بخشی از مقاله
میگرن
شرح بیماری
میگرن (Migraine) بیماری است که با سردردهای مداوم و سخت مشخص می‌شود و غالبا با اشکالات زود گذری در جریان خون مغزی و استفراغ همراه است. این بیماری با یک نوع سردرد شدید و ناتوان کننده معمولا در یک طرف سر ، که به همراه آن علایم دیگری مثل تهوع ، استفراغ و مشکلات بینایی همراه است. حمله این سردرد می‌تواند 72 - 2 ساعت طول بکشد. حملات میگرن در بعضی از افراد ممکن است بطور هفتگی رخ دهند، در حالی که در بعضی دیگر ممکن است حتی یک بار نیز در سال رخ ندهند.
میگرن هر دو جنس را تحت تأثیر قرار می‌دهد، اما در زنان شایع‌تر است. میگرن همچنین ممکن است ارثی باشد. بیماری در حوالی سنین بلوغ شروع شده و در میانسالی از نظر شدت و دفعات تکرارش کاهش می‌یابد. حملات میگرن بیشتر صبحها شروع شده و علایم اولیه آن تار شدن دید یا ظهور نقاط رنگی در خطوط جلوی چشم است. حملات سردرد چند ساعتی به طول می‌انجامد و پس از خوابیدن بهبود می‌یابد.
انواع میگرن
میگرن کلاسیک
میگرن کلاسیک عموما یک سردرد یکطرفه می‌باشد و به صورت ضربان‌دار اتفاق می‌افتد. قبل از شروع سردرد بیمار دچار تغییرات بینایی می‌شود که به صورت توهمات و جرقه‌های بینایی هستند که در اصطلاح به آن اورا می‌گویند. اکثر بیماران یک حمله را در طول هفته تجربه می‌کنند و اصولا بین 2 تا 24 ساعت طول می‌کشد. بیمار دچار حالتهایی مانند تهوع ، استفراغ ، گریز از نور ، سستی و حتی گاهی در مراحل حاد دچار اخلال حس نیمه بدن و تکلم می‌شود. در بین حملات بیمار سردرد یا ناراحتی دیگری ندارد.
میگرن غیر کلاسیک
در میگرن غیر کلاسیک علایم بینایی قبل از حمله بوجود نمی‌آید. این نوع سر درد بیشتر دو طرفه بوده و ضربان‌دار است. درد بیشتر دور حلقه چشم احساس می‌شود و ممکن است در ادامه آن سفتی گردن هم بوجود آید این نوع میگرن شیوع بیشتری دارد و همراه با تهوع و استفراغ است.
ارتباط میگرن با سن
میگرن در میان کودکان هم اتفاق می‌افتد اما مدت آن کوتاه است و به سرعت بهبود می‌یابد با افزایش سن از تعداد حملات کاسته می‌شود ولی به طول آن اضافه می‌شود. میزان و شدت دفعات حمله در افراد مختلف متفاوت است و نمی‌توان ارتباط معنی‌داری بین حملات افراد مختلف پیدا کرد اما اصولا بعد از 55 سالگی به ندرت اتفا ق می‌افتد.
علت بوجود آمدن میگرن
تنگ شدن ، سپس گشادشدن و التهاب رگ‌های خونی که به پوست س
ر و مغز می‌روند. سردرد زمانی آغاز می‌شود که رگها دوباره گشاد می‌شوند. تغییر الگوی خواب ، بیدار ماندن شبانه ، کار کردن زیاد و خستگی بیش از حد می‌تواند باعث بروز میگرن شود. گاهی اوقات خانمها بروز این سردردها را به دوران عادت ماهیانه نسبت می‌دهند و مصرف قرصهای ضد بارداری را عامل مهمی برای بوجود آمدن میگرن می‌دانند. صدای بلند ، نور زیاد ، کنسرت موسیقی و فشار به گردن و حتی درد دندان باعث بروز میگرن می‌شود.
تشخیص میگرن
هیچ آزمایش خاصی برای تشخیص میگرن وجود ندارد و بر اساس شرح حال بیمار و معاینه ، میگرن بیمار تشخیص داده می‌شود.
مشکلات مبتلایان به میگرن
مشکل مبتلایان به میگرن تنها سردرد نیست. اکثر افراد کاملا بیمار می‌شوند و نمی‌توانند کارهای روزمره خود را انجام دهند و مجبور می‌شوند که در یک اتاق تاریک و ساکت بی‌حرکت دراز بکشند تا حمله میگرنی پایان یابد. بعضیها حتی نمی‌توانند فکر غذا خوردن را هم داشته باشند چون دچار استفراغ می‌شوند و در انتها دچار خواب آلودگی و رخوت می‌شوند. در طول حمله فعالیت و عملکرد طبیعی معده مختل می‌شود و باعث می‌شود دارهایی که برای تسکین میگرن خورده می‌شود به خوبی جذب نشود.
