بخشی از مقاله
چکیده:
این تحقیق نشان می دهد، نگاه پارادایمی تلویزیون ایران از سال 1337 تا 1391 به منظور ترغیب جوانان چگونه بوده است. جامعه آماري برنامه هاي تلویزیون و جامعه نمونه تعداد 112 برنامه در پوشش فیلم،سریال، می باشد. روش نمونه گیري به صورت تصادفی ساده و روش گردآوري اطلاعات اسنادي از ابتداي تاسیس تلویزیون تا انتهاي سال 1391 از طریق ضبط برنامه هاي تلویزیون هاي ماهواره اي، ویدئو، و سی دي است.
روش تحلیل محتوا - Analysis Content - به عنوان تکنیک ثبت و ضبط داده ها از متن برنامه هاي تلویزیونو به عنوان پرسشنامه معکوس - - Inverse Questioner می باشد. همچنین داده ها پس از کدگذاري با نرم افزار SPSS توصیف و تحلیل شده اند. ازاینرو، سؤال تحقیق این است، نگاه تلویزیون به لحاظ پارادایمی در ترغیب جوانان از ابتداي تاسیس تلویزیون تا 1391 چگونه است؟
نتایج محتواي برنامه هاي تلویزیون نشان می دهد، نگاه پارادایمی تلویزیون در ترغیب جوانان از سال 1337 تا 1357 بیشتر کارکردگرایی، عمل گرایی ویا پراگماتیسمی به منظور عینیت گرایی کردن جوانان است. دراین دوره، تلویزیون انسان را بی اراده، نابرابري، خودخواه، ابزار و بی توجه به ارزشها فرض می کند و جوانان را به برتري، ثروت،مصرف گرایی ترغیب می کند. نگاه تلویزیون از بهمن سال 1357 تا اواسط 1370 تغییر می کند و رویکردي دینی توآم با انتقاد به برنامه هاي تلویزیون به ویژه برنامه هاي قبل از 1357 دارد و به نوعی به پارادایم انتقادي با رویکرد دینی است.
در این دوره، برنامه هاي سرگرمی تلویزیون جوانان را به ذهنیت گراي سوق می دهد و آنان را به عقلانیت، اراده، حق انتخاب، آخرت، نگاه برابر، آشکار کردن لایه ها پنهان جامعه و سیاست ترغیب می کند. به طوري که از اواسط 1370 تا 1391 تلویزیون از ترکیب دو نگاه پارادایمی کارکردگرایی و هرمنوتیکی ویا تفسیرگرایی با رویکرد دینی براي ترغیب آنان استفاده می کند و هم انسان را به امور اخروي و هم امور دنیوي سوق می دهد و قصد دارد مخاطب را هم به عینیت گرایی و ذهنیت گرایی ترغیب کند.
-1مقدمه
تلویزیون نسبت به دیگر رسانه ها در شکل گیري ارزش ها و نگرش هاي جوانان نقش مهمی دارد -71 - - Khalili, 2011:63 و این ابزار همواره نگاه پارادایمی به ترغیبجوانان دارد . - khalili, 2013:72-81 - نگاه پارادایمی می تواند هم به ارزشهاي جامعه توجه و هم به آنها بی توجه است - ارامکی، . - 1378 برخی برنامه هاي تلویزیون به ارزش هاي گروه ها و خرده گروه ها احترام می گذارند و برخی به آنها بی توجه اند و زمینه ساز تعارض و تهدید وفاق اجتماعی در جامعه اند - استارك،
برخی از برنامه ها نهادهاي اجتماعی را متضاد نشان می دهند - هلوو، - 149:1995که منافع ملی را تهدید کند، برخی دیگر جهان بینی و ارزش هاي رایج را برجسته می کنند که جوانان فهم مشترك از یک جهان داشته باشند - ورنروتانکارد، 1381، - 58، ارزشی هایی که در ذهن ماندگار می شوند و گروهها و افراد آنها را براي خود مفید و خواستنی ویا تحسین برانگیز می دانند که نیازهاي اجتماعی شان را تامین کنند.
