مقاله در مورد دیوار محافظ ( حایل )

بخشی از مقاله

( به دلیل مشکل در تصاویر فایل ، قیمت کاهش پیدا کرد . لطفا قبل از خرید دقت کنید )

دیوار محافظ (حایل )

دیوارهای محافظ
گاهی اتفاق می افتد که سطح بنا از زمینهای اطراف خود پائینتر و یا بالاتر است . در این موقع برای پیشگیری از ریزش خاک به سطح ساختمان و خرابی آن ، دیواری به شکل (54) می سازند . این دیوار (دیوار محافظ) خوانده می شود .

دیوار محافظ را باید طوری حساب کرد که فشار خاکی را که به آن تکیه دارد تحمل کند .
دیوارهای محافظ را معمولا با سنگ لاشه ماسه و سیمان و آهک با تارد می سازند البته ممکن است این دیوارها را با آجر نیز ساخت ولی بهتر است از نظر صرفه و محکمی دیوار را با سنگ بنا کرد .

اول زیر دیوار محافظه را شفته ریزی می کنند و روی آن را با آجر می سازند . چنانکه نمای خارجی کار عمودی و نمای داخلی آن به طرف خاکریزی پله ای باشد یعنی آجر کاری را با سطح وسیعی از کف شروع می کنند و هرچه مقدار اجر کاری بیشتر می شود از مقدار پهنای آن کم می کنند ارتفاع دیوار را به طریقی تقسیم می کنند که آخرین سطح یعنی سطح خاکریزی کف بنا را وقتی که مقدار آجر کاری آن به اندازه یک چهارم سطح شروع آن رسیده باشد خاتمه می دهند ، و در پشت آن خاک و آب و اگر لازم باشد مقداری آهک مخلوط می کنند و می ریزند و روی قسمت خاکریزی شده را طبقه طبقه با غلطک می کوبند تا سطح افقی گردد .

2 – کرسی :
بناهای مسکونی (غیر از بناهایی که زیرزمین دارند ) معمولا به اندازه 40 تا 60 سانتیمتر از کف زمین معمولی بلندتر ساخته می شوند و این بلندی را کرسی یا مسنی گویند .
در ساختمان هایی که زیرزمین دارند تمام طبقه زیر زمین داخل زمین نیست بلکه به اندازه یک سوم آن داخل زمین و بقیه از کف آزاد بالاتر است و برای طبقه دوم به منزله همان کرسی یا مسنی است .
نماسازی این کرسی یا مسنی را ازاره می گویند .
دیوارهای محافظ بیشتر در کارهای جاده سازی در جلوی تپه و کوه هائی که ریزش دارند با سنگ های مکعب شکل که چکش کاری شده اند به کار می برند . این دیوارها را در مقابل ریزش خاک و سنگ هائی جدا شده از کوه می سازند . قطر این دیوارها معمولا در حدود 5/1 متر از پائین شروع و تا حدود یک چهارم سطح بنای اولیه در بالای دیوار تمام می شود چنانچه تپه یا کوه آب دار باشد سوراخهائی بین سنگها تعبیه می کنند تا آب اضافی از سوراخهای خارج شده و زیانی به دیوار

نرساند (شکل 55) ملاط این دیوار از ماسه و سیمان تشکیل شده است . این دیوار را در کنار رودخانه ها برای جلوگیری از ریزش جاده یا دیوارهای مسیر رودخانه به کار می برند . دیوار محافظ را گاهی بدون ملاط می سازند یعنی اینکه روی دیوار محافظ را با تورهای سیمی پوشانیده و از ریزش و خراب شدن آن جلوگیری می کنند .
طریقه عمل این است که تورهای سیمی درشت بافت را شروع کار روی سطح زمین محل بنا پهن می کنند و عمل دیوار چینی را شروع می کنند .پس از اینکه مقداری از کار بالا آمد تورهای سیمی را از جلوی کار به روی سطح دیوار و بعد به پشت دیوار می رسانند و دو سر تورها را به هم می