عوامل افزایش دهنده خطر
• استرس
• سابقه خانوادگی میگرن
• سیگار کشیدن
• نوشیدن الکل
• مصرف بسیاری از داروها
• کمبود خواب ، یا در بعضی از افراد خوابیدن زیاد
پیشگیری
• حتی‌المقدور میزان استرس را در زندگی‌تان کم کنید.
• مصرف بعضی از داروها می‌تواند در بعضی از افراد از بروز حملات جلوگیری کند.
• از عواملی که باعث آغاز حملات سردرد میگرنی می‌شوند در صورت امکان پرهیز کنید.
درمان
معمولا نیازی به آزمایشات تشخیصی نیست، اما ممکن است آزمایش خون یا سی‌تی اسکن برای رد سایر بیماریها انجام گیرند. به هنگام بروز اولین نشانه‌های حمله میگرنی؛ روی سر خود یک پارچه سرد یا کیسه یخ بگذارید، یا به صورت خود آب خنک بزنید. ـ چندین ساعت در یک اتاق تاریک و آرام دراز بکشید. دو عدد بالش در دو طرف سر خود بگذارید تا سرتان تکان نخورد. در صورت امکان بخوابید. صدا ، نور و بوها (خصوصا بوی ناشی از آشپزی و سیگار) را به حداقل برسانید و از مطالعه خودداری کنید. بیمار باید مدتی سعی کند در یک اتاق خالی و تاریک دراز بکشد. مساله زمینه
روانی قبلی میگرن امروزه مورد توجه است در این صورت کمکهای روانپزشکی برای حل این مشکلات می‌تواند کمک بزرگی به درمان میگرن کند.
داروها
هیچ داروی خاصی نسبت به دیگر داروها ارجحیت ندارد و اثر قطعی از هیچ کدام از آنها مورد انتظ
ار نیست. اولین راه معالجه جلوگیری از وقوع سردرد بوسیله تجویز روزانه دارویی حاوی ارگوتامین است که باعث انقباض مویرگهای مغز می‌شود. برای تخفیف علایم میگرن و پیشگیری از بروز حملات، طیف گسترده‌ای از داروها موجود هستند.
• ارگوتامین‌ها (همراه با کافئین) به صورت خوراکی ، شیاف یا استنشاقی
• آسپیرین ، استامینوفن یا ایبوپروفن
• ترکیب استامینوفن و کدئین
• آنتی‌هیستامین‌ها برای گشاد کردن رگها
• داروهای ضد استفراغ برای کم کردن تهوع و استفراغ
• داروهای تنگ‌کننده رگها
• سوماتریپتان به صورت تزریق زیر پوست توسط خود فرد ، یا به صورت قرص. داروهای مسدودکننده بتا آدرنرژیک یا کانال کلسیمی ، یا ضدافسردگی‌های سه حلقه‌ای برای پیشگیری از حملات ، در صورتی که حملات آن قدر شدید باشند یا تعداد آنها آن قدر زیاد باشد که شما از کار و زندگی خود باز بمانید. این داروها ممکن است اثرات جانبی نامطلوبی داشته باشند و امکان دارد در همه افراد نیز مؤثر نباشند
تشخیص بیماری
آزمایش ویژه‌ای برای تشخیص میگرن وجود ندارد. اما ممکن است آزمایش خون یا سی‌تی اسکن و یا MRI برای رد سایر بیماریها انجام گیرند. تشخیص نهایی بیماری مبتنی بر علایم است. در ضمن باید مشخص شود که علت درد ناشی از مصرف بیش از حد داروها نمی‌باشد. پزشک از شما خواهد پرسید که حملات شما چه قدر طول می‌کشد، شدت آنها چقدر است و این حملات هر چند وقت یکبار صورت می‌گیرد؟ شما باید به پزشک خود گزارش دهید که تحت درمان با چه داروهایی بوده‌اید و از کدام داروها بدون نسخه استفاده کرده‌اید. اگر شما بین حملاتی، علامتی نداشته باشید و سردرد شما در حین حملات بین 4 تا 72 ساعت طوب بکشد، امکان دارد که دچار میگرن باشید.
نکات زیر در بررسی سردردهای شما توسط پزشک، حائز اهمیت است: درد یک طرفه در ناحیه سر، درد ضربان دار، درد متوسط و یا شدید طوری که شما را از انجام کارهای روزانه باز دارد، دردی که با فعالیت و حرکات بدنی بدتر شود و همراه با تهوع و استفراغ باشد و دردی که همراه با حساسیت به نور یا حاسیت به صدا باشد.
