بخشی از مقاله
بررسی رابطه ساده و چندگانه متغیرهای کمال گرایی، اضطراب صفت - حالت و افسردگی با سردرد میگرن در دانشجویان
چکیده
پژوهش حاضر به منظور بررسی رابطه ساده و چندگانه کمال گرایی، اضطراب و افسردگی با سر درد میگرن در دانشجویان دختر و پسر دانشگاه آزاد اسلامی اهواز انجام شده است. در این تحقیق کمال گرایی، افسردگی و اضطراب صفت - حالت، متغیرهای پیش بین و سردرد میگرن متغير ملاک می باشند. نمونه مورد بررسی ۱۵۰ دختر و ۱۵۰ پسر دانشگاه آزاد اسلامی اهواز بودند که به روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای انتخاب گردیدند. پژوهش حاضر تحقیق بنیادی و از نوع همبستگی است. در این پژوهش از چهار مقیاس استفاده شد که عبارتند از: مقياس كمال گرایی اهواز، پرسشنامه اضطراب اسپیل برگر، پرسشنامه افسردگی بک و مقياس سردرد میگرن اهواز. نتایج نشان داد که کمال گرایی، اضطراب و افسردگی با سردرد میگرن رابطه مثبت و معنی داری دارند. افزون بر این، همبستگی چندگانه کمال گرایی، اضطراب و افسردگی با سردرد میگرن معنی دار بود.
کلید واژه ها: کمال گرایی، اضطراب صفت - حالت، افسردگی، سردرد میگرن
مقدمه:
شاید کمتر کسی بتواند ادعا کند که در طول عمر خود دچار سردرد نشده است. طبق گزارشهای علمی سردرد شدید ناتوان کننده سالانه در سراسر جهان حداقل ۴۰٪ افراد را گرفتار می سازد. سردردهای میگرنی بسیار قدیمی هستند. در حدود پنج هزار سال قبل از میلاد برای اولین بار به چنین سردردی اشاره شده است. همچنین در حدود سه هزار سال قبل از دوران سومریان سردردهای میگرنی توصیف شده است. بقراط در چهارصد سال قبل از میلاد مسیح اختلالات بینایی را که همراه با سردردهای میگرنی هستند، توضیح داده است. کلوس" حوالی سالهای ۲۱۵ تا ۳۰۰ بعد از میلاد عواملی را که باعث تحریک سردرد میگرنی می شوند مانند مصرف شراب توضیح داده است (صبوری، ۱۳۷۹).
سردرد یکی از شایعترین شکایاتی است که بیماران را به نزد پزشک می کشاند. هر چند تعریف مشخص و دقیقی که مورد قبول همه متخصصین اعصاب باشد وجود ندارد. اما به هر حال کلیه دردهایی را که در ناحیه سر و صورت احساس می شود می توان در این مقوله گنجاند. سردرد بین افراد شهری و روستایی تفاوت چندانی ندارد. هرچند، احتمال بروز سردردهای نوع عصبی در محیطهای شهری بزرگ و در حین فعالیتهای پرتنش بیشتر است.
ممکن است اضطراب و استرس در روند ایجاد سردرد مؤثر باشند ولی همیشه نمی توان یک علت و یا سایر عوامل احساسی و عاطفی را در ایجاد سردرد دخیل دانست. در واقع، در بسیاری از موارد وجود تغییرات روحی باعث سردردهای خفیف یا شدید می شود و هر چه سردرد شدیدتر باشد احتمال همراهی آن با تهوع با تظاهر آن به صورت سردردهای ضربان دار و یا حالت کوبندگی بیشتر است، همچنین احتمال وجود حساسیت به نور و صدا در سردردهای شدید بیشتر می شود. معمولا سردرد نشانه ای خوش خیم است تنها گاهی می تواند نشانه ای از بیماری جدی باشد صبوری، ۱۳۷۹). بنابراین، مسأله ای که باید در مورد افراد شاکی از سردرد روشن گردد، تشخیص علل خوش خیم از علل خطرناک تر آن است. سردردهای میگرنی از سردردهایی هستند که معمولا بر یک طرف سر اثر می گذارند، دوره های عودکننده وجود دارد و این سردردهای میگرن احتمالا وراثتی هستند آندرسون و فراتکس، ۱۹۸۱؛ لنس1998 .
