بخشی از مقاله
قلب ما چه شکلي است و چگونه کار مي کند
تشريح قلب
قلب اساسا يک پمپ عضلاني تو خالي است که بدون توقف خون را به سراسر بدن پمپ مي کند اگر چه قلب چندان بزرگتر از مشت دست نيست ولي در طول مدت عمر در حدود سيصد ميليون ليتر خون را پمپ مي کند.
رگهاي خوني بزرگي که به قلب متصل اند خون را به ريه ها و بدن مي برند و باز مي گردانند.رگهاي خوني کوچکتري که روي سطح قلب قرار دارند غذا و اکسيژن را به آن رسانده و محصولات دفعي از قبيل دي اکسيدکربن را از آن خارج مي کنند.در داخل قلب چهار بخش يا محفظه جداگانه وجود
دارد، سمت راست قلب که از دهليز و راست و بطن راست تشکيل مي شود .خون کم اکسيژن را دريافت مي کند .در سمت چپ قلب دهليز چپ و بطن چپ خون تازه و پر اکسيژن را دريافت مي کند.قلب بين دو ريه ديافراگم (ورقه عضلاني گنبدي شکلي که سينه و شکم را از هم جدامي کند)قرار دارد. در حدود دو سوم قلب در سمت چپ بدن قرار دارد ماهيچه قدرتمند قلب به طور مداوم منقبض مي شود و خون را از قلب به ديگر قسمت هاي بدن مي راند.
اين نوع خاص ماهيچه هيچگاه خسته نمي شود و فقط در قلب وجود دارد.سرعت تپش قلب در تمام طول زندگي درحدود بيش از يکبار در ثانيه است.خون از رگهاي خوني که سياهرگ ناميده مي شوند به درون قلب مي ريزد .ماهيچه قلبي خون را به سختي فشرده و و خون تحت فشار به درون رگهاي ديگري که به سرخرگ موسومند رانده مي شود.همانطور که ذکر گرديد قلب از نوع خاصي ماهيچه ساخته شده است که هيچگاه خسته نمي شود .اين ماهيچه 60 تا 80 بار در دقيقه فشرده و رها مي شود .وقتي که ورزش مي کنيم اين رقم مي تواند تا صد بار در دقيقه افزايش يابد.
ارتباط قلب و رگهاي خوني :
خون وقتي که از قلب خارج مي شود به همه جا نمي ريزدبلکه به آرامي وارد لوله هايي به نام رگهاي خوني مي شود.نخست خون به داخل لوله هايي به نام سرخرگها جريان مي يابد. سرخرگهايي که قلب را ترک مي کنند لوله هاي ضخيمي هستند .بزرگترين آنها ((آئورت)) نام دارد که قطر آن 2/5 سانتيمتر (يا دواينچ) است.سرخرگها بلافاصله به لوله هاي کوچکتر زيادي تقسيم و شاخه مي شوند.
اين رگهاي خوني ،خون را به همه قسمتهاي بدن حمل مي کنند.هر چه از قلب دورتر مي شوند رگهاي خوني بيشتر و با اندازه هاي کوچکتر وجود دارد.باريکترين رگهاي خوني مويرگها نام دارند که آنقدر کوچک هستند که براي ديدن آنها نياز به ميکروسکوپ هست.مويرگها به يکديگر ملحق مي شوند و رگهاي بزرگتري به وجود مي آورند .اين رگها خون را به قلب باز مي گردانند.اين رگها
سياهرگ ناميده مي شوند،هر چه به سمت قلب نزديکتر مي شوند تعدادشان کمتر و اندازشان بزرگتر مي شود.بزرگترين سياهرگ ها خون را به داخل تخليه مي کنند .در واقع رگها خون بدن را در يک چرخه حمل مي کنند.سرخرگها خون را از قلب دور مي کنند.مويرگها به قسمت هاي مختلف بدن خون رساني مي کنند ،سياهرگ ها خون را به قلب باز مي گردانند ،قلب و رگهاي خوني را سيستم گردش خوني مي نامند. که موجب گردش خون در تمام بدن مي شوند در واقع قلب بهترين پمپي است که در اين قلب دخالت دارد.
