بخشی از مقاله
چکیده:
تعلیم وتربیت دینی هدف غایی مربیان دین، براي نیل بشر به سعادت و رستگاري بوده است از سویی این دین و اموزه ها ي ان است که به تعلیم و تربیت هویت می دهد و مسیر صحیح و درست را براي یک مربی دینی فراهم می اورد
مقاله حاضر با روشی تحلیلی استنتاجی به بررسی شاخصه هاي مهم مربیان دینی پرداخته ،که نتایج حاصله از این پژو هش نشان می دهد ، مربیان دینی می بایست براي جلب اعتماد متربی و ایجاد انگیزه در ا و ، قبل از هر چیز خو د به انچه می گو یند عامل باشند .
همچنین با توجه به اینکه مربیان دینی در هر عصر و زمانی بی نیاز از اموزش نبوده اند ،لازم است به عنوان یک الگوي دینی خوب و نمونه جهت توفیق در امر تعلیم و تربیت دینی به تقویت اموز ه هاي دینی خود، متناسب با بر نامه هاي نوین زندگی بپر دازند . لذا مربیان تعلیم و تربیت دینی امروزه می بایست با الگو برداري از پیامبران و ائمه و با پیروي از اموز ه هاي ناب دینی وبا رفتار و کردار شایسته خود، از دیگر مربیان غیر دینی مشخص گردند.
مقدمه :
با توجه به اینکه دین به سان قطب نمایی انسانها را به سوي رستگاري و سعادت رهنمون می سازد ،تعلیم و تربیت دینی از اهم امور مورد توجه ادیان الهی است ،خصوصا از سوي پیامبران و اولیاي الهی که سر منزل مقصود را در این عرصه جستجو کرده اند .همچنین در اقوام و ملل مختلف نیز ارتباط تنگاتنگ و تعاملی چشمگیر فی مابین این دو حوزه اجتماعی و جود داشته است .
فی االمثل در هند باستان اموزش بیشتر جنبه مذهبی داشت - الماسی ،1387ص - 30در ایران باستان نیز دین نقش قابل توجهی در عرصه تعلیم و تربیت داشته است ،و یکی از هدفهاي مهم اموزش و پرورش ایمان و تزکیه نقس بود ،که تحت تعالیم زرتشت قرار داشته است - همان ،ص - 42از سویی نقش افرینی مربیان بزرگی چون ،کوینوس ،پستالوزي ،غزالی و غیره که در تلاش هاي تربیتی خود نقش قابل توجهی براي دین قایل بودند ،شاهد این مدعاست اساسا حفظ دین به عنوان زیر بناي اعتقادي جامعه و تداوم فرهنگ دینی مستلزم توجه به کیفیت تعلیم و تربیت است .چراکه تربیت واقعی و همه جانبه انسان و قتی حاصل می شود که ادمی مطلق اموزه هاي دینی در زندگی رفتار کند .لذا در این مقاله بر ا نیم که اثر بخشی عوامل مختلف تربیت دینی را در اموزش متربی بررسی نموده ،و به تبین نقش مربی دینی بپردازیم .
سوال اصلی این است که ایا این عوامل به عنوان توسعه دهندگان تعلیم و تربیت دینی تمام شرایط یک مربی اصلح را دارا می باشند ؟و اصولا اگر خود این مربیان نیازمند اصلاح و تربیت هستند چگونه می توان انتظار داشت که متربی از انان الگو برداري کند، و تحت اموزه هاي انها قرار گیرد، تا دین بتواند مدعی تاسیس مدینه فاضله براي نیل به رستگاري و سعادت انسانها باشد ؟ و ایا لازم است که خود این مربیان به بازاموزي پرداخته و نسبت به هر عصر و دورانی روزامد شوند؟ لذا در ادامه پس از تعریفی از دین و تربیت دینی ،به نقش این عوامل در تعلیم و تربیت پرداخته و سپس عوامل مهم تربیت دینی و شاخصه هاي مهم مربیان این عوامل را تشریح و تبین خواهیم نمود .
متن :
-1 مفهوم دین و تربیت دینی :
در این قسمت نخست به تعریف دین و تربیت دینی پرداخته و در ادامه به بررسی عوامل عمده تعلیم و تربیت دینی خواهیم پرداخت .