بندند . مقدار سنگی که در وسط تورهای سیمی می باشد تقریبا به صورت تکه ای بزرگ تبدیل شده و از هم جدا نمی شود . وزن آن که عبارت از چندین تکه سنگ می باشد در مقابل فشارهای زیادی تحمل کند بدین ترتیب دیوارهائی ساخته و جلوی فشار خاک و ریزش قسمت هائی از کوه را می گیرند . تورهائی که به کار می رود حتما باید از توریهای گالوانیزه (ضد رنگ) باشد (شکل 56)
دیوارهای محافظ را می توان با بتن های مسلح ساخت و در طول دیوار برای مقاومت بیشتر در پشت دیوار عمود بر طول دیوار محافظ شاخه هائی بصورت میخ هائی (پودر افقی) که به دیوار متصل باشد و آرماتور شاخه ها را (پودر افقی) به آرماتورهای داخل دیوار محافظ اتصال می دهندو بتن ریزی می نمایند و محل آنرا داخل تپه و کوه ساخته و روی آنرا با شفته یا سنگ و یا خاک پر می نمایند پس از خاک ریزی آن را کاملا می کوبند تا محکم شود .

این شاخه ها چون زیربدنه تپه یا کوه ساخته می شود و سنگینی زیادی که روی آن می باشد نمی تواند از جای خود حرکت کند و دیوار محافظ را با خود نگهداری و از حرکت آن جلوگیری می نماید.
این گونه دیوارهای محافظ مقرون به صرفه نمی باشد و از لجاظ اقتصادی بسیار گران است ولی در مقابل فشارهای زیاد مقاومت دارد و خراب شدن آن بسیار دیر یا بندرت انجام می گیرد .
3 –دیوار محافظ عایق کاری
دیوار محافظ زیرزمین این دیوار که بار طبقات فوقانی را تحمل می کند باید از رطوبت محفوظ بماند و ملاطهای خوب انتخاب گردد و پس از ساختن آن را عایق کاری کنند تا از نفوذ رطوبت پیش گیری شود و بعد از عایقکاری دیوار محافظ عایق می سازند و پشت آن را شفته ریزی می کنند .

دیوار محافظ عایق به دو طریق انجام می گیرد قاعده اول این است که اول دیوار زیرزمین را با ملاط دلخواه که عبارت از ملاط ماسه و سیمان – ماسه و آهک باتارد و یا ملاط گل آهک است می سازند و بعد پشت دیوار را با ملاط ماسه و سیمان اندود و روی آن را صیقلی می کنند . پس از عایق کاری دیوار محافظ که عبارت ازیک دیوار یازده و یا بیست و دو سانتیمتری است با ملاط ماسه و سیمان می سازند بطوری که تمام کوره ملاطهای آن کاملا پر شود و جای خالی وجود نداشته که در موقع شفته ریزی آب آهک از سوراخها نفوذ کرده و محل عایق کاری را سوراخ و خراب نماید  
طریقه دوم این است که اول دیوار محافظ را با هر نوع ملاطی که مقرون به صرفه باشد بسازیم و روی آن را با ملاط ماسه و سیمان اندود و صیقلی نمائیم روی اندود ماسه و سیمان عمل عایق کاری را انجام داده و دیوار زیرزمین را با ملاط ماسه و سیمان می سازیم باید توجه داشته باشیم که در طریقه اول دیوار محافظ را با ملاط ماسه و سیمان و در طریقه دوم دیوار زیرزمین را با ملاط ماسه و سیمان ساخته ایم .
دلیل این کار این استکه چون روی عایق کاری ملاطی از ماسه و سیمان نمی شود نگهداشت بنابراین ملاط دیوار دوم را که روی عایق کاری ساخته می شود حتما باید ملاطی باشد که در ترکیب شیمیائی قیر اثری نداشته باشد .