انواع دريچه هاي قلبي :
دريچه هاي داخل قلب از جريان اشتباه خون در بدن جلوگيري مي کنند. اين دريچه ها از قطعات بافتي زبانه مانندي ساخته شده اند .اگر خون در جهت عکس جريان يابد ،جريان معکوس با اين قطعه ها برخورد مي کند و آنها را وادار مي سازد که بسته شده و مجرا را ببندند .دريچه هاي دولتي و سه لتي از جريان معکوس خون و بازگشت خون به داخل قلب جلو گيري مي کنند.
دريچه هاي نيم هلالي :
قلب دو دريچه نيم هلالي دارد .اين دريچه ها در خروجي قلب واقع شده اند تا از بازگشت خون به درون قلب پس از پمپ شدن آن به خارج جلوگيري کنند.يکي از اين دريچه ها از بازگشت خون از سرخرگ ريوي( رگ بزرگي که خون را به ريه ها مي برد ) جلو گيري مي کند .
دريچه ديگر از بازگشت خون در آئورت (سرخرگ اصلي بدن که براي ارسال خون به بدن است) جلو گيري مي کند.
عملکرد دريچه هاي نيم هلالي :
محفظه تحتاني قلب منقبض مي شود و خون را از طريق دريچه نيم هلالي واقع در خروجي قلب بيرون مي راند ،فشار بالاي خون سه قطعه انعطاف پذير واقع در دريچه را باز مي کند و اين امکان را فراهم مي سازد که خون از قلب خارج شود و وقتي که قلب بين دو تپش استراحت مي کند ،خون شروع به بازگشت به درون قلب مي کند .اي
ن جريان معکوس سه محفظه را پر مي کند و موجب بسته شدن آنها مي شود.
دريچه هاي دهليزي_بطن:
دو دريچه در قلب وجود دارد که باز گشت خون از محفظه هاي پايين قلب به درون محفظه هاي فوقاني جلو گيري مي کند.دريچه هاي
دو لتي در سمت چپ قلب قرار دارد . در سمت راست دريچه هاي سه لتي قرار دارند.
عملکرد دريچه هاي دو لتي :
وقتي که خون از محفظه فوقانب قلب به محفظه تحتاني آن جريان مي يابد،از دريچه قيفي شکلي عبور مي کند جريان خون در جهت درست هنگام استراحت قلب بين دو تپش به آساني از اين دريچه عبور مي کند. وقتي که محفظه تحتاني منقبض مي شود خون شروع به جريان در جهت عکس مي کند و با برخورد با قطعه هاي بافتي دريچه موجب بسته شدن آن مي شود.طنابهاي متصل به اين قطعات مانع از برگشتن کامل آنها مي شود .
نقش هر يک از اين حفرات قلب در سيکل قلبي:
دهليز چپ:
خون حاوي اکسيژن زياد و دي اکسيد کربن از ريه ها و از طريق وريد هاي ريوي (سياهرگ هاي ريوي ) به داخل دهليز چپ و از ميان دريچه دو لتي يا ميترال به داخل بطن چپ هدايت مي شود.
بطن چپ:
با انقباض بطن چپ خون از طريق دريچه آئورت و شريان آئورت به تمام بافتهاي بدن مي رسد .
دهليز راست:
خوني که از بافتهاي بدن که حاوي اکسيژن کم و دي اکسيد کربن زياد مي باشد از طريق وريدهاي اجوف تحتاني و فوقاني به دهليز راست وارد و از ميان دريچه سه لتي يا تريکو سپيد به بطن هدايت مي شود.
بطن راست:
به انقباض بطن راست خون از طريق دريچه ريوي و شريان ريوي به داخل ريه ها انتقال يافته تا در انجا تبادل اکسيژن و دي اکسيد کربن صورت گيرد .
