بخشی از مقاله
چکیده
شناسایی زمانی که واقعا انحراف در فرآیند اتفاق افتاده است، که از آن به نقطه تغییر تعبیر می شود، اقدامی موثر در شناسایی و حذف علل ایجاد انحراف محسوب می شود. اغلب گزارشات علمی، شناسایی نقطه تغییر را با فرض تک مسیره بودن آن، گزارش کرده اند، حال آنکه در بسیاري از مواقع لازم است از نقطه تغییر چند مسیره استفاده کرد.
این پژوهش در صدد است تا در شرایط وجود چند مسیره، به کمک رویکرد آنتروپی، نقاط تغییر چند مسیره، و بردار تغییر را یراي مشکلات قلبی- عروقی شناسایی نماید. تجزیه و تحلیل کمی این مقاله نشان می دهد که با رویکرد نقطه تغییر چند مسیره می توان، فرآیندهاي واقعی و از جمله مباحث مرتبط با بهداشت و سلامت را بصورت اثربخشی تجزیه و تحلیل کرد.
.1 مقدمه
امروزه کنترل فرایندهاي آماري - SPC - یکی از پرکاربردترین روشهاي حرفهاي، در زمینه مباحث کیفیتی است. نمودارهاي کنترل، مهمترین و قويترین ابزار SPC محسوب میشوند - آتشگر ]١. - [ هنگامی که یک نمودار کنترل شرایط خارج از کنترل فرایند را نشان میدهد، تجزیه و تحلیل ریشهاي علل - انحرافات غیر تصادفی - جهت شناسایی عوامل ایجاد این شراط صورت میگیرد، تا به شناسایی و از بین بردن این علل منجر گردد - آتشگر. - [6] در صورتی شناسایی این عوامل اثربخش خواهد بود که زمان دقیق و واقعی خروج فرایند از شرایط تحت کنترل تخمین زده شود.
زمان آغاز انحراف در فرایند را " نقطه تغییر" می نامند - آتشگر . - [1] شناسایی نقطه تغییر به عنوان گامی ضروري براي تجزیه و تحلیل ریشهاي علت در فرایندهاي تک مسیره و همچنین فرایندهاي چند مسیره در نظر گرفته می شود. در نمودارهاي کنترل پس از شناسایی شرایط خارج از کنترل، درصدد شناسایی نقطه تغییر تک مسیره هستیم، این درحالی است که در یک فرایند چند مسیره در صدد شناسایی یک توزیع از نقاط تغییر هستیم - مقدم [2] و آتشگر . - [1] ابزارهاي کنترل کیفیت نه تنها در صنعت، بلکه در پایش مراقبتهاي بهداشتودرمان - وودال - [7] نیز کاربردهاي فراوانی دارند.
با وجود آنکه هر مبحث در بخش بهداشت و درمان، روش آماري خاصی را میطلبد - فتاحی و همکاران - [3] این ابزارها به طور چشمگیري به شناسایی سریعتر تغییرات در مباحث بالینی در مراقبتهاي بهداشتی کمک کردهاند. نمودارهاي کنترل با تشخیص تغییرات طبیعی از تغییرات ناشی از عوامل انحرافات با دلیل - بدون تعیین زمان تغییر در فرایند، مشخص می کنند که آیا فرایند تحت کنترل، و یا خارج از کنترل است.
آنچه که مشخص است، رویکردي که بر قابلیت نمودارهاي کنترل حاکم است، رویکرد گذشته نگر است. بدین معنا که نمودارهاي کنترل با استفاده از دادههاي حاصل از عملکرد گذشته یک فرایند، هشدار خارج از کنترل بودن فرایند را اعلام میکند. حال با توجه به آنکه شناخت دنباله یک فرآیند میتواند الگوي مناسبی براي پیشبینی کیفیت آن فرایند باشد میتوان رفتارهاي آتی سیستم را با استفاده از این رویکرد پیشبینی کرد - مقدم. - [2] در این پژوهش با استفاده از رویکرد آنتروپی، به شناسایی نقطه تغییر چند مسیره در دادههاي فشارخون بیماران قلبیعروقی پرداخته شده است.
با این رویکرد میتوان علل اصلی پیامدها در یک فرآیند چند مسیره را از طریق مشاهده واکنشهاي رفتاري آن فرایند شناسایی کرد. ساختار این مقاله بصورت زیر است: در بخشی بعدي، ادبیات مربوط به این پژوهش ارائه می شود. در این بخش به نقطه تغییر و اهمیت بیماري هاي قلبی ICIE - 2016 - پرداخته می شود. بخش سوم این پژوهش به روش تحقیق اختصاص دارد. بخش چهارم مقاله به تحلیل گزارش ارائه شده در بخش سوم مقاله می پردازد. در نهایت، بخش پنجم به نتیجه گیري از پژوهش اختصاص دارد.
