بخشی از مقاله
چکیده
دانشگاه علوم کشاورزي و منابع طبیعی خوزستان با داشتن پوشش گیاهی مناسب و درختان کهنسال با قرار گرفتن در کنار رودخانه کارون، زمینه حضور پرندگان خشکزي و کنارآبزي را فراهم آورده است. بنابراین مطالعهاي با هدف شناسایی پرندگان این دانشگاه و بررسی وضعیت این پرندگان از لحاظ تابستان گذرانی و زمستان گذرانی آنها انجام شد. شناسایی پرندگان با طی ترانسکتهاي خطی به فاصله 20 متر از همدیگر در طول دانشگاه هر 2 هفته یکبار و در صبحها 3 ساعت بعد از طلوع آفتاب در کل فصول سال انجام شد.
در دانشگاه علوم کشاورزي و منابع طبیعی خوزستان در مجموع تعداد 59 گونه شناسایی شد که متعلق به 10 راسته و 28 خانواده هستند. این تعداد گونه، 10/8 درصد از کل گونههاي پرندگان ایران را شامل میشود. بیشترین تعداد گونه متعلق به راسته گنجشک سانان با تعداد 23 گونه بود. از مجموع گونههاي شناسایی شده، 17 گونه مقیم، شش گونه تابستان گذران، 17 گونه زمستان گذران، 18 گونه مهاجر گذري و یک گونه سرگردان بودند.
همچنین از نظر حفاظتی، تعداد 10 گونه حمایت شده ملی در میان گونههاي شناسایی شده یافت شد. دانشگاه علوم کشاورزي و منابع طبیعی خوزستان با داشتن غناي گونهاي گیاهی بالا، پرندگان فراوانی را به صورت مقیم و مهاجر در خود جاي داده است. این دانشگاه در حکم یک میکروکلیماي مطلوب براي پرندگان است و این مهرهداران منحصر به فرد را در فصول مختلف سال به خود جلب میکند.
مقدمه
دانش ما از تنوع زیستی بسیار ناقص است . - Mora et al., 2011 - بسیاري از گونهها در روي زمین تاکنون توصیف نشدهاند و دانش ما در مورد توزیع این گونهها حتی براي گونههایی که به خوبی مطالعه شدهاند، پایین است . - Vale and Jenkins, 2012 - کمبود اطلاعات، چالش عمدهاي در حفاظت جغرافیاي زیستی است و توانایی ما را براي تحلیلهاي تنوع زیستی و اولویتهاي حفاظت با مشکل مواجه میسازد . - Mora et al., 2011 -
پرندگان با بدن پوشیده از پر خود و توانایی پرواز در اکثر گونههاي آن، از سایر مهرهداران متمایز گشتهاند و در رده Aves قرار گرفتهاند. در حدود 10000 گونه پرنده در جهان شناسایی شده است که از قطبها به استوا، از بیابانها به اقیانوسها و از کوهستانها به شهرها گسترش یافته است . - Kaboli et al., 2015 - پرندگان در زندگی انسانها شناخته شده هستند و در گرده افشانی گیاهان نقش عمدهاي ایفا میکنند.
همچنین پرندگان نقش مهمی در کنترل زیست شناختی حیواناتی از قبیل جوندگان هستند . - Sandstrom et al., 2008 - در ایران حدود 535 گونه پرنده شناسایی شده است که در 78 خانواده متعلق به 23 راسته جاي دارند . - Kaboli et al., 2015 - بیشترین تعداد گونه، متعلق به راسته گنجشک سانان - Passeriformes - و کمترین تعداد گونه متعلق به راستههاي غواص سانان - Gaviformes - ، فلامینگو سانان - Ciconiformes - و طوطی سانان - Psittaciformes - - هر کدام با دو گونه - است.
در مدیریت حیات وحش، حفاظت از گونهها با داشتن اطلاعات کافی از آنها و زیستگاههایشان امکان پذیر است و تعداد گونههاي پرندگان در یک زیستگاه میتواند شاخصی از مطلوبیت زیستگاه موجود باشد. دانشگاه علوم کشاورزي و منابع طبیعی خوزستان با داشتن پوشش گیاهی مناسب و درختان کهنسال با قرار گرفتن در کنار رودخانه کارون، زمینه حضور پرندگان خشکزي و کنارآبزي را فراهم آورده است. بنابراین مطالعهاي با هدف شناسایی پرندگان این دانشگاه و بررسی وضعیت این پرندگان از لحاظ تابستان گذرانی و زمستان گذرانی آنها انجام شد.
مواد و روش ها
منطقه مورد مطالعه
منطقه مورد مطالعه کل محدوده دانشگاه علوم کشاورزي و منابع طبیعی خوزستان به مساحت 72/9 هکتار بود - شکل . - 1 این دانشگاه در سال 1334 خورشیدي، فعالیت خود را به عنوان اولین مرکز آموزش عالی در شهر ملاثانی واقع در شهرستان باوي در استان خوزستان آغاز کرد. به سبب پوشش گیاهی پایدار، مناسب و با قدمت طولانی این دانشگاه و همچنین تنوع گونهاي درختی بالا، زیستگاه مناسبی براي گونههاي مختلف پرندگان در فصول مختلف سال فراهم گردیده است. همچنین وجود رودخانه کارون در کنار دانشگاه سبب جذب پرندگان کنار آبزي به زیستگاه کنار رودخانهاي - Riparian - دانشگاه شده است.