جامعه شناسان معتقدند، بی توجهی به ارزش ها، تعارض در جامعه را بوجود می آورد ویا رسمیت بخشیدن ارزش ها، پایداري جامعه را بدنبال دارد - محسنی ،81،. - 89-1375 از اینرو حفظ و بیان ارزش هاي گوناگون براي هر فرد و گروهی در یک جامعه ایده آل مهم است - روزنبرگ، 1378، - 125 و تلویزیون به عنوان یک نهادي اجتماعی - Haidar, 2012:285-305 - بر ارزش ها براي ترغیب جوانان همواره سرکار دارد. با توجه به بحث فوق صاحبان تلویزیون ها براي ترغیب جوانان نگاه هاي پارادایمی را به محو ویا برجسته کردن ارزشهاي دارند.
گاهی این نگاه کاربرد عینیت گرایی دارد جوانان را از ذهنیت ها به ویژه دین دور می کند و گاهی نگاهی ذهنیت گرایی که وي را دچار افراط در دین می کند، پاره اي هر دو نگاه را دارند و جوانان را به کشف لایه هاي زیرین نابرابري هاي اجتماعی، ارزشی، مادي و ... سوق می دهد سؤال این است، پیام تلویزیون در ایران از بدو تاسیس تا 1391 حاوي چه پارادایم جامعه شناسی براي جوانان بوده است ؟
-2چارچوب تئوریک
امروزه رسانه هاي ارتباطی و اطلاعاتی فاصله هاي زمان و مکان میان فرهنگ ها را کم و نظم طبیعی میان آنها را تخریب کرده اند و جهانی جدید از شبکه ها پدید آورده اند . - Park & Oh, 2011 - آنها فعالیت انسانی را در فرایند جهانی شدن می بینند.در میان رسانه هاي، تلویزیون به علت قابل دسترس بودن - Gerbner, Gross, - Morgan, & Signorielli, 1986 متفاوت از سایر رسانه هاي جمعی است که راحتر مخاطبان بیشتري را به خود جلب می کند - صادقی، 1380، . - 54-31 برخی شناخت مضامین و محتواي برنامه هاي تلویزیون را نیازمند مطالعاتجامعهشناختی می دانند و نگاه پارادایمی برنامه هاي تلویزیون - به عنوان یک مطالعه جامعه شناختی - می تواند رویکرد کارکردي تلویزیون - ساروخانی،34، - 1391 به ارزش ها را در دوره هاي مختلف نشان دهد.
پارادایم هاي کارکردگرایی، انتقادگرایی و تفسیرگرایی و نگاه هاي دینی هر یک از آنها براجتماعی شدن جوانان موثر است. نگاه کارکردگرایی همواره بر وجهمثبت آن تاکید می کند - باربور، 213 :1374 - 215 و جوانان را به ایجاد تعادل و نظماجتماعی، ایجاد اشتغال، توسعه در زمینه هاي مختلف از برون سوق می دهد و این کارکرد تصویري فردیت را بازتاب می کند.
- آسابرگر، 1379، . - 141 به طوري که ویلیام لیس درکتاب "ارتباطاتاجتماعیدرتبلیغات" با توجه به یافتههاي دیوید رایزمن اعتقاد دارد قدرت انطباق یابی انسان “دگر راهبر“با محیطی که دایما در حال تغییر و تحول است وي را آماده پذیرش گروه هاي همتایان میکند و برنامه هاي سرگرمی تلویزیون میتواند انسان سرگردان را کهاز فشارهاي محیطی-به ویژه محیط اجتماعی که رنج میبرد به آسانی تحت تأثیر قرار دهد و او را بهسوي خواسته معینی به حرکت درآورد.”
