بخشی از مقاله
چکیده
طبق ئظر رایج ، انسان تا حدود 70درصداز طبیعت و محیط اطراف خود تاثیر پذیري داردو این تاثیر پذیري داراي دو نسبت - - انفعالی و فعال - - می باشد که در صورت نسبت انفعالی در مقابل محیط تسلیم و آنچه که شرایط بیرونی به انسان حکم می راند بی کم و کاست مورد پذیرش قرار میگیرد ولی در صورتی که از نسبت فعال برخوردار باشد چون اصولا انسان براي تلاش ، تکاپو، رشد و کمال خلق شده خلافت الهی او اقتضاء می کند به عوامل صلاح و فساد حساس باشد و حتی خود در وجه مثبت به وضع بیرون تاثیر گذار باشد. این وضعیت - فعال - تقریبا تحت عنوان سنت معناي جهان پدرهاي ما بود که نسل به نسل تغییر نمی کرد منتقل می شد و رنگ دین داشت و مقدس بود وهر کس می خواست این معنا را تغییر دهد توبیخ می شد
.آنچه تحت عنوان سبک زندگی دوره جدید همچون موجی فراگیر به سراسر کشور رسید چیزي جز انعکاس تحولات غرب نبود و معناي زندگی ما عوض شد اما این مسئله باعث نشده که ما بایکدیگر ارتباط و آشنایی پیدا کنیم شهرنشینی موجب تحلیل روابط صمیمی خویشاوندي و همسایگی و از هم گسیختگی اتحاد و پیوندهاي اجتماعی شده است.
حس اطمینان و اعتماد افراد کاهش یافت آن وقت سرمایه اجتماعی تنزل پیدا نمود در حال حاضر دیگر نمی توان زندگی را با همان سنت و دین تعریف کرد چون تغییر در عصر ارتباطات سوار بر امواج رسانه ها شده در کوتاه ترین زمان در همه جاي جهان تسري پیدا نموده سبک زندگی در لفظ جدید با عنوان - - lifestyle - - غربی ها که در معناي اصطلاحی ، همنشین واژه هایی چون - - مصرف - - ، - - تمایز - - ، و - - انتخاب - - است و حکایت از تغییر تحولات معنایی دارد و بسترهاي تاریخی و فرهنگی عمقی ایجاد کرده به ادبیات روز مره ژورنالیستی وآکادمیک ما تبدیل گردید وجایگزین آ ن سبک سنتی مقدس شد به همین دلیل در مقاله حاضربه شناخت وبررسی نقش شهر نشینی بر سبک زندگی و نظم و امنیت پرداخته شده است روش تحقیق کتابخانه اي ، پیمایشی - مصاحبه - با تعدادي ازکارشناسان دین وجامعه مسئولین انتظامی واحدهاي اجرایی است.
جامعه آماري و نمونه منطبق بر یکدیگر و در برگیرنده تعدادي کارشناسان دین وجامعه و مسئولین انتظامی واحدهاي اجرایی به صورت تصادفی است نتایج حاکی ازآن است در مناطق شهري که حتی افراد آن ازدرآمدکمتري برخوردارندوهنوز بافت قدیمی و سنتی آ ن حفظ شده پایبندي به اعتقادات ،ثبات در الگوهاي رفتاري وفرهنگی، صله ارحام ،تکریم همجواري ،بیشتر ازمناطق اعیان نشین بوده وتنها عامل ظهور جرائم در چنین مناطق عدم رعایت عدالت در توزیع منابع اقتصادي توسط دولتهاي مرکزي و وجود فقرو تفاوت فرهنگها می باشد وسبک زندگی شهري خود محورو به دنبال حریم فردي بوده تااجتماع و بین نحوه توسعه شهر نشینی وتعاملات افرادآن در سبک زندگی و نظم و امنیت رابطه مستقیم وجود دارد.