صداهاي قلب:
اگر با گوشي پزشکي که به آن استتوسکوپ مي گويند به قلب خودمان گوش دهيم متوجه مي شويم که با هر ضربان دو صدا شنيده مي شود . اولين صدا که شبيه« پوم» است مربوط به آغاز انقباض عضله قلب يا سيستول مي باشد که به علت بسته شدن دريچه هاي دو لتي و سه لتي است . دومين صدا مربوط به بسته شدن دريچه آئورت و شريان ريويست و شبيه «ناک» مي باشد و در ابتداي دياستول يا مرحله استراحت قلب شنيده مي شود اگر دريچه هاي قلب آسيب ديده باشند ،صداهاي ديگري که اصطلاحا سوفل گفته مي شود شنيده مي شود.البته وجود اين سوفل ها هميشه دليل بر بيماري نيست .
چگونه قلب به طور منظم منقبض مي شود:
انقباض منظم قلب به دليل وجود بافت ويژه اي است که سيستم هدايتي قلب ناميده مي شود و شامل بخش هاي زير مي باشد .
1- گره سينوسي –دهليزي يا گره پيش آهنگ
2- گره دهليزي-بطني
3- بافت پورکنژ
در هر دقيقه به طور متوسط گره سينوسي دهليزي که در دهليز راست قرار دارد 72 موج تحريکي را به عضلات دهليزها و از طريق گره دهليزي- بطني و سيستم پوکنژبه عضلات بطن مي فرستند که اين امواج موجب انقباض منظم و ريتميک قلب مي شود
واقعيت هاي در مورد قلب شما :
وقتي که اصطلاح بيماري قلبي را مي شنويد اولين واکنش شما چيست؟ مثل خيلي از زنها شايد فکر کنيد اين يک بيماري مردانه است و مشکل من نيست!
اما واقعيت اين است که بيماريهاي قلب يکي از دو علت اصلي مرگ و مير در ايران است .متاسفانه بسياري
از زنان اين مطلب را نم يدانند در حالي که درک اين مطلب حائز اهميت است.جالب است بدانيد:
_مطالعه قند و ليپيد تهران در سال 1381 نشان داد که 7.12%از زنان سابقه دردهاي قلبي دارنددر حالي که اين مشکل تنها در 8.8%مردان مشاهده شده است.
_مطالعه دکتر بني پور در بوشهر نشان داد سابقه سکته قلبي در مردان 17% و در زنان 19.8% بوده است.
_دو سوم از زنان که حمله قلبي داشته اند بهبودي کامل پيدا نمي کنند.
_38% زنان در يک سال بعد از حمله قلبي خواهند مرد.
شد _در طي شش سال از داشتن يک حمله قلبي حدود 46%زنان در اثر نارسائي قلبي ناتوان خواهند
واقعيت اين است که اگر شما قلب داريد پس بيماري قلبي براي شما مي تواند يک مشکل باشدخوشبختانه راههاي زيادي براي اين مشکل مي توان انجام داد.اين مطالب به شما کمک خواهد کرد که عوامل بيماري قلبي را در خود شناسايي کنيد و گامهايي در جهت پيشگيري يا کنترل آن برداريد .اين کارها بخصوص براي
زنان ميانسال ارزشمند است.
به محض رسيدن يک زن به سن يائسگي شانس بيماري قلبي و حمله قلبي به طور تعجب آوري افزايش مي يابد.يک هشتم زنان بين 64-45 سال انواعي از بيماريهاي قلبي را دارا مي باشد و اين مقدار در زنان بالاي 65 سال تا يک سوم افزايش مي يابد.هنوز هم ممکن است که فکر کنيد که من در معرض خطر نيستم چون در حال حاضر بيماري قلبي ندارم.
ممکن است شما شرايط و عاداتي مانند بالا بودن وزن ،کشيدن سيگار يا فعاليت فيزيکي ناکافي داشته باشيد که بتواند خطر ابتلايتان به بيماريهاي قلبي افزايش دهد .شما ممکن است در مورد اين مسائل و عوامل خطر بيمار قلبي چيزهايي بدانيد مهم اين است که خودتان کدام عوامل را دارا مي باشيد.چيزي که ممکن است ندانيد اين است که اگر شما حتي يک عامل خطر را داشته باشيد ،احتمال پيشرفت بيماري قلبي براي شما زياد است.يک قلب آسيب ديده مي تواند با تداخل در فعاليت هاي لذت بخش و حتي توانايي شما در کارهاي ساده مثل قدم زدن يا بالا رفتن از پله به شيريني زندگي شما لطمه بزند.
