بخشی از مقاله
چکیده:
شناخت ویژگیهای زمین شناسی مهندسی آبرفتها از دیدگاه لرزهای جهت بررسی اثرات ساختگاهی و ریزپهنه بندی لرزهای مناطق شهری، مخصوصاً برای شهری چون تهران مهم است. مطالعه خواص ژئوتکنیکی و دینامیکی آبرفتهای شهرک ایرانیان واقع در شمال غرب تهران موضوع تحقیق حاضر میباشد. در تحقیق حاضر با جمع آوری و استفاده از اطلاعات ژئوتکنیکی بیش از 50 گمانه با اعماق مختلف از 25 تا 70 متر و اطلاعات لرزهای حاصل از آزمایشات ژئوتکنیکی برجا در محدوده شمال غرب تهران، مقاطع ژئوتکنیک لرزهای برای شهرک ایرانیان ترسیم شده است. در این مقاطع که در دو امتداد شمال - جنوب و شرق - غرب ترسیم شدهاند خواص دینامیکی آبرفتها و لایههای خاک و تغییرات آنها هم در عمق و هم در گسترش افقی مورد مطالعه قرار گرفتهاند.
بررسی مقاطع ژئوتکنیک لرزهای حاکی از آن است که عمق سنگ بستر لرزه-ای زیاد نبوده و تأثیر گسلی که از سنگ بستر واقع در زیر خاک های شهرک عبور می کند، بر روی تغییرات در ویژگی های لرزه ای و طراحی ضریب اطمینان ظرفیت باربری دینامیکی مهم است. سرعت امواج برشی در رسوبات محدوده مورد مطالعه از 150 تا بیش از 1100 متر بر ثانیه اندازه گیری شده است. عمق سنگ کف لرزهای بین 20 تا 25 متر شناسایی شده است.
مقدمه:
توجه به خطرات زمین لرزه در دشت تهران و حوالی آن به لحاظ داشتن سابقه طولانی، وجود مرکزیت کشور و جمعیت خیلی زیاد آن، کاملاً ضروری است. این امر به دلیل سکنی گزیدن جمعیت به طور مستقیم در روی تشکیلات رسوبی منفصل، مستلزم توجه ویژه ای به آبرفتها می باشد. در مطالعه آبرفتها با این که تعیین و توجه به سن آنها در تعیین اختصاصات اولیه آنها کمک شایانی مینماید اما در مطالعات مهندسی لرزهای تا حد زیادی کم اهمیت است. در حال حاضر مشکل عمده جهت روشن شدن مسائل زمین شناسی مربوط به سازندهای کواترنری در دشت تهران به پوشیده بودن سطح زمین با تأسیسات فراوان و مختلف بر میگردد. اطلاعات ناچیز به دست آمده نیز حاصل حفاریها و گودبرداری های مختلف در حین ساخت و ساز است.
مطالعات مختلف حاکی از پیش تحکیم یافته بودن اغلب گسترههای رسوبی دشت تهران بوده که خود به دو دلیل اتکا دارد: اول بالا آمدن نهشته های رسوبی مطبق و ضخیم در اثر فعالیت های تکتونیکی در فازهای زمین ساختی مختلف و نهایتاً فرسایش نهشته های سطحی و دوم هیدراته شدن به هنگام رسوب گذاری و تغییرات سطح تراز آب زیرزمینی - جعفری و دیگران، . - 1381 در این تحقیق با جمع آوری اطلاعات ژئوتکنیکی بیش از 50 گمانه با اعماق مختلف از 25 تا 70 متر و اطلاعات لرزهای حاصل از آزمایشات ژئوتکنیکی برجا محدوده شهرک ایرانیان - شهرک امام رضا جدید - ارائه شده است. این شهرک در محدوده مختصات جغرافیایی 35 درجه و 45 دقیقه تا 35 درجه و 46 دقیقه شمالی و 35 درجه و 15 دقیقه تا 35 درجه و 16 دقیقه شرقی و در شمال پارک چیتگر قرار دارد. محدوده این شهرک به 5 پهنه تقسیم شده است. در شکل 1 عکس ماهوارهای محدوده طرح نشان داده شده است.
وضعیت زیرسطحی شهرک ایرانیان:
بر اساس تقسیمبندی رسوبات آبرفتی تهران، به نظر میرسد که رسوبات محدوده طرح تا اعماق حدود 50 متری از نوع رسوبات آبرفتی سری C میباشند. این رسوبات تراکم زیاد داشته ولی درجه سیمانی شدن متوسط دارند. بر اساس بررسی های اولیه و با استناد به اطلاعات چاه عمیق حفاری شده، ضخامت رسوبات آبرفتی در محدوده طرح بیش از 200 متر میباشد. همچنین عمق آب زیرزمینی بیش از 120 متر است. در بررسی های انجام شده و به خصوص با بازدید ترانشههای موجود در محدوده طرح، گسلی مشاهده نگردید ولی در سمت جنوب غرب و در ترانشه کنار بلوار شهرک آزادمهر به فاصله حدود 1/2 کیلومتری طرح، گسلهایی دیده میشود که از جمله آنها گسل چیتگر یاد میشود.
در شکل 2 تصاویری از لایهبندی خاکهای محدوده طرح نشان داده شده است. در برخی قسمتها لایههای خاک قرمز رنگی بین لایههای شن و ماسه خاکستری رنگ دیده میشود که این امر ناشی از وجود خاکهای رسی لاتریتی است. این مواد باعث افزایش چسبندگی خاکها میشود. محدوده شهرک ایرانیان در کوهپایهای قرار گرفته که شیب عمومی آن حدود 2/7 درصد به سمت جنوب بوده و در قسمتهای شمالی به صورت تپه - ماهوری با آبراهههای فصلی دیده می شود .
این محدوده بخشی از مخروط افکنهای است که توسط رودخانههای موجود در منطقه تشکیل شده است. این رسوبات در مجموع از همگنی نسبی خوبی برخوردار بوده و به مقدار کم عناصر خیلی درشت و قطعات سنگی بیش از 100 کیلوگرم دیده میشود. در نواحی شمالی تعداد قطعات سنگی درشت بیشتر از قسمتهای جنوبی است. در شکل 3 یکی از مقاطع زمین شناسی محدوده مورد مطالعه نشان داده شده است.
