بخشی از مقاله
چکیده
هدف اصلی این تحقیق تدوین مدلی برای طراحی چیدمان تسهیلات کارآمد، استقرار منسجم و هماهنگ ماشین آلات ، تجهیزات ، بخشها و ایستگاه های کاری در یک پروژه بنحوی که بتوان بیشترین بهره وری را از ترکیب نیروی انسانی ، مواد ، تجهیزات و ماشین آلات به منظور پیشبرد پروژه و با اعمال ملاکهای ایمنی در کلیه نقاط کارگاه برد . تحقیقات به عمل آمده را به دو گروه جداسازی می کنیم که گروه اول ملاک مطلوب افزایش تولید شناخته شده است ، و بر گرفته بر آن است که چیدمان کارگاهی در پروژه های عمرانی ناشی از این بود است که ارتقاء تولید در یک کارخانه با چیدمان مناسب خطوط منتاژ میسر گردد.
در واقع کارگاه ساختمانی را می توان به یک کارخانه شباهت داد با این تفاوت که محصول نهایی آن یک پروژه عمرانی - پل ، سد، تونل ،... - باشد . گروه دوم ملاک افزایش و تأمین ایمنی در چیدمان کارگاه شناخته می شود و این موضوع هم بر گرفته از آن است که چیدمان کارگاهی فقط از نقطه نظر کاهش هزینه حمل و نقل ما را به یک چیدمان انبوه و متراکم از تجهیزات و تسهیلات کارگاهی می رساند ، بنابراین نزدیکی بین تجهیزات احتمال وقوع حادثه را بالا می برد و به عبارت دیگر توجه به ملاک ایمنی نمی تواند مستقل از ارتقاء تولید باشد و تأثیرات متقابل آنها بر روی هم ، تصمیم گیری را پیچیده تر می کند .
امروز با بزرگتر و پیچیده تر شدن پروژه های عمرانی تکیه بر تجربیات و دانش فردی پاسخگوی نیاز مسئله نیست و طبیعتاً گام بعدی برای حل این مسئله استفاده از یک ابزار بهینه سازی می باشد. زیرا که هدف نهایی حل این مسئله یافتن مکان بهینه هر کدام از تجهیزات و تسهیلات است به گونه ای که بهترین تولید به همراه ایمنی لازمه انجام شود .در ادبیات موضوعی برای تعیین تابع هدف از روش جمع وزندار استفاده می شود که وزن هر کدام توسط کارشناس تعیین می شود . در این مقاله برای رسیدن به نتیجه مطلوب، هر دو ملاک - هزینه و ایمنی - به گونه مدلسازی می شوند که بعد هر دو آنها را از جنس هزینه در نظر می گیریم. بعداز الگوریتم ازدحام ذرات - pso - برای بهینه سازی استفاده شده ودر نهایت، مدل پیشنهادی از یک کارگاه ساختمانی به عنوان مثال انتخاب شده است.
-1 مقدمه :
جانمایی کارگاههای عمرانی ، نقش اصلی را در بهره وری عملیات ساخت و ساز و موفقیت پروژه ایفا می کنند. از آنجا که ساخت و ساز دارای یک طبیعت غیر یکنواخت است لذا هر پروژه نیاز به یک برنامه جانمایی مخصوص به خود دارد . بدلیل وجود متغیر ها و عدم قطعیت ها ، طراحی جانمایی سایت دارای مشکلاتی با زوایای مختلف می باشد
با پیشرفت و توسعه روز افزون صنعت ، امکانات و تجهیزات بیشتری برای صنعت ساخت و ساز و کارهای عمرانی ، ابداع و ساخته شده است که درنتیجه این امکانات و تجهیزات جدیدو پیشرفته ، امکان اجرای پروژه های بزرگ و پیچیده تر عمرانی فراهم شده است . با بزرگتر و پیچیده تر شدن پروژه های عمرانی ، نیاز به حفظ ایمنی و یافتن روشهایی به منظور کاهش حوادث در کارگاه ها بیش از پیش احساس می شود. به مرور و با گذشت زمان و اجرای پروژه های بزرگ ، مهندسان به این نتیجه رسیده اند که یکی از عواملی که می تواند بشدت بر کاهش حوادث در کارگاه ها تاثیر بگذارد عبارت است از یک جانمایی خوب و مناسب برای کارگاه ها در پروژه های عمرانی است.