کلمه فرانسوی میگرن از Megrim مشتق شده است که به نوبه خود از کلمه لاتین Hemicrania وفرمهای تحریف شده آن یعنی Hemigranea و Migranea مشتق شده است. میگرن یک اختلال آشنا است که مشخصه آن سردردهای ضربان دار دوره ای و به طور شایع یک طرفه است که در کودکی با بلوغ شروع شده و با گذشت سالها دفعات عود آن کمتر می گردد (عبيات، ۱۳۷۴).
سردرد میگرن غالبا با علائمی مثل نشانه های عصبی- موضعی، حالت تهوع، استفراغ، حساسیت و بیزاری از نور و صدا همراه است. این نوع سردرد معمولا در ناحیه گیجگاهی و یا پیشانی ظاهر می گردد و شروع آن اغلب با بعضی اختلالات حسی همچون اختلال در حس بینایی همراه است (ویلسون، اسپنس و کاوانگا، ۱۹۸۹). حمله میگرن از ۴ ساعت تا چند روز طول می کشد. در حدود
۱۰ - ۲۰ درصد بیماران مبتلا به میگرن دارای یک مرحله مقدماتی او را نیز هستند. یک ساعت قبل از حمله میگرن ممكن است رنگهائی به نظرشان آید و با لکه هایی تاریک و روشن و یا جرقه های نوری را رویت کنند.
بسیاری از افراد مبتلا به میگرن تاریخچه ای خانوادگی از این سردردها دارند. اما معلوم نیست که این امر به وراثت یا تجارب مشترک اشاره دارند. حمله های میگرن ممکن است با تغییرات تنش زای زندگی مثل بلوغ، رفتن به دانشگاه، با شروع شغل آغاز شود، اغلب حمله های میگرن، به واسطه انواع خاصی از حوادث، خلقها و تجارب واقع می شوند. بعضی مسیبهای میگرن شامل اضطراب، فشار روانی، نگرانی، قاعدگی، قرص ضد حاملگی، درخشش چشم در نورهای شدید، تلاش جسمانی، فقدان خواب یا پرخوابی، غذاهای خاص، نوشیدنیهای الکلی، هوا با تغییرات دما، بوهای زننده، قرار گرفتن در معرض بلندیها می باشند (ساراسون و ساراسون " ۱۹۸۷). میگرن را می توان براساس وجود یا فقدان علائم نورولوژیک تقسیم بندی کرد.
1. سردرد همراه با علائم نورولوژیک (عصبی)
۲. سردرد بدون علائم نورولوژیک
3. علائم نورولوژیک که بیشتر از سردرد طول بکشد (عبيات، ۱۳۷۴).
براساس یافته های پژوهشی و مشاهدات بالینی یک سری خصوصیات روانشناختی برای افراد مبتلا به سردرد میگرن گزارش شده است که مهمترین آنها عبارتند از اضطراب، افسردگی، کمال گرایی، جاه طلبی، نظم و دقت افراطی در فعالیتهای روزمره، حساسیت افراطی به نحوه و روند امور زندگی مک آنالتی، راپاپورت، و اگونر و برانتلي'، ۱۹۸۴). در همین رابطه يافته های پژوهشی نشان می دهند که افراد مبتلا به سردرد میگرن الگویی از سرزنش و عیب جویی افراطی از خود و دیگران و خشم و پرخاشگری را نشان می دهند (لیور، کوهن، نیلباف، مک آرتو و هیوزر، ۱۹۸۶).
سابقه خانوادگی این افراد حاکی از وجود والدین عیب جو، لجوج و در مواردی دارای تمایلات آزارگرانه است. در چنین خانواده هایی بیان احساسات و عواطف مجاز نیست و کودکان به خاطر رفتاری که نامناسب قلمداد می شود دائم تنبیه می گردند. در نتیجه چنین تربیتی از سوی والدین، کودکان فرصت رشد و کسب عزت نفس فردی را به دست نمی آورند و به شایستگی خود شک می کنند. از آنجا که چنین فردی همه احساسات خود را سرکوب می کند و سایتهای جنسی نیز از نظر اجتماعی تابو" تلقی می شوند، هنگام بلوغ فاقد آمادگی یا تجربه کنترل اجتماعی و بیان احساسات خود است. فرد از عضلات سر و گردن به منظور خودداری از ورود به حوزه های ممنوع
استفاده میکند و اضطراب ناشی از رویارویی با احساسات تأبو را تغییر جهت میدهد (بلانچارد؟ و اندراسیک، ۱۳۸۰).
