بخشی از مقاله
رایانش ابری برای دولت الکترونیک در ایران: فرصت ها وچالش ها
چکیده
در عصر حاضر با ظهور فناوری های جدید و گسترش فراگیر فناوری اطلاعات وارتباطات در همه ابعاد زندگی بشر، انتظار دستیابی به کلیه خدمات و سرویس های دولتی با حداقل هزینه، حداکثر سرعت و حداقل زمان به وجود آمده است، لذا دولت باید بهترین خدمات را در کمترین زمان و با بهترین راندمان در اختیار اقشار مختلف جامعه در اقصی نقاط کشور قرار دهد. برای نیل به این هدف استفاده از رایانش ابری به عنوان یک فناوری محاسباتی با یک معماری توزیع شده که هدف آن ارائه خدمات امن و محاسبات سریع برای کاربران است اجتناب ناپذیر می باشد. زیرا ابر فارغ از محدویت های مکانی، زمانی و هزینه ای ارائه سرویس های جدید اینترنت را ممکن می سازد. بنابراین می تواند در پیاده سازی دولت الکترونیک کمک زیادی به کاهش فقر و شکاف دیجیتالی در ایران نماید. در این مقاله به مطالعه رایانش ابری برای دولت الکترونیک در ایران، فرصت ها و چالش های می پردازیم. ×
کلمات کلیدی
رایانش ابری، دولت الکترونیک، شبکه ملی اطلاعات
-1 مقدمه
در حال در حال حاضر سیستم ها و ابزارهایی که در ادارات دولتی برای ارایه خدمات و اطلاعات به شهروندان مورد استفاده قرار می گیرند قدیمی بوده و روند کار در دستگاهای دولتی کند است. سرمایه گذاری های قابل توجهی هم در زمینه طراحی و به کار گیری سیستم های جدید در بخش دولتی صورت نمی گیرد، اما در افق آینده ایران در 1404 پیاده سازی مطلوب فضای مجازی ایران با تحقق دولت الکترونیک 1 مورد نظر است که مستلزم ارائه بهترین خدمات در کمترین زمان و با بهترین راندمان برای اقشار مختلف جامعه در اقصی نقاط کشور می باشد. در این میان رایانش ابری2 می تواند به عنوان مجموعه ای متغیر از اجزاء شامل سخت افزار و نرم افزار برای ارائه خدمات بهینه مورد استفاده قرارگیرد. زیرا یکی از ایده های اصلی رایانش ابری این است که کاربر می تواند به هر سرویسی از طریق مرورگر یا برنامه دیگر در حالی که اطلاعات جایی در ابر است، دسترسی داشته باشد. با فراگیری×رایانش ابری، تقریبا" همه چیز (با ملاحظه اطلاعات استراتژیک و امنیتی کشور ) می تواند به عنوان بخشی از ابرها بر روی اینترنت قرار گیرد. رایانش ابری پیاده سازی مطلوب دولت الکترونیک را تسهیل می نماید در حالیکه سیستم رایانش ابری نیازمند زیر ساخت های مناسب و عناصر تشکیل دهنده کارا برای تحقق اهداف است.
-2 رایانش ابری
محاسبات ابری مجموعه ای متغیر از اجزاء شامل سخت افزار و نرم افزار برای ارائه خدمات است. محاسبات ابری اجازه می دهد تا با تمرکز بر منابع محاسباتی، درکنار معماری فنی و فیزیکی مانند سرور، زیرساخت ها، تنظیمات شبکه، دستگاه های ذخیره سازی و غیره دسترسی کاربران به خدمات ارائه شده فراهم گردد.
.2,1 مدل های اصلی رایانش ابری
ساختاربه عنوان سرویس(:(IaaS3 تمامی منابع سختافزاری(شبکه،×منابع ذخیرهسازی، کارگزارها) به صورت مجازی شده در اختیار کاربر قرار میگیرد و به راحتی با انتخاب تصویر سیستم عامل مناسب، مدیریت بخشهای دیگر را خود بر عهده میگیرد.
سکو به عنوان سرویس :(PaaS4) برای بهرهبرداری از سرویسهای ابری و بهرهمند شدن از تمام ویژگیهای که ابر ارائه میکند، نیاز به محیطهای برنامهنویسی مناسب برای پیادهسازی وگسترش کاربردها وجود دارد.
نرم افزار به عنوان سرویس های(:(SaaS5 این سرویس بنا به درخواست کاربر، به صورتی ارائه می شود که پردازشی منفرد از یک نرم افزار در محیط ابر اجرا می شود و می تواند همزمان به چندین کاربر نهایی سرویس دهی کند.
.2,2 مدلهای گسترش و استقرار ابر
ابر عمومی: 6 این مدل ساختار اصلی و استاندارد اولیه ی محاسبات ابری است که بر مبنای آن عرضه کننده ی خدمات از طریق اینترنت، منابع و سرویس های مختلف را برای عموم کاربران تدارک دیده و به میزان نیاز و تقاضا، هزینه ی لازم را از مشتریان دریافت می کند.
ابر خصوصی: 7 نقطه مقابل ابر عمومی، ابر خصوصی است که جهت استفاده ی داخلی یک سازمان به وجود می آید و توسط همان سازمان مدیریت می شود. ابر خصوصی یک زیر ساخت رایانش ابری است که توسط یک سازمان برای استفاده داخلی آن سازمان به وجود آمدهاست.
