. لذا توجه به طراحی این عنصر مهم در طراحی آپارتمان های مسکونی مخصوصا در اقلیم های سرد و خشک ضروری می باشد.
.3 ادبیات پژوهش
1,3 ایوان
فضاهای بینابین در معماری سنتی ایران شامل ایوان هایی بوده که از سه طرف محدود و از یک طرف باز بوده است. در خانههای دوره قاجار، ایوانهای جنوبی، نمای خانه را در پس پرده خود نمایان میساخت، نمایی که در بطن آن معمولا طنبیها - اتاق بزرگ و اصلی خانه که اغلب در دل خانه واقع شده و دارای پنجره ارسی است - ، کلهای ها - اتاق واقع در دو طرف طنبی در طبقه فوقانی که در نتیجه ارتفاع بلند طنبی به وجود میآید و اغلب به آن دید دارد - ، حوضخانهها - فضای سر پوشیده و مرتفعی که حوضی در میان دارد و معمولا با فضاهای دیگر مرتبط است - و دیگر عناصر خانه وجود داشت.
در دوره قاجار تحولات اجتماعی متعددی در جامعه ایرانی صورت گرفت که زمینه های تضعیف هنرهای بومی و گسترش هنرها و اندیشه های غربی را بیش از پیش فراهم آورد. تأثیراتی که در دوره قاجار از معماری اروپا و غرب گرفته شد، بیشتر در فرم معماری و عناصر تزیینی است و کماکان در این دوره، رعایت کیفیت و توجه به موقعیت اقلیمی و جغرافیایی با توجه به آب و هوا و مصالح ساختمانی مورد توجه معماران بود. اگر معماری معاصر ایران در دوره قاجاری عناصر تزیینی به خود گرفت و گامهای این تأثیرپذیری را به آرامی و با تلفیقی متناسب برداشت، این تغییر کمترین تأثیر را در پلان و نقشه معماری آن داشت. اما در دوره پهلوی شدیدترین تغییرات ً و بدون در حوزه پلان بنا صورت گرفت. در این وره، پلانها عیناّ و بدون تطبیق محلی فرهنگی وارد حوزه معماری ایران گردید .
از بارزترین ویژگیهای معماری این دوره، برونگرایی در پلانهاست. این ویژگی بر دیگر عناصر معماری ایران و پیدایش مواردی جدید در حوزه معماری و شهرسازی نظیر خیابانها، کوچهها، پنجرهها، نماها و به عبارتی فضاهای تازه و نوین تأثیر گذاشت. - رحمانی، نورایی و شکرفروش، 64: 1390 - این نهضت نمایشی علاوه بر اینکه فضاهای بیرونی را فعالتر، زنده تر، شلوغتر و متنوعتر ساخت به سرعت در بافت شهری و حوزه مسکونی نیز وارد شد. - کیانی، - 23: 1383 ظهور پدیده برونگرایی در مقابل مهمترین صفت معماری گذشته یعنی درونگرایی، اصلیترین عامل محتوایی بود که باعث تغییرات شکلی در معماری این دوره گردید. ، و ظهور پدیده معماری خیابانی، شکلگیری بالکن و پدیده بالکن سازی در نمای خیابانها و چرخش جهت پنجرهها از درون به بیرون همگی تأییدی بر این موضوع هستند.
در معماری معاصر ایران فضاهای مابین - بینابین درون و بیرون - به صورت های مختلفی قابل مشاهده است که نمونه های رایج آنها، ایوان، بالکن و تراس می باشد. ایوان فضای نیمه باز مسقفی است که از سه طرف محدود و از یک طرف باز است. ایوان در زبان معماری اصیل ایرانی فضایی است میانی ، بین بیرون و درون. فضایی است که به خاطر ارتفاع آن از زمین مانع نفوذ گرد و غبار را به داخل خانه می شود. معادل فارسی کلمه ی بالکن در زبان فارسی ایوانک است. اما اگر از دید معماری بخواهیم به آن نگاه کنیم بالکن از الحاقات آپارتمان ها محسوب می شود که مساحت آن در مساحت آپارتمان و بنا محاسبه می گردد. بالکن ها فضاهایی مسقف هستند که حداقل یک طرف آن رو به فضای بیرونی دارند، گاهی بالکن هادو طرف و گاهی سه طرف باز رو به فضای مجاور دارند.
در این فضا قسمت های بسته فضا شامل نیم دیوار، نرده و یا ترکیب این دو با دیوار است. از دیدگاه معماری تراس به فضای الحاق شده به آپارتمان گفته می شود غیر مسقف است و جز مشاعات محسوب می گردد در نتیجه مساحت تراس ها در محاسبه ی مساحت آپارتمان ها دخالتی ندارد.بطور کلی ایوان، تراس، بالکن فضاهای مسکونی را بالاتر از فضای بیرون قرار می دهند که در صورت نشستن کاربر در آن بتواند به فضای حیاط ویا مظره ی بیرونی مسلط شود و از زیبای های آن بهرمند شود .
2 .3شرایط اقلیمی شهر تبریز
با توجه به نقشه آب وهوایی ایران، تبریز در شمال غرب کشور قرار گرفته و آب و هوای آن مدیترانهای همراه با باران بهارهاست. آب و هوای تبریز استپی خشک با زمستان بسیار سرد است. میانگین دما در تیرماه - گرمترین ماه سال - 25,4 درجه سانتیگراد، در دیماه - سردترین ماه سال - -2,5 درجه سانتیگراد، درفروردینماه10,5 درجه سانتیگراد ودر مهرماه14,1 درجه سانتیگراد میباشد و میانگین سالانه دما11,9 درجه سانتیگراد است. تعدادروزهای یخبندان درطول سال بهطورمتوسط108,2روز است که عموماً از اواخر پاییز تا اواخر زمستان را دربر میگیرد. آب و هوای تبریز در تابستانها خشک و گرم است، اگرچه حرارت بهدلیل نزدیکی به کوه سهند و وجود باغهای زیادی در پیرامون شهر تعدیل میگردد.
1,2,3بارندگی
میزان بارندگی سالانه استان با ارتفاع محل، جهت کوهها، و دوری و نزدیکی به حوضه دریاچه ارومیه و دریای خزر و عوامل موثر دیگر در تغییر است. میزان متوسط بارندگی در کل استان از 250 الی 600 میلیمتر در سال، در نوسان است فصول زمستان و بهار فصول بارندگی منطقه محسوب می شود و بیشترین شدت بارندگی نیز در بهار مشاهده می شود.
طبق آخرین آمار موجود تعداد روزهای بارندگی در حدود 114 روز می باشد که نوع بارش اغلب به صورت برف است. تقسیم بارندگی در ماههای سال کاملا متفاوت است حداقل نم نسبی متوسط در ماههای تیر و مرداد و حداکثر آن در ماههای آذر و دی گزارش شده است.