مقدمه:
شناخت گذشته هر پدیده سنگ زیر بناي وضع موجود آن است ودر ك درست از شرایط موجود تخمین دگرگونیهاي بعدي پدیده را ممکن می سازد - حبیبی،1375ص - 2 سابقه شهرسازي بر اساس طرح از پیش تعیین شده در ایران پیش از اسلام به صورت مجتمع هاي زیستی اولیه و پراکنده دورانهاي اولیه بر میگردد با آغاز اولین حکومتها مانند پادشاهی مادها و هخامنشیان ،شهر نشینی در دوره باستان شکل دیگري به خود گرفته پس از ورود اسلام ناشی از استقرار حکومتها یی مانند سلوکیان و اشکانیان و ساسانیان تکامل یافته است.
مدت زمان طولانی درایران شهرها با مردمانش در بستر تاریخی خود در شرایط معینی با حفظ سنت هاي مقدس حیات طیبه داشتند و با تکیه برخلاقیت وابتکارات ملی به صورت درونزا به رشد تکامل میرسیدند ولی با ورود فرهنگهاي نه چندان مطمئن والگو گیري و تقلید از غرب و دنیاي سرمایه داري و تحت تاثیرروابط نه چندان سالم ایران و غرب شکل گرفت وبه تدریج طی چند دهه اکثرا دگرگون وخصوصیات کالبدي خودرا ازدست دادنداگر نگاهی به گذشته ایران داشته باشیم، درمی یابیم که همه اجزاي خانه ایرانی، فلسفه و تعریف روشن و معینی داشت که ناظر به ملاحظات اخلاقی، رفتاري، مذهبی و فرهنگی بود و نیازهاي ارتباطی را در تعریف انسان ایرانی تأمین می کرد.
خانه ها در طول تاریخ ایران و در گذر برهه هاي حساس، کالبد خود را به دست آوردند و متأثر از آیین هاي اسلامی و ایران باستان، روند تکاملی شان را با پیشرفت ها و پسرفت ها طی کردند.
تا اینکه با ظهور حکومت پهلوي و تغییرات گسترده در کلیت نظام اجتماعی و شکل گیري طبقات جدید، معماري خانه هاي مسکونی به صورتی فراگیر دست خوش تغییر شد.خانه هایی که تا پیش از این، در 2 دسته کلی، خانه اربابان و خانه رعیتان، قرار می گرفتند، حال به شکل کاملا متفاوتی در حال گسترش بودند. این تغییرات به دنبال مدرنیته پهلوي، با اقدامات ساختارشکنانه رضاشاه و نفوذ قاطع و بیتخفیف نشانه هاي غربی در دوره پهلوي دوم، خانههاي ایرانی را از شکل سنتی خود در قالب فضاهاي درونگرا، به خانه هاي جدید تغییر شکل داد.
بدین ترتیب بسیاري از اجزاي خانه هاي ایرانی در شکلهاي جدیدي استحاله شد و تغییر ماهیت دادند این تحولات باعث از هم گسیختگی بافت قدیمی شهر در بعد فیزیکی و ظاهري و نتیجتا در ابعاد فرهنگی مردم ایران پدیدار گردید و به آرامی با پذیرش الگوهاي برون زا و با گسترش در تمام زمینه ها، مشکلاتی ابتدا در شهر تهران و سپس سایر شهرها را برگرفت این اتفاق موجب شد تا در پی تقلید ناشیانه از فرهنگ غربی، ساختار زندگی ایرانی، هم به لحاظ کالبدي و هم به لحاظ محتوا به شدت تحت تأثیر قرار گیرد.
- براساس آمارهاي استخراج شده از نشریه سرشماري عمومی نفوس و مسکن سال 1335، از مجموع کل آمار جمعیت نزدیک به 19 میلیونی کشور،32 درصد ساکن شهرها و 68 درصد ساکن روستاها بوده اند. این در حالیست که براساس آمار مندرج در همان نشریه در سال 1385، این نسبت معکوس شده و به 68 درصد ساکن شهرها و32 درصد ساکن روستاها براي جمعیت نزدیک به70 میلیونی کشور تغییر کرده است
این آمار از یک سو نشان دهنده افزایش جمعیت و از سوي دیگر حاکی از رشد سریع شهرنشینی است. شهرنشینی امروز، تنها محصول مهاجرت روستاییان به شهرها نیست؛ بلکه این روستاها هستند که خود در حال دگردیسی و شَهریت یافتن می باشد و این از پیامدهاي ناگزیر توسعه انسانی است و در پی این تغییرات، کیفیت و کمیت قلمروها و عرصه هاي فردي و جمعی دچار دگرگونی شده است.