ابر انجمنی: 8 ابر انجمنی مانند یک ابر خصوصی مجازی است با این تفاوت که دستهی مشخصی از سازمانها و شرکتها که منافع مشترکی با یکدیگر دارند، اجازهی دسترسی به آن را دارند. این گزینه ممکن است درجهی بالاتری از امنیت، محرمانگی داده و تطبیق سیاست را ارائه نماید. ابر ترکیبی: 9 ترکیبی از حداقل یک ابر خصوصی و حداقل یک ابر عمومی است. محیط ابر ترکیبی به گونهای است که برخی از منابع توسط خود سازمان مدیریت و نگهداری میشود و از طرف دیگر برخی منابع در ابر عمومی قرار میگیرد تا از ویژگیهای منحصر به فرد ابر عمومی نیز بهرهمند شود.
ابر خاص منظوره: 10 ابرهای ارائه دهنده Iaas سرویس های همه منظوره را ارائه می دهند که می توانند مورد استفاده دامنه وسیعی از مشتریان با سناریوهای کاربردی متعدد قرار گیرد در مقابل این گونه از ابرها، ابرهای دیگری مثل ارائه دهندگان Paas وجود دارند که دامنه مشتریان محدودتری دارند، برای اهداف خاص منظوره اطلاق می شود.
-3 دولت الکترونیک
دولت الکترونیکی یعنی خدمات دهی و تبادل اطلاعات به صورت درون سازمانی/ برون سازمانی که از طریق بهره گیری از ابزارهای مبتنی بر فناوری صورت می گیرد و به صورت ارتباط و تأثیر متقابل میان عناصر چنین تعریف می شود.
.3,1 دولت وشهروندان :11 (C2G) تمرکز مؤلفه C2G بر شهروند - محوری و تهیه بسته های سازمان یافته ای به منظور ارایه خدمات دولتی به صورت الکترونیکی است . با توجه به این طرح ، شهروندان با سازمان های دولتی به صورت مجزا سرو کار نخواهند داشت بلکه از طریق یک درگاه واحد به انواع خدمات و اطلاعات دولتی مورد نیاز دسترسی خواهند داشت.
.3,2 دولت و تجار کسبه :12(B2G) خدمات و اطلاعات تجاریی که دولت به صورت سازمان یافته و مجتمع در اختیار بخش تجاری می گذارد. در راستای ارایه خدمات واطلاعات به بخش تجاری دولت الکترونیک به صورت الکترونیکی و با صرف حداقل هزینه و زمان حداکثر راندمان را انجام می دهد.
.3,3 دولت و کارمندان :13(G2E) این مؤلفه سعی در بهینه سازی نحوه ارتباطات دولت با کارمندان سازمان های مختلف دولتی دارد. کارمندان دولت باید بتوانند با صرف حداقل زمان و هزینه به ارباب رجوع خدمات ارائه دهند. این مولفه در بهینه سازی ارتباطات میان شهروندان وسازمان های دولتی نقش موثر خواهد داشت و دولت الکترونیکی را در به سوی شهروند- محوری سوق می دهد.
.3,4 دولت ودولت :14(G2G) این مؤلفه مربوط به روش های ارتباطی دولت ها با یکدیگر است که می بایست تعاملات و ارتباطات میان دولت ها نظیر تبادل اسناد واطلاعات به صورت الکترونیکی انجام پذیرد.
شکل(1) نمایی از افق فضای مجازی آینده ایران در 1404
-4 اهدف دولت الکترونیکی:
هدف دولت الکترونیکی استفاده از پتانسیل های فناوری اطلاعات و ارتباطات به منظور تغییر دولت، از سازمان- محوری ( Agency- centric )و ارایه خدمات محدود، به سمت شهروند- محوری (citizen-centric) و ارایه خدمات جامعه دولتی به شهروندان ، بخش تجاری و غیره است. اهداف مهم دولت الکترونیکی به شرح ذیل می باشد:
· تحقق عدالت اجتماعی
· از بین بردن شکاف دیجیتالی
· ارایه خدمات بهتر
· تأثیر مثبت در قیمت و کارآیی خدمات
· مشارکت بیشتر مردم در امور دولتی
· ارایه و به کارگیری روش های بهینه برای اداره جامعه
-5 دولت الکترونیک ایران:
تحقق دولت الکترونیک در کشورهای مختلف با توجه به زیرساخت های فناوری اطلاعات، سواد الکترونیکی15 کاربران، قوانین و مقررات، قابلیت عملکرد متقابل سیستم های اطلاعاتی، مدیریت فرم ها و سایرمؤلّفه های اجتماعی و اقتصادی، متفاوت خواهد بود. پژوهش ها نشان می دهد موضوع دولت الکترونیک در ایران مطرح شده، اما در حال حاضر، ایران به لحاظ شاخص های حکومت الکترونیک، در میان کشورهای جهان و حتی منطقه، جایگاه شایسته ای ندارد(تولایی .(1393
مهمترین عوامل تحقق دولت الکترونیک ایران عبارتند از:
· وضع قوانین(اسناد بالادستی)
· رشد زیرساخت های فناوری و ابزارهای نوین اطلاعاتی و ارتباطی