4 – نمای داخلی
در بعضی از ساختمانهای بزرگ که برای مدارس حرفه ای و کارخانه ها و نظایر آنها ساخته می شود نمای داخلی بنا را بندکشی می کنند و فشارهایی که مستقیما بر دیوارها وارد می آید از نمای داخلی تا نمای خارجی است ولی اگر سطوح داخلی بنا را با اندودهای مختلف و کاشیکاری نماسازی کنند فشار بر قسمت آجر کاری وارد می آید و هیچکدام از اندودها نمی تواند در برابر فشار مقاومت کند و در مواقعی که دیوار شکست بر می دارد اندودهای روی آن هم به طریق مختلف ترک بر می دارد و هر کدام به طرفی حرکت می کند .
5 – روکار
روکارهای خارجی بنا از اقسام آجرها و سنگها و سیمانکاری به طریق های مختلف نماسازی می شود اگر نمای ساختمان آحر و بند کشی باشد به طریقی که در بالا ذکر شد فشار وارد از داخل تا خارج کار روی آجرهاست ولی اگر از سنگ باشد دو نوع می توان آن را انجام داد سنگهای پلاکی و سنگهای تراشی .
روکارهائی که با سنگهای پلاک نماسازی می شود مانند اندودهاست و سنگ پلاک یا سنگهای اره ای نمی تواند در برابر فشار تحمل کند ولی سنگهای تراش مانند سنگ باد بر تیشه ای ورگی چون مکعب شکل هستند و ضخامت بسیار بالا دارند می توانند در برابر فشار تحمل کنند و با بقیه ضخامت دیوار همکاری نمایند . در بعضی از نقاط که وسیله آجر سازی کم است و سنگهای

شکسته که لاشه نمامیده می شود وجود دارد می توان نمای دیوار را از سنگ شکسته بنا کرد در این موارد باید از ملاطهای خوب استفاده کرد و سنگها را به طریقی روی هم کار گذاشت که حالت لغزندگی نداشته باشد این نوع دیوار تحمل فشار را دارد .
6 – دیوارهای باربر
دیوارهای باربر که با آجر و ملاطهای اهکی و سیمانی ساخته می شود عبارت است از دیوار 5/1 آجری (35 سانتیمتر) ، شکل 57 و دو آجری (45 سانتیمتر) . و 5/2 آجری (55 سانتیمتر) به هر اندازه ای که لازم باشد دیوار را به آن اندازه می سازند و طریقه اتصال آن کله و راسته است که در ردیف آجر کاری یک آجر را طولی یعنی طول آن را در طول کار قرار میدهند و آجر بعدی را عرضی یعنی عرض آن را در طول کار تعبیه می کنند (شکل 57) و باید سعی کرد که آجر شکسته در د

یوار های باربر به کار برده نشود و بندوبستهای آجرها خوب عمل شود زیرا اگر عمل اتصال آجرها خوب انجام نگیرد و درزهای آجر مقابل یکدیگر قرار گیرند آجرها با هم همکاری نمی کنند و فشارهای وارد آنها را در محلهای اتصال از هم جدا می کند و خراب می شود . عمل اتصال برای همکاری آجرهاست که فشار را به تمامی نقاط دیوار به یک میزان پخش کند . در آجر کاری درزهای افقی را ملاط و درزهای عمودی را کوره ملاط می نامند و در موقع آجر کاری باید سعی کرد که کوره ملاطها از ملاط پر شود تا عمل اتصال خوب انجام گیرد .
گاهی می توان آجرها را یک ردیف کله و ردیف بعدی را راسته به کار برد . در این نوع آجر کاری عمل اتصال خوب انجام می گیرد .