گینز و برگاه (۱۹۹۳) ضمن بررسی همبسته های شناختی و روانپزشکی فقدان دوره ق اعدگی ناشی از عملکرد هیپوتالاموس) در یک مطالعه کنترل شده، به بررسی نقش انتظار کنترل، کمال گرایی، جزمی بودن عقاید و نگرانی در مورد قضاوتهای دیگران، توانایی مقابله عملکرد بین فردی، و پیشرفت و وابستگی بین فردی در این اختلال پرداختند. این پژوهشگران دریافتند که فقدان دوره قاعدگی با نگرشهای غیر سودمندی برای مقابله با فشارهای روانی روزمره در زنان مبتلا به این اختلال همراه است. این زنان به طور کلی کمال گراتر هستند و ناسودمندی شناختی بیشتری دارند. ابی (۱۹۹۳) در مطالعه ای رابطه بین کمال گرایی و اختلالات جسمانی سازی را مورد بررسی قرار داد. طبق نتایج به دست آمده، کمال گرایی و درماندگی آموخته شده از مؤلفه های مؤثر در پیدایش اختلال جسمانی سازی، سبک اسناد و "نشانگان خستگی مزمن هستند.
کوال و پریچارد؟ (۱۹۹۰) در مطالعه ای که به مقایسه ۲۳ نفر مبتلا به سردرد مزمن و ۲۳ نفر گروه کنترل پرداختند به این نتیجه رسیدند که آزمودنیهای دارای سردرد مزمن به طور معنی داری حساسیت، کمرویی و مشکلات روان تنی و اختلالات رفتاری بیشتری از خود بروز می دهند. به علاوه، آنها بیان کردند که اضطراب، کمال گرایی و فشارهای زندگی نقش مهمی در بروز سردرد آنها دارند. بریورتن و جورج (۱۹۹۳) در تحقیقی درباره ارتباط کمال گرایی و اختلالات روان تنی (میگرن) دریافتند که افراد مبتلا به میگرن در مقایسه با افراد گروه گواه در مقیاسهای کمال گرایی، عدم اعتماد بین فردی و عدم کارآمدی نمره بالاتر و معنی داری داشتند. لیپتون و سیلبرستین؟ (۱۹۹۴) پژوهشی روی ۹۱۴ بیمار مبتلا به افسردگی انجام دادند و دریافتند که افسردگی آنها با سردردهای میگرنی، عفونت های پوستی، بیماریهای تنفسی، زخم و دیابت رابطه مثبت داشت، مدلین و دیگران (۱۹۹۳)
در تحقیقی به دست آوردند که افسردگی و نگرانی در بیماران میگرنی به طور همزمان رخ می دهد. همچنین نقش سیستمهای انتقال دهنده عصبی سروتنین ساز و نورآدرنالین ساز در آسيب شناسی روانی میگرن تایید شد. آشفتگیهای سیستم سروتونرژیک از جمله هیدروکسی تریپتامین (HT.5) نیز در میگرن و افسردگی مشاهده شد. استاوت (۱۹۸۴) با انجام پژوهشی بر روی فاکتورهای عامل سردرد میگرن دریافت که فشار روانی هنگام انجام رفتارهای خوداظهاری، نگرانی همراه با کمال جویی و ارزیابی و واکنش در برابر تغییرات کوچک از فاکتورهای مهم سردرد میگرن گزارش شد.
هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه ساده و چندگانه کمال گرایی، اضطراب و افسردگی با سردرد میگرن دانشجویان دختر و پسر دانشگاه آزاد اسلامی اهواز است. با توجه به هدفهای ذکر شده و با در نظر گرفتن پیشینه پژوهش فرضیه هایی تدوین شد که عبارتند از:
فرضيه 1: بين كمال گرایی و سردرد میگرن در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی اهواز رابطه مثبت وجود دارد.
فرضیه ۱-۱: بین کمال گرایی و سردرد میگرن در دانشجویان دختر دانشگاه آزاد اسلامی اهواز رابطه مثبت وجود دارد.