يک خبر خوب:
شما نيروي عظيمي براي پيشگيري از بيماريهاي قلبي داريد و مي توانيد از امروز شروع کنيد .با آگاهي از عوامل خطري که شما را تهديد مي کند و ايجاد تغييرات مفيد در آنها نظير تغيير در رژيم غذايي ،انجام فعاليت هاي فيزيکي و اصلاح ديگر عادات روزانه مي توانيد به ميزان زيادي خطر ابتلا به بيماري قلبي را براي خود کاهش دهيد .حتي اگر بيماري قلبي داريد مي توانيد گامهايي در جهت کم کردن شدت آن برداريد .پس از اين مطالب براي يادگيري درمورد زندگي با قلب سالم استفاده کنيد.البته مي توانيد براي گرفتن اطلاعات بيشتر با پزشکتان نيز مشورت کنيد .از امروز به انجام کارهايي براي محافظت از قلبتان اقدام نماييد .اين عبارت را شعار خويش در زندگي خود قرار دهيد:
« بيماري قلبي : بايد امروز فردا دير است.»
بيماري قلبي چيست؟
بيماريهاي عروق قلب (بيماريهاي کرونري)مهمترين بيماري قلبي است.اين بيماري در واقع ناشي از مشکلات عروق خوني قلب است که مي تواند سبب حمله قلبي شود .يک حمله قلبي وقتي اتفاق مي افتد که يکي از شريانهاي تغذيه کننده قلب بسته شود و از رسيدن اکسيژن و غذا به قلب جلو گيري کند .اين بيماريها غالبا به اختصار به عنوان بيماريهاي قلبي گفته مي شود .بيماريهاي ديگر قلبي عروقي شامل ،سکته مغزي ،فشار خون بالا ،آنژين يا درد قفسه سينه و بيماريهاي روماتيسمي قلب است.
برخي از بيماران قلبي با کمک اعمال جراح
ي نظير باي پس و آنژيوپلاستي تا حدودي بهبود مي يابند .گر چه اين اعمال مي تواند به گردش خون در و اکسيژن در در عضله قلب کمک کنند اما شريانها همچنان آسيب ديده باقي مي مانند و مفهوم آن اين است که شما احتمالا يک حمله قلبي ديگر خواهيد داشت .بعلاوه تا زماني که در الگوي زندگي خود تغييري ايجاد نکنيد وضعيت عروق خوني شما روز به روز بدتر خواهد شد .
تعداد زيادي از زنان از عوارض بيماري قلبي مي ميرند يا براي هميشه ناتوان مي شوند .به همين دليل است که انجام اقدامات پيشگيري و کنترل اين بيماري تا اي
ن حد حياتي است.
چه زناني در معرض خطر هستند؟
ريسک فاکتورها شرايط يا عاداتي هستند که احتمال ابتلا شخص به يک بيماري را افزايش مي دهند.اين عوامل مي توانند شرايطي را به وجود آورند که بيماري موجود را بدتر کنند.
عوامل خطر مهم براي بيماري قلبي که شما مي توانيد اقدامات زيادي راجع به آنها انجام دهيد شامل موارد زير است:
1- سيگار کشيدن
2- فشار خون بالا
3- کلسترول خون بالا
4- افزايش وزن
5- عدم تحرک فيزيکي
6- ديابت
بعضي از عوامل خطر مانند :سن و سابقه ارثي بيماريهاي قلبي قابل تغيير نيستند .خطر بيماري قلبي در زنان از سن 55 سالگي افزايش مي يابد.
زنان بعد از يائسگي به علت افت توليد استروژن براي ابتلا بيماري قلبي مستعد تر مي شوند.زناني که بعلل طبيعي ويا هستيرکتومي دچار يائسگي زودرس شده اند نسبت به زنان غير يائسه دو برابر شانس ابتلا به به بيماري قلبي را دارند.