7 – دیوارهای حایل
دیوارهای نازکی هستند که تاب مقاومت در برابر فشار ندارند و خراب می شوند .دیوارهای یک آجری که می توان آن را کله و راسته ساخت برای جداکردن دو فضا به کار می رود و در بعضی از اوقات که فشار کم است می توان از آن استفاده کرد . این نوع دیوار حد وسط دیوارهای بادبر و حایل می باشد از دیوار نیمه ای که به ضخامت 11 سانتیمتر است به هیچ وجه به عنوان دیوار باربر نمی توان استفاده کرد و فقط برای جداکردن قسمتهای داخلی بنا از آن استفاده می کنند (شکل 58) دیوارهای حایل در مقابل فشار بادها و ضربه هائی که به آن وارد می آید مقاومت ندارد و احتمال ریزش آن زیاد می باشد و برای نگهداری آن چهار طرف دیوار از پائین و بالا و طرفین باید مهار گردد . در دهانه های زیاد که احتیاج به تیغه یا دیوار حایل نازک می باشد برای اینکه تیغه خراب نشود دهانه را به فاصله های کمتری قسمت نموده و بین آنها را با تیرآهن یا نبشی و غیره شمع گذاری می کنند و بین شمع ها را که گاهی بآنها وادار می نامند تیغه یا دیوار چینی می کنند .
دیوارهای تیغه ای که در سطح های کم ساخته می شود (مانند درگاهی و غیره ) از طرف قطر آجرها را با ملاط روی هم قرار می دهند (شکلهای 59) به هیچ وجه طاقت فشار را ندارند حتی اگر سطح خود تیغه وسیع باشد مقاومت نمی کنند و خراب می شوند .

ملاط دیوارهای حایل یازده سانتیمتری از ملاط گچ و خاک و گاهی ماسه و سیمان می باشد و اگر بخواهند از ملاط معمولی استفاده کنند باید روی هر سه ردیف آجرکاری را که انجام می دهند یک استنبلی دوغاب گچ بریزند تا گچ بین درزهای آجر رفته و ردیف های آجر کاری را به هم بچسباند برای دیوارهای تیغه ای از ملاط گچ و خاک یا چ زنده استفاده می کنند چون دیوار خیلی نازک می باشد و نگهداری از آن بجز گچ و خاک که خودگیری خود را زود انجام می دهد هیچ ملاطی نمی توان بکار برد .
لغاز یا گوشه دار
در دیوارهای آجری قسمت پی

ش آمدگی نبش دیوار یا پایه لا لغازه یا گوشوار می نامند (شکل 58) پیش آمدگی که از ردیف آجر کاری به جلو آمده و باندازه یک نیمه خود را نشان می دهد بآن لغاز یا گوشوار می گویند . لغاز یا گوشوارها را ممکن است در اغلب دیوارها ساخت معمولا نبش درهای ورودی و درگاهها ساخته می شود .
دیوارهای دو جداره که برای عایق صورت و حرارت ساخته می شود (شکلهای 60 الف ب ج د) در بیمارستانها و مدارس حمامها و گاهی برای ساختمانهای مسکونی از ا« استفاده می کنند ساختن دیوار دو جداره به دو طریق انجام می گیرد . نمای خارجی را با آجرهای معمولی یا سوراخدار نماسازی می کند و دیوار داخلی را با همان آجر به فاصله ای که لازم باشد می سازند و با تورهای سیمی و یا مفتولهای ضد زنگ (گالوانیزه) آنها را بند و بست می دهند . طریقه اتصال دیوارهای دو جداره را در (شکلهای 60-61) ملاحظه فرمایید .

