بخشی از مقاله
چکیده
هدف اصلی در عملیات انفجار، خردایش مناسب سنگ و جلوگیری از بروز اثرات نامطلوب ناشی از انفجار مانند: لرزش زمین، انفجار هوا، پرتاب سنگ و عقبزدگی میباشد. پیشبینی دقیق خردایش سنگ باعث تنظیم عملیات بعدی مانند: بارگیری، باربری، سنگشکنی و جلوگیری از صرف هزینههای انفجار ثانویه میشود. بدین منظور تاکنون مدلهای پیشبینی فراوانی از جمله مدلهای تجربی مانند: کاز-رام، لارسون، KCO و... ارائه گردیده است که هر یک دارای ویژگیهای خاص خود میباشند. با استفاده از این مدلها میتوان قبل از انجام انفجار و صرف هزینههای مربوطه، از مطلوب بودن ابعاد قطعات ایجاد شده و کمینه بودن اثرات جانبی انفجارها تا حدودی اطمینان حاصل نمود.
جهت استفاده از این مدلها، نیازمند یک سری اطلاعات به عنوان پارامترهای ورودی به مدل میباشد، که باید قبل از انجام انفجار اندازهگیری شوند. در این تحقیق با استفاده از 12 مجموعه داده برداشت شده از انفجارهای معادن سنگ پرکننده سد باطله معدن مس سرچشمه به عنوان یک پایگاه داده، مقدار توزیع خردایش حاصل از انفجار به کمک نرمافزار آنالیز تصویری Split-Desktop محاسبه و آنالیز گردید. سپس با استفاده از مدلهای کازرام، KCO، سوئدیفو و CK توزیع خردشدگی محاسبه و با نتایج واقعی مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان میدهد که مدلهای کازرام با %95/1 و KCO با %94/9 بیشترین تطبیق را با نتایج واقعی داشته اند.
.1مقدمه
انفجار یکی از عملیات اصلی معدنکاری میباشد که هدف آن ایجاد خردشدگی مطلوب در تودهسنگ و جابجایی مناسب قطعات سنگ خردشده است. یک انفجار با خردشدگی مناسب بر کل چرخه عملیات استخراج اثر میگذارد و باعث کاهش هزینه کلی معدنکاری و افزایش راندمان تولید میشود. پیشبینی ابعاد سنگهای خرد شده و تخمین توزیع خردشدگی آنها از فاکتورهای مهم و مؤثر در انتخاب تجهیزات و عملکرد آنها میباشد. خردشدگی مناسب سنگها در اثر انفجار باعث سهولت در عملیات بارگیری و حمل، کاهش مصرف انرژی در مرحله سنگشکنی اولیه و عدم نیاز به انفجار ثانویه و در نهایت کاهش هزینههای تولید خواهد شد. لذا الگوی حفاری و انفجار تولیدی در عملیات معدنکاری باید به گونهای طراحی و اجرا شود تا سنگهای خردشده از توزیع مناسبی برخوردار باشند.
.2 مدلهای تجربی پیشبینی توزیع خردایش
تحقیقات زیادی در خصوص خردایش سنگ ناشی از انفجار، از سال میلادی شروع شده است. اما به دلیل پیچیدگی مکانیزم خردشدگی تاکنون مدل کاملی که تمام شرایط معدن و ساختار زمین شناسی را در بر داشته باشد، ارائه نشده است.
.3 مطالعه موردی: معادن سنگ پرکننده سد باطله معدن مس سرچشمه
سد رسوبگیر باطله مجتمع مس سرچشمه در 40 کیلومتری شهر رفسنجان در جاده رفسنجان سرچشمه واقع شده است و فاصله آن تا مجتمع مس سرچشمه حدود 12 کیلومتر میباشد. این سد به منظور ذخیره باطله واحد تغلیظ معدن و استفاده مجدد از آب آن احداث شده است. سد رسوبگیر سرچشمه، سدی خاکی با هسته رسی میباشد که تمام خوراک مورد نیاز برای احداث دیواره سد از سه معدن سنگ پرکننده در ناحیه شمالی دیواره سد تامین میگردد. برای این منظور سه جبههکار جهت تهیه سنگها که اکثراً آندزیتی، توفیتی و سینیتی میباشند محیا شده است. با توجه به ساختارهای زمینشناسی معادن و نیاز به خردشدگی لازم با توجه به استاندارد تعیین شده در هر یک از جبهه کارها الگوهای انفجاری مخصوص به همان معدن طراحی و اجرا میگردد.
