بخشی از مقاله
چکیده
همه علوم سعی دارند بهگونهای در حل مشکلات و مسائل زیستی بشری نقشی برعهده بگیرند و بشر را در دست یافتن به آمال و هدفهایش یاری دهند. تحقق این امر بدون پژوهش پیرامون مشکلات زندگی انسانی غیرممکن به نظر میرسد و میتوان گفت جامعهای به ترقی و درجات بالای علمی دست خواهد یافت که از تمام نیروهای انسانی خود برای پیشبرد اهدافش استفاده نماید.
فرزند ما نابیناست اما تنها نیست. براساس آمار سازمان بهداشت جهانی درحالحاضر 285میلیون نفر کمبینا و نابینا در جهان وجود دارد و 19میلیون نفر آنها را کودکان تشکیل میدهند. روانشناسان یکی از راهکارهای شناسایی تواناییهای کودکان نابینا و برقراری ارتباط آنها با دنیای اطراف را »بازیکردن« میدانند. ازطرفی اسباببازیها اولین دارایی کودکان هستند و تأثیر طولانی مدت بر شخصیت آنها دارند. کودکانِ با نیازهای ویژه در تمام جوامع وجود دارند و نیاز به بازی و سرگرمی در این کودکان اجتنابناپذیر است.
نقش اسباببازیها در شکلگیری شخصیت آینده کودکان حائز اهمیت است. لذا هدف اصلی این پژوهش توصیفی-تحلیلی که حاصل تحقیقات میدانی، مصاحبه و طرح پرسشنامه برای والدین کودک نابینا میباشد، با توجه به اهمیت بازی برای کودکان نابینا، شناسایی وسایل بازی مناسب برای تقویت مهارتهای ادراکی کودکان نابینا میباشد. براساس تحقیقات انجامشده، روانشناسان عقیده دارند اسباببازیهای ویژه کودکان نابینا فقط وسایلی برای بازی و سرگرمی کودک نیستند، بلکه باید مانند وسیلهای آموزشی-پرورشی نکات تازهای را به کودکان نابینا بیاموزند
برای کودکان نابینا توجه به دیگر حواس و کمک به تقویت آنها، استفاده از اسباببازیهایی با شکل خاص یا دارای سطح برجسته، صدادار، پرتحرک، گروهی و بازیهایی که کودک را با محیط اطراف آشنا میسازد، ضرورت دارد. لذا پژوهش حاضر به شناسایی تواناییهای ادراکی کودکان نابینا و اسباببازیهای متناسب برای تقویت این مهارتها پرداخته و سعی شده نیازهای کودک نابینا را در بازیکردن بررسی کرده و با شناخت کامل این نیازها، راهکارهایی برای تقویت مهارتهای ادراکی این کودکان با استفاده از اسباببازی ارائه دهد.
مقدمه
بیشک همه ما در زندگی خود به افرادی برخورد کردهایم که به هر دلیلی، ازنظر جسمی، روانی یا عاطفی، دچار نقص، ناتوانی یا معلولیت هستند و در انجام امور شخصی خود قابلیتهای افراد سالم را ندارند. در اکثر این افراد، بهعلت عدم رسیدگی بهموقع و حل نسبی مشکلات، سایر تواناییها و استعدادها، پنهان و مستور مانده است. اصولاً اگر این نظریه علمی را بپذیریم که ضعف و ناتوانی هر انسانی در پارهای از فعالیتها سد پیشرفت و توانمندی او در سایر جنبههای ذهنی و عملی نیست، ناگزیر باید این نکته را نیز بپذیریم که توجه و رسیدگی به مشکلات انسانهای معلول گامی در جهت رسیدن به جامعهای مترقی و سالم است.
تعداد معلولان هر جامعه با توجه به تعریفی که از معلولیت ارائه میشود متفاوت است. در کشورهای در حال رشد معمولاً معلولیتهای بارز جسمانی مورد بررسی و شمارش قرار میگیرند. درحالیکه در کشورهای پیشرفته علاوه بر معلولیتهای بارز جسمانی به سایر نارساییهای جزئی نیز توجه میشود. درنتیجه تعداد بیشتری از معلولان در این کشورها شمارش میشوند و درنتیجه تعداد معلولان بهطور چشمگیری افزایش مییابد. از جمله افراد معلول نابینایان هستند که بخشی از هر جامعه را تشکیل میدهند.
براساس آمار سازمان بهداشت جهانی درحالحاضر 285میلیون نفر کمبینا و نابینا در جهان وجود دارد و 19میلیون نفر آنها را کودکان تشکیل میدهند. این گروه بهعلت نقص عضو از کارآیی لازم مؤثر در جامعه محروم ماندهاند، درصورتیکه با آموزش صحیح و مناسب و با تقویت دیگر تواناییهای خود میتوانند بهنحوی از انحنا در عرصه فعالیتهای اجتماعی نقشی برعهده بگیرند. در این خصوص توجه به کودکان معلول بینایی باید از دیدگاه خاصتری مورد بررسی قرارگیرد. این حق کودکان معلول است که از امکانات خوب آموزشی برخوردار باشند
مسلماً حق حیات و زندگی، جز یک زندگی مستقل، آزاد و سربلند چیز دیگری نیست و کودکان نابینا نیز از این قاعده مستثنا نیستند و برای رسیدن به این زندگی مستقل و آزاد نیازمند ترحم دیگران نمیباشند. نابینایان به توجه دیگران نسبت به خود ارج میدهند اما مایلند که افراد بهجای اشارهکردن به تفاوتهایشان از مشابهتهایشان گفتگو کنند. لذا نیازمند جذبشدن به فعالیتهای اجتماعی در آینده هستند که این جذبشدن آنها در دنیای کار و زندگی نیازمند یک رشته اقدامات، کمکها و تجهیزاتی است. ازطرفی بازی نقش مهمی در رشد جسمی، تقویت حواس، بالابردن مهارتهای ادراکی و سطح هوش و خلاقیت کودکان دارد و در جوامع امروز از نظر اجتماعی از اهمیت درخور توجهی برخوردار است.
به کلیه فعالیتهایی که کودک از روی میل و رغبت و با شور و شوق انجام میدهد بازی اطلاق میشود. بازی دارای قانون و مقررات بوده ولی تحمیلی نمیباشد. دارای معیارهایی است، نخست آنکه متناسب با ویژگیها، نیازها و تواناییهای کودکان باشد. دوم آنکه به تقویت دقت و تمرکز و عکسالعمل بهموقع و پرورش خلاقیت توجه داشته باشد. سوم آنکه فعالیتها و رفتارهای موجود در بازی تعبیر منطقی - معنی و مفهوم - داشته باشد.
