بخشی از مقاله
چکیده
تخمین تغییرشکل،رکن اساسی کنترل پایداری سازه های مهندسی همچون سدها، پلها و برج های بزرگ ونیروگاههای اتمی و… را تشکیل میدهد که بایستی درطول مدت احداث و بهره برداری تحت نظارت وکنترل قرارگیرند. بطور کلی روشهای کنترل پایداری سازه را می توان به دو دسته زیرتقسیم نمود:
- 1روشهای هندسی
- 2روشهای فیزیکی
در این بررسی،براى تعیﲔ تغیﲑ شکل سدعلویان از روشهاى ژئوتکنیک درترازهاى ﳐتلف سد - از رویه تا پی - استفاده گردیده ونتایج حاصله به صورت کمیت هاى تغیﲑ شکل ارائه گردید در بررسی وتعیﲔ تغیﲑ شکل از روشهاى فیزیکی، بایسﱴ از ارزیاﰉ صحیح مشاهدات وحل صحیح مساله دیتوم وکالیﱪاسیون ابزارهاى ژئوتکنیک - دقیق - اطمینان حاصل گردد در اینصورت میتوان ادعا ﳕود که آنالیز تغیﲑ شکل به درسﱴ اﳒام گرفته است.در بررسی روش ژئوتکنیک در سد علویان مشاهده گردیدکه بدلیل عدم کالیﱪاسیون ابزارهاى ژئوتکنیک نتایج حاصله غﲑواقعی می باشند و میتوان ادعا ﳕودکه در صورت ارضاى شرایط فوق، نتایج حاصله قابل قیاس با روشهاى دیگر من ﲨله روشهاى ژئودتیک بوده وﳘچنﲔ کنترل پایدارى سازه بطور صحیح اﳒام گرفته است.
١-مقدمه
کنترل پایداری سازه های مهندسی رکن اساسی در امنیت سازه ایفا مینمایدوبرای برآورد هدف فوق روشهای مختلفی وجود دارد.بطور کلی،روش های آشکارسازی تغییر شکل به دو دسته کلی زیر تقسیم میگردد :
- 1 روش های آشکارسازی تغییر شکل به روش فیزیکی.
- 2 روش های آشکارسازی تغییر شکل به روش هندسی.
معمولا روش های فیزیکی قابلیت اندازه گیری جابجائی های نسبی یک بعدی رابا استفاده از انواع مختلف ازسنجه ها ی خطی که در تماس با جسم میباشنددارامی باشند.که عموماروشهای هندسی برای بررسی ورفتارسنجی هندسی سازه و روشهای فیزیکی برای رفتار سنجی وضعیت فیزیکی سازه ها بکار میرود.شکل - - 1نشان دهنده انواع روشهای آشکارسازی تغییر شکل را نشان میدهد.
شکل : - 1 - انواع روشهای موجود برای کشف وآشکارسازی جابجائی ها
هدف از عملیات آشکارسازی تعیین اندازه و جهت حرکت نقاط شیء - هدف - بوده که رفتار جسم را بیان می نماید
شکل - 2 - بیانگر ارتباط بین جابجائی و تغییر شکل جسم می باشد.
اصولا سه فاکتور عمده و اصلی زیر بر انتخاب روش آشکارسازی تاثیر خواهد گذاشت:
- 1اندازه و بزرگی جابجائی
- 2فرکانس - نرخ - جابجائی
- 3دقت مورد نیاز برای جابجائی.
شکل : - 2 - ارتباط بین جابجائی و تغییر شکل
علاوه بر آن، طرح آشکارساز تغییر شکل بایستی درشروط زیر نیز صادق باشند:
- 1 طرح وشبکه های آشکارسازی، نسبت به طرح وشبکه های تعیین موقعیت دقت بیشتری رامی طلبد.
- 2شبکه های مزبور بایستی قابلیت تکرار پذیری مشاهدات را داشته باشد.
- 3قابلیت تلفیق و ترکیب با انواع مشاهدات را داشته باشد.
- 4این گونه شبکه ها،آنالیز و محاسبات خاصی را برای داده های جمع آوری شده می طلبد.
روشهای ژئوتکنیکی،تغییرات در ارتفاع را با نشست سنج ها١ و تغییرات در فواصل را با کشش سنج ها٢ - انبساط سنج - و تغییرات شیب ها را با اینکلینومترها٣اندازه گیری می نمائید.
روشهای سازه ای نیزعموما تغییرات در استرین را با استرین مترها و تغییرات در کجی را با کجی سنج ها٤و تغییرات در شیب ها - انحرافات در راستای قائم - را با پاندول های معکوس اندازه گیری مینمائید.هرچندکه اندازه گیریهای ژئوتکنیکی وسازه ای، دارای دقت بیشتری میباشند ولی اطلاعات حاصل از این سنجه هاناقص میباشدچراکه این گونه اطلاعات دارای طبیعت محلی ویا حتی طبیعت نقطه ای میباشند.روشهای هندسی،قابلیت اندازه گیری وارائه جابجائیهای نسبی و مطلق را نسبت به سطح مبناءدارامیباشند.
بسته به معیارهای طراحی،این روشها را میتوان به سه روش ژئودزی زمینی و فضائی وفتوگرامتری تقسیم نمود.روشهای فتوگرامتری از اندازه گیر ی های انجام شده بر روی نقاط شیءمورد مطالعه درروی عکس های زمینی وهوائی بهره میگیردوروشهای ژئودتیک زمینی از مشاهدات شبکه های مسطحاتی و ارتفاعی بهره میگیردوروش ژئودتیک فضائی از مشاهدات فضائی نقاط شی ءبه اجرام سماوی - مانندماه - درسیستم LLR - وکوازرها - درسیستم - VLBIو ماهواره ها - درسیستم GPS - و... استفاده میشود.