داروهایی جهت پیشگیری از میگرن
داروهایی وجود دارند که شدت و دفعات حملات میگرنی را کاهش می‌دهند. این داروها باید هر روز مصرف شوند. داروهای ترپیتان‌ها هم به هنگام وقوع میگرن باید مصرف شوند. در مورد مصرف این داروها و عوارض جانبی آنها باید با پزشک معالج خود صحبت کنید. این داروها که می توانن
د از حملات میگرنی پیشگیری کنند، شامل موارد بالا است:
• بتا بلوکرها (بلوکه کننده‌های بتا): مانند پرروپرانولا (ایندرال) که بیماران دچار آسم نباشید، از این دارو استفاده کنند.
• پیزوتیفن (pizotifen) که این باعث افزایش وزن و خواب آلودگی می‌شود.
• داروهای ضد افسردگی: مانند آمی تریپتیلن (amitryptyline)
درمان
بیشتر افراد به هنگام حملات میگرنی، ترجیح می‌دهند که در یک اتاق تاریک بخوابند یا دراز بکشند. برخی نیز با خوردن بعضی چیزها احساس آرامش می‌کنند.
دارو درمانی برای برطرف نمودن علایم میگرن
هیچ داروی خاصی نسبت به دیگر داروها ارجحیت ندارد و اثر قطعی از هیچ کدام از آنها مورد انتظار نیست. برای تخفیف علایم میگرن و پیشگیری از بروز حملات، طیف گسترده‌ای از داروها موجود هستند. مصرف دارو باید در همان مرحه اول حمله میگرنی صورت گیرد، زیرا در طی مراحل بعدی جذب آن به آسانی صور نمی‌گیرد.
• سوماتریپتان به صورت تزریق زیر پوست توسط خود فرد، یا به صورت قرص
• Effervescents برای کسانی که نمی‌توانند داروها را به شکل قرص مصرف کنند، وجود دارد.
• داروهایی از نوع تزریقی، اسپری‌های بینی، شیاف نیز در دسترس می‌باشند.
• داروهای مسدودکننده بتا آدرنرژیک یا کانال کلسیمی، یا ضدافسردگی‌های سه حلقه‌ای برای پیشگیری از حملات، در صورتی که حملات آن قدر شدید باشند یا تعداد آنها آن قدر زیاد باشد که شما از کار و زندگی خود باز بمانید. این داروها ممکن است اثرات جانبی نامطلوبی داشته باشند و امکان دارد در همه افراد نیز مؤثر نباشند.
• داروهای ضد درد همچون پاراسیتمول (paracetmol) یا آسپیرین همراه با داروهای ضد تهوع همچون متوکلراپرامید (metoclopramide) و یا دامپریدون (demperidone) توصیه می‌شود. برخی از داروها همچون migaleve دارای پاراسیتمول کدئین می‌باشد که برای درمان میگرن مصرف می‌شود. توجه کنید که این داروها برای هر فردی مناسب نیست و حتما باید زیر نظر پزشک معالج مصرف شود.
• در برخی موارد داروهای NSAIDs یا داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی، موثر واقع می‌شوند. این داروها می‌توانند تورم، درد و التهاب را بهبود بخشند. این داروها شامل ایبوپروفن (ibuprofen)، ناپروکسن (naproxen)، دیکلوفناک پتاسیم (diclofenac potassium) و تولفنامیک اسید
(tolfenamic acid) می‌باشد.
• داروهایی به نام تریپتان‌ها (triptans) برای بهبود علایم میگرن استفاده می‌شوند. این داروها، عروق خونی را در مغز شما باریکتر و احساس درد میگرنی را برطرف می‌کند. ممکن است در ابتدا مجبور به استفاده از چند قرص از دسته دارویی ترپیتان باشید تا در نهایت یک قرص که برای شما مناسبتر است جهت درمان شما به کار رود. داروهای این دسته شامل التریپتان، ناراتریپت
ان، ریزاتریپتان، سوماتریپتان، رولمیترپیتان، الموتریپتان و فرووواتریپتان می‌باشد. این داروها باید در شروع سردرد مصرف شوند، نه قبل از آن و نه در طی مرحله aura.
عوارض جانبی این داروها
1. احساس ضعف، گیجی، تهوع، استفراغ، سفتی و درد گردن، احساس سنگینی و فشار در هر جای بدن.
2. اگر شما بالای 65 سال سن دارید و سابقه بیماری قلبی، سکته مغزی یا فشار خون بالا دارید، باید مصرف این داروها قطع گردد.
3. اگر شما دچار میگرن شدید باشید و با داروهای فوق بهبود نیابید، آنگاه احتمال دارد که پزشک معالج داروی ارگوتامین تارتریت (eergotamine tartrate) را پیشنهاد کند. موارد منع مصرف این دارو مشکلات کلیوی، بیماریهای قلبی- عروقی، فشارخون، حاملگی و شیردهی می‌باشد.
