بخشی از مقاله
چکیده:. آب یکی ازمهمترین سرمایه های بشری است که متاسفانه امروزه به خاطر ناآگاهی جوامع در حال آلودگی است. امروزه ترکیبات دارویی دسته جدیدی از میکروآلودگیها را شامل میشود. ازجمله دارو های پرمصرف امروزی آنتی بیوتیکها هستند که از جمله می توان به سولفامتاکسازول که کاربرد زیادی دارد اشاره کرد. در کار حاضرسعی شدکه از فوم پلیاورتان اصلاح شده با پایه -2 - اتیل هگزیل - فسفریک اسید - DEHPA - برای حذف داروی سولفامتاکسازول از محلولهای آبی آلوده استفاده شود.
بدین منظور آزمایشهایی به روش ناپیوسته برای بررسی پارامترهای مختلف از جمله اثر غلظت اولیه دارو 1-100 - میلیگرم بر لیتر - ، pH محلول - 11-1 - ، مقدار جاذب 1-10 - گرم - و زمان انجام گرفت. نتایج حاصل نشان داد که شرایط بهینه برای حذف داروی سولفا متاکسازول با راندمان90درصد استفاده از 5 گرم فوم پلی اورتان اصلاح شده با - 1مولار - DEHPA محلول در متانول، غلظت اولیه ، زمان30 دقیقه و در pH= 5 میباشد.
راههای مختلفی وارد محیطزیست شوند که میتوان به انتشار از مکانهای تولید، دور انداختن داروهای تاریخ گذشته یا مصرف نشده، ادرار، مدفوع، عرق یا بزاق بیماران، لباسها یا ملاحفههای آلوده و از طریق شستن مصرف پوستی داروها اشاره کرد.[6] نتایج پژوهشها نشان میدهد در سالهای اخیر مقادیر وجود انواع داروها به ویژه آنتی بیوتیکها در محیطهای آبی در نواحی گوناگون جهان در حال افزایش است.[7] یکی از این آنتی بیوتیکها که مصرف گستردهای دارد سولفامتاکسازول است. این دارو در مواردی از جمله عفونت مجاری تنفسی، مجاری ادراری، التهاب گوش میانی، مننژیت و برخی عفونتهای دیگر کاربرد دارد.[8]
مطالعات گستردهای با موضوع حذف میکروآلایندههای مختلف توسط جاذبهای متعارف و مرسومی همچون کربن فعال، نانو لولههای کربنی و گرافن اکسید صورت گرفته است.[9] جذب سطحی یک فرآیند انتقال جرم ماده از فاز مایع به سطح جامد است. سطح جاذب باید متخلخل و دارای سطح ویژه بالایی باشد. تعدادی از این جاذبها زباله صنعتی میباشند که دارای گروههای عاملی مناسبی برای برهمکنش با آلایندهها هستند.
[ 10] ازآن جمله میتوان به پوست خرچنگ، پولک ماهی وچوب پاپایا - انبه هندی - اشاره کرد. پلی اورتان پلیمری متشکل از گروههای عاملی آمیدی است. که در صنایع گل سازی، روکشهای مخازن و بستهبندی در صنایع غذایی و دارویی، ساخت دستکشها، تجهیزات جراحی و شکل اسفنجی آن در تولید مبلمان مورد استفاده قرار میگیرد. درکار حاضر از فوم پلیاورتان اصلاح شده با بیس - -2اتیل هگزیل - فسفریک اسید - شکل - 1 به عنوان جاذب برای حذف داروی سولفامتاکسازول از محلولهای آبی استفاده شده است.
بخش تجربی
مواد و روشها
همه ترکیبات مورد نیاز آزمایش از شرکت مرک با خلوص تجزیهای مناسب خریداری شدند. در ابتدا فوم با ترازو - Electronic Balance FX 400 - اندازهگیری شد و با محلول DEPA محلول در متانول به مدت 24 ساعت خیسانده شد. سپس یک محلول مادر 1000 - میلیگرم بر لیتر - از داروی سولفامتاکسازول برای ساخت محلولهای مورد نیاز تهیه شد. سپس حلال اضافی از جاذب گرفته شده و با دارو مخلوط گردیده و بر روی شیکر - - IKA KS 260 BASIC قرار گرفت سپس برای تعیین میزان حذف محلول قبل و بعد از تماس با جاذب با استفاده از دستگاه جذب - - FAAS, Varian 220 اندازهگیری گردید. همچنین برای تنظیم pH محلولهای دارو از دستگاه pH - متر Metrohm مدل - 827 و محلولهای کلریدریک اسید و سدیم هیدروکسید استفاده گردید.
روش جذب سطحی ناپیوسته
به منظور آمادهسازی جاذب، فوم پلیاورتان خریداری شده به شکل پودر درآورده و سپس مقدار 5 گرم از آن توزین گردیده و در 1 - DEHPA مولار - محلول در متانول به مدت 12 ساعت استراحت داده شد. سپس حلال اضافی از جاذب جدا شد. پس از آن جهت بررسی پارامترهای موثر در میزان حذف دارو، آزمایش های مختلفی مورد مطالعه قرار گرفت. مقدار داروی محلول قبل و بعد از تماس با جاذب توسط دستگاه اسپکتوفتومتر در طولموج 265 نانومتر اندازهگیری گردیدکه در ادامه درصد حذف از رابطه زیر به دست آمد.
تاثیر اصلاح سطح پلیاورتان
شکل - - 2 تاثیر اصلاح سطح پلیاورتان با غلظتهای مختلف DEHPA محلول در متانول در حذف سولفامتاکسازول را نشان میدهد. همانطور که در شکل مشاهده میشود پلیاورتان خیسانده شده با 1 - DEHPA مولار - بیشترین مقدار حذف دارو را داشته است.
بررسی تاثیر pH
یکی از مهمترین پراسنجهها در آزمایشهای جذب سطحی، pH میباشد. در این آزمایش pH از 2 تا 11 مورد ارزیابی قرار گرفت. همانطور که در شکل 3 مشاهده میشود از 1 pH تا 5 روند افزایشی در میزان حذف دارو مشاهده میشود و در pH بالاتر از 5 مقدار حذف ثابت شده است. از آنجایی که وابستگی جذب سطحی به pH به علت رقابت بین دارو و یونهای هیدروژن است. در pH کمتر از 5 به علت وجود یونهای هیدروژن فراوان راندمان جذب پایین است که در pH های بالاتر از 5 بالاترین میزان حذف مشاهده میگردد.
اثر غلظت اولیه دارو
با بررسی اثر غلظت دارو بر میزان جذب، در شرایطی که مقدار جاذب - g5 - ، غلظت 1 - DEHP مولار - و pH = 5 یکسان در نظر گرفته شد. با افزایش غلظت میزان جذب افزایش پیدا کرد که علت این موضوع میتواند افزایش برهم کنش بین جادب ودارو باشد.
اثر مقدار جاذب
در این آزمایش اثر افزایش مقادیر جاذب بر میزان حذف دارو مورد بررسی قرار گرفت. با افزایش مقدار جاذب، میزان جذب نیز افزایش مییابد. همانطور که شکل 4 نشان میدهد با افزایش مقدار جاذب تا 5گرم پلیاورتان جذب نیز افزایش مییابد ولی در مقادیر بالاتر مقدار جذب ثابت میشود.
