بخشی از مقاله
چکیده:
زمینلغزشها نوعی از حرکات تودهای هستند که نه نتها سازههای مهندسی مثل جادهها، خطوط راه آهن و سدها را تحت تاثیر قرار میدهند. بلکه تلفات جانی را هم به دنبال دارند. هدف از این تحقیق، پهنهبندی حساسیت زمینلغزش در بخش مرکزی حوزه آبخیز نکارود در استان مازندران به روش نسبت فراوانی میباشد. به این منظور، ابتدا با مطالعات میدانی گسترده، نقشه پراکنش زمینلغزشها تهیه و متعاقب آن عوامل مؤثر در منطقه شناسایی و نقشههای مذکور در محیط GIS، رقومی گردیدند. در این تحقیق 12 عامل که شامل عوامل ارتفاع از سطح دریا، درجه شیب، جهت شیب، فاصله از گسل، فاصله از آبراههها، فاصله از جاده، کاربری اراضی، سنگشناسی، شکل شیب، شاخص توان آبراهه، شاخص حمل رسوب به عنوان عوامل مؤثر بر زمینلغزش در منطقه مورد مطالعه، شناسایی و مورد تجزیه و تحلیل و ارزیابی قرار گرفتندنهایتاً. پهنهبندی حساسیت زمینلغزش در منطقه مورد مطالعه با استفاده از مدل نسبت فراوانی انجام و نقشه مذکور به چهار طبقه حساسیت کم، متوسط، زیاد و حساسیت خیلی زیاد، تقسیم گردید. نتایج حاصل از ارزیابی نقشه پهنهبندی تهیه شده، نشان داد که، مقدار شاخص جمع کیفی - - Qs در این تحقیق برابر با 0/4668 و مقدار عامل نسبی - ROC - برابر با 0/813به دست آمد که نشان دهنده دقت و صحت بالای روش آماری نسبت فراوانی در تهیه نقشه حساسیت به زمینلغزش در منطقه مورد مطالعه میباشد
واژه های کلیدی: زمینلغزش، نقشه حساسیت به زمینلغزش، نسبت فراوانی، حوزه آبخیزنکارود، Qs، ROC
-1 مقدمه:
یکی از انواع ناپایداریهای دامنهای که هر ساله خسارت مالی و جانی فراوانی را بر زندگی انسانها وارد نموده و از جنبههای مختلف ژئومورفولوژی و فرسایش و رسوب در حوزههای آبخیز مهم تلقی میگردد، زمینلغزش است. زمینلغزش یک پدیده مخرب طبیعی بوده و مقابله با آن مستلزم صرف وقت و هزینه هنگفتی است. زمینلغزش شامل شناخت فرآیند، تحلیل خطوط پیشبینی زمینلغزش درآینده جهت کاهش پیشرفت و خسارات ناشی ازآن میباشد . - Komac, 2006:17 - بر اساس مطالعات انجام شده طی سالهای 1903-2004، زمین لغزش به تنهایی 17 درصد از بلایای طبیعی جهان را در بر میگیرند که بیشترین میزان خسارت آن در اروپا، سالانه 17 میلیون دلار برآورد گردیده است - پورقاسمی،. - 2:1390
این پدیده در اکثر استانهای کشور موجب خسارات اقتصادی به راهها، خطوط راه آهن، خطوط انتقال نیرو و ارتباطات، کانالهای آبیاری و آبرسانی، تأسیسات معدنی، تأسیسات استخراج و پالایش نفت و گاز، شبکه شریانهای حیاتی داخل شهرها، کارخانهها و مراکز صنعتی، سدها و دریاچههای مصنوعی و طبیعی، جنگلها و مراتع و منابع طبیعی مزارع و مناطق مسکونی و روستاها گشته و یا آنها را مورد تهدید قرار می-دهد.که با در نظر گرفتن واژه آبخیزداری به مفهوم مدیریت جامع منابع طبیعی موجود در یک حوزه آبخیز توجه به محدودیتهای طبیعی مانند حرکات تودهای نقش مؤثری در مدیریت حوزه آبخیز خواهد داشت - احمدی و همکاران، . - 3:1384 به طور کلی در ایران به دلیل مساعد بودن شرایط جغرافیایی و فقدان مدیریت جامع محیط و عدم رعایت آستانههای محیطی به عنوان یک کشور پرخطر به شمار میرود.
به طوری که از حدود 43خطر طبیعی و تا حدی با دخالت انسان، تقریباً 38 خطر در ایران شناسایی و ثبت شده و به دلیل تعدد، تنوع، تکرار و شدت وقوع خطرات طبیعی و ناآرامی محیط در ردیف 10 کشور بلاخیز جهان قرار گرفته است استان مازندران نیز به دلیل محصور شدن بین دریای خزر و رشته کوههای البرز، وضعیت ویژهای از لحاظ اقلیمی دارد. عواملی چون بارندگی مناسب به همراه سازندهای حساس به فرسایش و نیز قرار گرفتن بر روی کمربند کوهزایی آلپ - هیمالیا و فعال بودن گسلها، پتانسیل لازم برای وقوع حرکات تودهای از جمله زمینلغزش را در این استان فراهم نموده است. وجود بیش از 600 زمینلغزش ثبت شده در این استان، مدرکی بر این میباشد - فروزانفر و همکاران . - 16 :1392برای کاهش خطر زمینلغزش تا حد قابل قبول، نیاز به فناوریهای پیشرفته، تبادل اطلاعات و تحلیل کامل عوارض زمین است تا با یک روش کامل و مناسب به همراه یک سیاست درست و به موقع در راستای کاهش خطر اقدام کرد - قرهی و همکاران :1390