شهرنشینی با رشد سریع جمعیت، تراکم و افزایش آن در مناطق مختلف شهري به صورت انفجار آمیز بخش اصلی و هسته اي شهرها را تحت تأثیر قرار داده و منجربه شکل گیري حاشیه نشینی از جمله زاغه نشینی، زورآبادها، حلبی آباد ها و مساکن غیر بهداشتی و غیر قانونی شده.
در این میان با پیچیده تر شدن زندگی انسانها و تراکم جمعیت در نقاط شهري و تمایل برخی به دستیازي به حریم دیگران جهت پاسخگویی بی قید و شرط به امیال نفسانی بدون تحمل مشقتها منجربه ظهور انواع جرایم گردید و نحوه انجام آنها نیز در جوامع پیچیده و متنوع شد، شهر زنجان علیرغم حفظ بافت فیزیکی خود در برخی مناطق به ویژه در مرکز یت شهر، ولی به تدریج این بافت نیز دستخوش تغییرا ت گردید شهرکهاي اطراف - جدیدالحداث - چهره جدید به خود گرفت تقریبا دو قشر اعیان نشین و فقیر نشین از هم متمایز و در هر دو طیف جرایم خاصی - گونه اي - ظهور پیدا میکند.
بیان مسئله
براي شناخت جهان هاي تازه به مفاهیم تازه احتیاج است اگر این جمله درست باشد لابد تعریف ما از زندگی با تعریف اجدادمان متفاوت است چون مطمئنا ما و آنها در جهان هاي متفاوتی زندگی می کنیم چون غذاي ما ، لباس ما، روابط اجتماعی ما ،تفریحات ما و...متفاوت از گذشتگان است جهان ما خیلی سریع تغییر کردو معناي زندگی ما عوض شد آن قدر سریع عوض شد که فرصت نکردیم بپرسیم سبک زندگی اصلا یعنی چه؟از کجا آمد؟کی متولد شد؟در پس آن چه مفاهیم وعقبه اي فکر ي اي نهفته است؟و در نهایت چه نسبت با ماي مسلمان دارد؟با دین هم قابل جمع است؟و...
بی توجهی به معناي دقیق و تاریخی آن اصطلاح باعث شده است آن را با خیلی مفاهیم دیگر در زبان و فرهنگ خودمان خلط کنیم این واژه تا حدي پیش رفت که حتی در صور ت بیماریمان متخصصین بر این امر تاکید نمودند که سبک زندگی خود راعوض کن . و یادر مصرفمان در تغذیه، نوع پوشش، مد ، نحوه آرایش ، دکوراسیون منزل و انتخابهایمان از ریزترین ملزومات زندگی تا برجسته ترین آنها از قبیل نحوه تعامل با دیگران ،افرادي که بایدرفت و آمد کنیم ،محلی که زندگی می کنیم و نوع وسیله نقلیه اي که در اختیار داریم ،محلهایی که براي مسافرت انتخاب می کنیم ،محل تحصیلمان ، حتی کسب مهارتهاي فردي هنري ونوع سرگرمی، شکل وماهیت رفتار مان با افراد در بیرون باید متمایز از اکثریت باشد و خود را برجسته نشان دهیم ، این امر بیشتر در مناطق شهري به ویژه در مناطق اعیان نشین شکل یافته که به صورت امري نابهنجار در کشورهاي در حال توسعه امتداد یافت، ودر نتیجه به گسترش "حاشیه هاي فقر، اتلاف انرژي،ترافیک،آلودگی هوا و محیط، تخریب فضاي سبز، گسست روابط انسانی، تعارضات رفتاري، شدت گرفتن اختلالات عصبی و سایرآسیب هاي اجتماعی" کمک شایانی کرده است.درواقع » در شهرهاي بزرگ که به دلیل شهرنشینی وسیع افزایش بی رویه جمعیت را مورد مشاهده قرار می دهیم، دیده می شود که در حوزه روابط انسانی هیجان رفتاري، آشفتگی، نگرانی، ترس از اعتماد، ارتباط تشویش گونه و اضطراب رفتاري در بین شهرنشینان روبه فزونی است.
