بخشی از مقاله
چکیده
با توجه به اهمیت علایم راهنمایی و رانندگی و تاثیر آن بر رفتار رانندگان در انتخاب مسیر و رویارویی با رخدادهای غیرمنتظره، بررسی کیفیت و فاصله ی خوانایی آن ها در شرایط مختلف، بسیار حایز اهمیت است. در تصادفات جاده ای، بخش قابل ملاحظه ای از آمار موجود، نتیجه ی عدم مشاهده یا تاخیر در درک علایم است. محققان همواره در پی بهبود شرایط ایمنی جاده ای بوده اند. این پیگیری ها به راه کار های متفاوتی ختم می شوند که یکی از آن ها، بکارگیری چراغ های LED است.
پی بردن به تاثیر این چراغ ها، شکل، اندازه، محل قرارگیری و الگوی عملکردی آن ها می تواند راه کاری برای پیشبرد تعابیری در جهت بهبود ایمنی باشد. در این پژوهش تلاش شده تا با شبیه سازی بوسیله ی اتاقک شبیه ساز رانندگی، جمع آوری داده ها و سپس محاسبه ی شاخص مقایسه ی اثر بخشی - *i ec - ، بطور مطلوب به این تاثیرات پرداخته شود. پس از جمع بندی داده ها به این نتیجه رسیده می شود که شکل چراغ، تاثیری در نتایج پژوهش ندارد. لیکن اندازه، محل قرارگیری و الگوی عملکردی آن کاملا موثر و مفید می باشند.
مقدمه
در بسیاری از موارد تغییر مسیر یا سرعت ناگهانی، خروج از مسیر اصلی، توقف اضطراری و حتی حرکات ممنوع در مکان های پر مخاطره نظیر بزرگراه ها به علت عدم دیده شدن تابلو و اجتناب از پیمودن مسافت های طولانی، منجر به وقایع ناگواری گشته است.
برای جلوگیری از چنین حوادث ناخوشایندی لازم است تا بر روی مکان مناسب قرارگیری علامت، شکل آن، اندازه و سایر مواردی که ممکن است به هرچه مفیدتر عمل کردن آن ها کمک کنند، تاکید گردد. علاوه بر محل قرارگیری، یکی از عواملی که می تواند امر خوانایی بسیار مفید باشد، کنتراست علایم است. این مسأله می تواند توسط شبرنگ ها تا حدودی تأمین گردد.
لیکن ایراد عمده ی شبرنگ ها، عمر کوتاه و عدم کارایی در مکان های کم نور یا پر دود و مه می باشد. چراغ های چشمک زن LED به سبب افزایش فاصله ی خوانایی و جلب توجه از فواصل بیشتر، می توانند جایگزین های مناسبی برای شبرنگ ها باشند.
روش های مختلفی برای اطمینان از اثر بخشی این چراغ ها موجود است. لیکن قابل اطمینان ترین و کم هزینه ترین آن ها، روش شبیه سازی به کمک اتاقک شبیه ساز است. روش عملکرد این اتاقک به این نحو میباشد که شخص بر روی صندلی متحرک مجهز به سنسور نشسته و بوسیله ی برنامه یا ویدیو، در طول مسیر رانندگی کرده و اطلاعات مورد نیاز ثبت و ضبط می شوند. در ادامه به تفصیل بیشتر آن خواهیم پرداخت. لیکن پیش از آن، نیم نگاهی به این اثر بخشی خواهیم داشت.
اثربخشی علایم ترافیکی با توجه به کتاب کاسترو و هوربری به چهار مرحله وابسته است:
مشاهده ی علامت / خواندن علامت / درک ذهنی علامت / نشان دادن واکنش بر اثر مشاهده ی علامت
اگر علامت ترافیکی بطور دقیق و صحیح طراحی شده باشد، راننده باید بتواند بطور کامل و با موفقیت این چهار مرحله را پشت سر بگذارد.
تحقیقات صورت گرفته در مورد علایم و وسایل نصب شده در راه ها به دو فاز کوتاه مدت و بلند مدت تقسیم می شوند. فاز کوتاه مدت درباره ی تنظیمات و نحوه ی اعمال این علایم است. در فاز بلند مدت به مطالعه ی این تنظیمات پرداخته می شود. با تحقیقات بیشتر، به این نتیجه می رسیم که موضوع مهمتری که در این مقاله نیز مورد بحث قرار خواهد گرفت، فاصله ی خوانایی است که در همان فاز اول مشخص می شود. شکل چراغ چشمک زن، اندازه و محل قرارگیری آن و الگوی چشمک زدن نیز از دیگر موارد مورد توجه می باشند که در ادامه به تفصیل بیشتر آن ها پرداخته خواهد شد.
✓ مزایای شبیه ساز ترافیکی
همانطور که قبلا نیز گفته شد، جهت کاهش تلفات و سوانح، کاهش هزینه های آزمایش، پی بردن به علایم و اطلاعات مربوط به آن ها و انجام آزمایشات به روش های بسیار ساده تر و کم هزینه تر، از شبیه ساز ترافیکی استفاده شده که روش پردازش ویدیویی، بهترین و رایج ترین روش است. این روش در ادامه به تفصیل، شرح داده خواهد شد.
در تحقیقات انجام شده ی مذکور، هر داوطلب در جاده دو بار با وقفه رانندگی کرده است. در هر بار، علایم و اشیاء تعیین شده ای به داوطلب نمایش داده می شد. در هر وقفه علایم و جایگاه آن ها تغییر داده شد و به این نتیجه رسیده شد که قطعا جایگاه این علایم بر روی فاصله ی خوانایی آن ها تاثیر گذار است.
هدف این بود که مشخص شود راننده چه موقع:
- 1 چراغ های چشمک زن هشدار دهنده را می بیند.
- 2 علایم جاده را مشاهده می نماید.
- 3 می تواند کلمات یا علامت روی تابلو را دیده و بخواند.
- 4 اشیاء را ببیند. - عابرین پیاده، موانع طبیعی و غیر طبیعی -
به محض اینکه راننده اسمی را بر زبان می آورد، موقعیت و فاصله ی خوانایی برای آن شیء یا علامت ثبت می شد.
علایم توقف و علایم هشدار، جهت حفظ تمرکز راننده در حین آزمایش در طول مسیر و جمع آوری اطلاعات بیشتر بکار می روند.
اشیاء و موانع مانند سطل آشغال، جعبه کوچک خاکستری رنگ و مانکن عابر پیاده در لباس پزشکی آبی رنگ در آزمایش نیز مورد استفاده قرار گرفتند که راننده علاوه بر علایم و تابلوها، اجبارا به سایر موارد نیز دقت کند.
در بخش جمع آوری داده ها، آزمایش در روز و شب و طی دو هفته صورت گرفت.%25 مرد بالای 55 سال و %25 زن بالای 55 سال، %25 مرد زیر 55 سال و %25 زن زیر 55 سال در آزمایشات بعنوان داوطلب حاضر شدند. جهت دقیق تر شدن نتایج، داده ها پخش و سپس از آن ها میانگین گیری شد.