1-1تعریف دین :
دین، تعهد عملی به اموزه هایی است که در هر زمان و مکانی از پیامبران جهت هدایت انسانها در یافت شده است. بنابراین هدف همه ادیان الهی تعلیم و تربیت انسانهاي سالم براي ساختن جا معه اي سا لم براي رستگاریست . دین مانده گارترین و معتبر ترین میراث فرهنگی ماست که از سوي پیامبران الهی و در راس انان پیامبر خاتم - ص - به دست ما رسیده است .از این رو پاسداري و حفظ این میراث عظیم بر ما واجب است و این مهم جز از راه اشنایی با دین و اموزه هاي دینی میسر نمی شود
علامه طباطبایی نیز دین را چنین تعریف نموده است :دین عقاید و یک سلسله دستورهاي عملی و اخلاقی است که پیامبران از طرف خداوند براي راهنمایی و هدایت بشر اورده اند .اعتقاد و اجراي این دستورها،سبب سعادت و خو شبختی انسان در دو جهان است
1-2تربیت دینی :
از تربیت دینی تعاریف زیادي شده است که براي رعایت اختصار به برخی از انها اشاره می شود :
"تربیت دینی ،مجموعه رفتار عمدي و هدفدار ،به منظور اموزش گزاره هاي معتبر هر دین به افراد دیگر به گو نه اي است که ان افراد در عمل و نظر به ان اموز ه ها متعهد و پایبند باشند
مقصود از تربیت دینی ،هر گونه فعالیت هدفمندي است که به منظور ایجاد شناخت و باور به معارف دینی و تقویت ان ،گرایش به ارزشها و هنجارهاي دینی و التزام عملی به احکام و دستورهاي دینی مطرح می شود و در مجموع زمینه ساز تکو ین هویت دینی و رشد متعادل دین داري در متربی در همه جنبه ها گردد
از نظر خسرو باقري تربیت دینی ،"رشد و تقویت عقاید دینی ،حالات و عواطف مذهبی و تقید به مناسک و اداب دینی براي تحقق شخصیتی دیندار است
دایره ا المعارف بین المللی، تعلیم و تربیت دینی را اینگونه تعریف کرده :"اموزش منظم و برنامه ریزي شده ،که هدف ان دستیابی فرد به اعتقاداتی در باره وجود خداوند ،حقیقت جهان هستی ،زندگی و ارتباط انسان با پرورد گار ش و دیگر انسانهایست ،که در جامعه با انها زندگی می کند و بلکه ان ارتباط با همه احاد بشر است "تربیت دینی مقام واقعی انسانها با توجه به جایگاه تفکر ،عقل و عمل اوست، .بیشتر فلاسفه اسلامی معتقدند که هدف از خلقت انسان ،تربیت و شکوفایی عقلی اوست .
بنابراین تربیت دینی به اموزه هایی گفته می شود که هدف از ان دادن هویت و شخصیت انسانی به متربی است، تا او نیز با شناختی دینی مذهبی از امو خته ها ،خود را از تزلزل و انحراف در رسیدن به مقصود ،که رستگاریست مصون نگه دارد .توجه به گفتار خداوند در کتب اسمانی ،و در راس ان فران مجید و روایات و گفتار پیامبران و عمل به احکام و ارزشهاي دینی همچون رعایت عفاف ،صله رحم ،ممنوعیت غیبت ،احترا م به والدین ،فراگیري علم و دانش با رویکردي دینی ،راستگویی ،ترویج فرهنگ ایثار و گذشت و فروتنی ،دستگیري و کمک به نیازمندان،همدلی و اتحاد ،ساده زیستی و پر هیز از کهنه پرستی و تحجر ،و...بیانگر توجه خداوند به خیر و صلاح بشر بوده ،که این مهم از طریق پیامبرا نش بر انسانها عرضه شده است .
لذا براي انکه دین بتواند استعدادهاي با لقوه و توانایی هاي سرشار ادمی را تربیت کند می بایست مربیانی داشته باشد که خود نه مصداق ایه لم تقولون مالا تفعلون باشند و نه همچو ن عالم بی عمل ،که موجب سر خوردگی و بی انگیزه گی متربی شوند به همین خاطر شایسته است مربیان دینی که خود روزي متربی بوده اند، هم در عمل به گفتار ها و ر فتار هایشان شکیبا باشند، و هم متناسب با هر عصر و زمانی با توجه به افزایش جمعیت ،کمبود امکانات و تنوع اراي و افکار متربیان اموخته هاي خود را روز امد کنند ،و در جهت تقویت اموخته هاي خود تلاش کنند ،تا متربیان با اعتماد به انها به فراگیري و بکارگیري علوم دینی بپردازند .
-2عوامل عمده تعلیم و تربیت دینی :
-1رهبران دینی -2 خانواده -3 مدرسه -4رسانه