نمای خارجی دیوار را با آجرهای معمولی یا سوراخدار و دیوار داخلی را با آجرهای بلوکه سورخدار می سازند و بعد پشت آنها را به همان طریق بالا می سازند . فاصله بین دو دیوار باید قبلا حساب شود این دیوارها مقاومت دیوارهای توپر را ندارند و معمولا در ساختمانهائی که بیش از و طبقه ندارند از آن استفاده می کنند .
برای ساختن دیوارای سبک و توخالی در ایران تا زمانی که آجرهای میان تهی ساخته نشده بود از دیوارهای به نام صندوقه استفاده می کردند . شما می توانید در شکل (62) طریقه آجر چینی آن را یادبگیرید.
در یک دیوار آجری خوب باید دقایق ذیل رعایت شده باشد :
1 – ردیفهای آجر کاری باید کاملا افقی ردیف سرتاسری آن تراز باشد و درز های قائم آن در داخل و خارج کار نباید روی هم قرار گیرد ، یعنی فاصله عمودی آن باید یک چهارم طول یک آجر باشد (در آجر کاری کله و راسته) در بعضی از دیوارها که بار و فشار به روی آن نیست برای نماسازی می توان درزهای قائم را بیشتر گرفت .در دیوارها باید سعی کرد که اتصال عرضی به خوبی انجام گیرد . در دیوار حتی المقدور نباید آجر شکسته به کار برد و از آجرهای درست باید استفاده کرد .
در ساختمانهای اسکلت فلزی معمولا از آجرهای دو جداره که عایق صوت و حرارت می باشند

استفاده می شود در این نوع ساختمانها بار و فشارهای وارده مستقیما روی تیرآهن ها بود و دیوارها عملی در مقابل بارهای وارده انجام نمی دهد و فقط بصورت دیوار حایل برای پوشیدن سطوح از ان استفاده می شود ضخامت دیوارها را باید برای حرارت محاسبه نمود و محلی برای دودکش ها و تاسیسات پیش بینی کرد که در موقع خود دچار اشکال نشود . اتصالات آجرچینی در دیوارهای دو جداره باید با دقت انجام گیرد چون دیوار در یک چهارضلعی آ]نی محدود می باشد و امکان تکان خوردن و ریزش آجرها هست .باید توجه داشت که تسمه هائی به تیرآهن ها جوش نموده و سر تسمه ها را بین ملاط آجرها نصب نمود تا عمل هشت گیر بین تیرآهن آجرها انجام شده خطر لغرش و ریزش دیوار از بین برود .
شاقول کردن با تراز
دیوارهای آجری که در ساختمانها می سازند تمام زاویه ها و نبشهای آن باید عمودی باشد برای عمود کردن نبش و زاویه ها از شاقول و تراز استفاده می کنند .
پیش از این طریقه شاقول کردن را آموختیم (شکل 63) طریقه شاقول کردن با تراز نشان داده شده است . همان طور که گفتیم در ساختمان تراز ، شیشه ای استوانه ای شکل هست که در عرض تراز قرار دارد و به نام شاقول تراز معروف است . چنانکه در ترازهای افقی هم هست . تراز را در نبش یا کنج کار قرار می دهند و به راحت می توان دید که حبابک در وسط دو خط قرار می گیرد یا نه تا عمود بودن کار را نشان دهد البته عمود بودن یک دیوار را به وسیله ترازهای بلند بهتر می توان تشخیص داد تا به وسیله ترازهای کوچک و کوتاه زیرا تراز بلند ارتفاع بیشتری را نشان می دهد در صورتی که تراز کوچک ، ارتفاع بسیار کم را می تواند نشان بدهد .
و چنانچه تراز بزرگی در دسترس نباشد می توان از شمشه و تراز استفاده نمود . یعنی اول

شمشه را روی سطح کار گذاشته و تراز را در طول شمشه قرار می دهیم چون سطح شمشه کاملا افقی و صاف می باشد تراز که روی آن سطح صاف قرار می گیرد عمود بودن کار را خوب نشان می دهد در اصطلاح بنائی اگر عمود دیوار از خط قائم خارج شده باشد و به بیرون کار مایل شده انرا سرسفت و چنانچه به داخل کار مایل شده باشد آ«را سروا افتاده می گویند .