مصرف قرصهای ضد بارداری در مبتلایان به میگرن
نوسانات میزان استروژن موجب بدتر شدن میگرن می‌شود. اگر از قرصهای ترکیبی ضد بارداری استفاده می‌کنید و در ضمن دچار میگرن هم هستید، توصیه می‌شود که از قرصهای ضد بارداری که تنها حاوی پروستروژن هستند، استفاده نمایید. اگر دچار میگرن کلاسیک هستید و دچار aura نیز می‌شوید، هرگز نباید از قرصهای ضد بارداری ترکیبی استفاده کنید چون خطر ابتلا به سکته مغزی را افزایش می دهد.
به مقدار مورد نیاز دارو مصرف کنید، مصرف بیش از حد دارو خود باعث ایجاد میگرن می‌شود. مصرف داروهای ضد میگرن زمانی که علایم اولیه میگرن آغاز می‌شود، می‌تواند از تشدید و طولانی شدن میگرن جلوگیری کند. همیشه کمترین مقدار دارو که مورد نیاز شماست، مصرف کنید زیرا مصرف زیاد دارو در ایجاد میگرن نقش دارد. شما باید حداقل چهار روز در هفته، از داروهای ضد میگرن استفاده نکنید. برخی از خانمها در زمان قاعدگی خود که احتمال زیادی حملات میگرن وجود دارد، از داروهای ضد میگرن استفاده می‌کنند.
سعی کنید دریابید که چه عواملی میگرنهای شما را بدتر می‌کند. عوامل تشدید کننده میگرن را از رژیم غذایی خود حذف کنید. ورزشهای منظم داشته باشید، رژیم غذایی سالم اختیار کنید، سطح قند خون را در یک وضعیت مناسب نگهدارید، مصرف الکل را قطع کنید، از استرس پرهیز کنید، استراحت، وانهادگی و خواب کافی داشته باشید. اگر از درد مزمنی در ناحه گردن و پشت خود رنج می‌برید به پزشک مراجعه کنید. درمانهای مکمل همچون تکنیکهای وانهادگی (ریلکسیشن)، داروهای گیاهی همچون گل مینا (feverfew) در جلوگیری از حملات میگرنی موثرند. طب سوزنی نیز در پیشگیری از حملات میگرن و سردردهای دیگر مفید می‌باشد.
توصیه‌هایی برای پیشگیری
به هنگام بروز اولین نشانه‌های حمله میگرنی
- روی سر خود یک پارچه سرد یا کیسه یخ بگذارید، یا به صورت خود آب خنک بزنید.
- چندین ساعت در یک اتاق تاریک و آرام دراز بکشید.
- دو عدد بالش در دو طرف سر خود بگذارید تا سرتان تکان نخورد.
- استراحت کنید و در صورت امکان بخوابید.
- صدا، نور و بوها (خصوصاً بوی ناشی از آشپزی و سیگار) را به حداقل برسانید.
- از مطالعه خودداری کنید.
- به هنگام بروز حملات در بین حملات ورزش کنید تا آمادگی جسمانی مناسبی داشته باشید.
- به هنگام حمله رانندگی نکنید و از کار با وسایل و ماشین‌های خطرناک خودداری کنید.
- به دلیل این که در بعضی از موارد، حملات در اثر خوردن یک ماده غذایی خاص، مثل پنیر یا شکلات، آغاز می‌شوند، سعی کنید چیزهایی را که قبل از بروز هر حمله خورده‌اید یادداشت نایید. از خوردن آن دسته از مواد غذایی که به نظر باعث آغاز حمله میگرنی می‌شوند خودداری کنید. به غیر از این نکته، رژیم خاصی توصیه نمی‌شود.
در موارد زیر، به پزشک مراجعه کنید.
-هنگامی که اولین سردرد شدید را در سن بالای 50 سال تجربه کرده‌اید.
-هنگامی که علایم میگرن معمولی شما، بطور ناگهانی تغییر کرد.
-هنگامی که اولین سردرد شدید شما بطور ناگهانی (در عرض یک دو تا دقیقه) بروز کند.
-هنگامی که دارای سردرد شدید همراه با تب و استفراغ و بثورات پوستی بودید.
-هنگام بروز سردرد شدید و احساس بدتر شدن آن، حتما خود را به بخش اوژانس بیمارستان محل زندگی خود برسانید.
هشدار
در موارد کمی، میگرن همراه با خطر سکته مغزی می‌باشد. اگر شما دچار میگرن نوع کلاسیک همراه با اختلالات بینایی (aura) هستید هرگز از قرصهای ضد بارداری ترکیبی استفاده نکنید که این مورد، خطر سکته مغزی را افزایش می‌دهد