جانمایی کارگاه در ابتدا براساس تجربیات و نظرات شخصی مهندسان و متخصصان تأمین می شد اما به مرور با پیچیده تر شدن پروژه ها ، این سیستم جوابگوی این نیاز نبود . امروزه با اختراع و توسعه کامپیوتر و ارائه نرم افزارهای کامپیوتری پیشرفته ، متخصصان از این تکنولوژی در طراحی و برنامه ریزی جانمایی سایتهای عمرانی بهره می گیرند .
در ایران نیز با توسعه و افزایش پروژه های بزرگ و پیچیده عمرانی ، نیاز به طراحی جانمایی سایت عمرانی احساس می شود. اما متأسفانه علارغم این نیاز ، در این زمینه تحقیقات و سرمایه گذاری چندانی انجام نشده است
-2اهمیت و ضرورت جانمایی:
از جمله آثار موثر و مفیدی که یک جانمایی خوب متواند برای یک پروژه به ارمغان آورد را می توان به صورت زیر بیان نمود:
- کاهش هزینه های اجرایی پروژه کاهش زمان اجرای پروژه افزایش سطح و کیفیت مدیریت
- افزایش سطح کیفی محصول کارگاه افزایش ایمنی در کارگاه کاهش میزان سفر و جابجایی در کارگاه کاهش خطرات زیست محیطی تداخل حداقلی در کارگاه
- آسایش و سلامت کارگران و همسایگان کارگاه
-1-2 کاهش هزینه های اجرایی پروژه :
درصورت جانمایی مناسب در کارگاه، تعداد سفرهای داخل کارگاه و مقدار حمل و نقل مصالح کاهش می یابد. در این صورت پرت مصالح ناشی از جابجایی نیز کم می شود.
حمل و نقل مصالح و نیز خود مصالح از موارد اعظم هزینه کارگاه می باشند.
-2-2 کاهش زمان لازم برای اجرای پروژه :
به دلیل کاهش تعداد سفرها و نیز نزدیکی مسافت سفرهای داخل کارگاه ، تداخل برنامه ای، پرت زمانی ، دو باره کاری های احتمالی و ... کاهش می یابد. که اینها فاکتورهایی برای کاهش زمان لازمبرای اجرا و اتمام پروژه است.
-3-2 افزایش سطح و کیفیت مدیریت :
جانمایی مناسب ، با توجه به چیدمانی که در راستای کاهش هزینه و افزایش کنترل بر روی اجزاء کارگاه انجام می گیرد، باعث افزایش کیفیت مدیریت و نیز سطح مدیریت در کارگاه می شود.
-4-2 افزایش سطح کیفی محصول کارگاه :
در یک جانمایی مناسب و درست، با توجه به امکان نظارت مناسب بر کار و نیز کنترل کیفیت کار، علاوه بر افزایش کمیت محصول کار، کیفیت نیز افزایش چشمگیری خواهد داشت.این افزایش کیفیت ناشی از کنترل مناسب بوده و افزایش هزینه زیادی را نمی طلبد.
-5-2 افزایش ایمنی در کارگاه :
-1-5-2 تعریف ایمنی :
به استناد آیین نامه های حفاظت و بهداشت کار موسسه کارو تأمین اجتماعی و مبحث 12 مقررات ملی ساختمان تحت عنوان - ایمنی و حفاظت کار در حین کار - ایمنی در کارگاه در چهار سطح تعریف شده است.
الف - مصون و محفوظ بودن، سلامت و بهداشت کلیه کارگران و افرادی که به نحوی درمحیط کارگاه با عملیات ساختمانی ارتباط دارند.
ب - مصون و محفوظ بودن، سلامت و بهداشت کلیه افرادی که در مجاورت یا نزدیکی - تا شعاع موثر - کارگاه ساختمانی ، عبور و مرور، فعالیت یا زندگی می کنند.
ج - حفاظت و مراقبت از ابنیه، خودروها، تاسیسات، تجهیزات و نظایر آن د رداخل یا مجاورت کارگاه ساختمانی د - حفاظت از محیط زیست در داخل و مجاورت کارگاه ساختمانی