.2ادبیات تحقیق
-1-2 نقطه تغییر: زمانی که یک نمودار کنترل، هشدار خارج از کنترل بودن فرایند را صادر میکند، زمان دقیق و واقعی آغاز انحراف در فرایند نیست - آتشگر. - [•] زمانی که یک فرایند به دلیل تغییرات غیر تصادفی، واقعا از شرایط تحت کنترل، به شرایط خارج از کنترل منتقل می شود، یا به عبارت دیگر زمانی که انحراف در فرآیند آغاز میشود را "نقطه تغییر" می نامند - آتشگر و نورالسناء . - [4] شناسایی تقطه تغییر براي مهندسان کیفیت موقعیتی را فراهم می-آورد تا به تجزیه و تحلیل ریشهاي فرآیند بپردازند، که به شناسایی عوامل با دلیل کمک مینماید.
- آتشگر. - [6] شناسایی نقطه تغییر در حوزههاي بهداشتو-درمان نیز می تواند به ارتقاي سطح سلامت جامعه کمک نماید - لانگ و همکاران. - [8] رویکرد نقطه تغییر از دو دیدگاه قابل بررسی است؛ دیدگاه تک مسیره و دیدگاه چند مسیره. در ادبیات موضوع مسائل نقطه تغییر تک مسیره به صورت گستردهاي بحث شدهاست، اما نقطه تغییر چند مسیره بسیار کم مورد توجه محققین قرار گرفته است .
حال آنکه در واقیعت گاهی چندین مسیر تحت تاثیر عامل، یا عامل هایی قرار می گیرند که سبب ایجاد تغییر در فرایند میشوند - اصغریان و ولفسون . - [9] به جریان یا جمعیتی که نمونهها و یا مشاهدات به آن تعلق دارند، اصطلاحا "مسیر" گویند. اگر با اعمال یک کنش بر یک سیستم، رفتارهاي عناصر سیستم رفتاري همسان داشته باشند، آنگاه با نقطه تغییر تک مسیره مواجه خواهیم بود.
اگر با اعمال یک کنش، با یک سري رفتارهاي غیرهمسان از سوي عناصر همان سیستم مواجه شویم، آنگاه شاهد یک نقطه تغییر چند مسیره خواهیم بود. زمانی که با شرایط همزمان در یک نقطه تغییر چند مسیره روبرو هستیم، در واقع فرآیند مورد مطالعه داراي چند مسیر مستقل از هم میباشد. این درحالی است که در بسیاري از زمینهها، شناسایی نقطه تغییر بصورت همزمان چالشی آماري محسوب میشود - چانگ و لو . - [10] لازم به توضیح است که به علت وجود آنتروپی در دنیاي واقعی، سیستمها تمایل به اتخاذ بیشترین پیشامد تصادفی را دارند.
یک فرایند چند مسیره، داراي لایه هاي زمانی و همچنین داراي احتمال رخ دادن هاي ناسازگار به عنوان مسیرهاي غیر هم زمان بصورت یک تابع توزیع ماتریسی است.تابع توزیع ماتریسی در واقع یک ماتریس تانسوري است که تصویر ساز رفتار سیستم در قالب یک ماتریس است، که هر کدام از آرایهها خود خروجی ماتریسهاي دیگري میباشند، تابع توزیع ماتریسی یک پدیده، قابلیت پیشبینی آن را بالا برده و بخش هاي نامطلوب و مطلوب واکنشی را در طی یک سري دنباله نشان میدهد، در حالی که سري دنبالههاي زمانی هر کدام محصول یک رفتار خواهند بود، لذا با داشتن چند رفتار مجزا در یک پدیده به الگوهاي چند مسیره خواهیم رسید که بیانگر مفاهیم تانسوري و ماتریسی می باشد - مقدم. - [2]
-2- 2 بیماري هاي قلبی- عروقی: بیماري هاي قلبی عروقی - CVD - مهمترین علت مرگ و میر در سراسر جهان محسوب میشود - النباي. - [11] طی سال هاي 1990 تا 2000، مرگ و میر حاصل از بیماريهاي قلبی عروقی از 14 میلیون به 16 میلیون نفر افزایش یافت - حنیف و همکاران. - [12] هر روزه بر جمعیتی که درگیر بیماري هاي قلبی عروقی هستند، افزوده میشود که همه اقشار در هر رده اجتماعی- اقتصادي را دربر میگیرد. این بیماري در افزایش هزینه هاي مراقبتهاي بهداشتی نقش اساسی ایفا میکند - الن باي و همکاران . - [11]
در اکثر کشورهاي در حال توسعه به دلیل پایین بودن فرهنگ عمومی در زمینه آشنایی با عوامل خطرزاي بیماریهاي قلبی _ عروقی و عدم رعایت اصول پیشگیري از این بیماریها، میزان مرگ و میر ناشی از آن در حال افزایش است - سعادت و همکاران . - [13] پیش بینی شده است تا سال 2020، قاره آسیا بیش از هر منطقه دیگري با مشکلات قلبی- عروقی مواجه خواهد بود - پراساد و همکاران. - [14] همچنین با توجه به کاهش سن بروز در افراد و کشندگی بیشتر این بیماري در سنین پایین، هزینه بیشتري بر جامعه تحمیل میگردد لذا شناخت و تعدیل عوامل خطر ابتلا به این بیماري ها نقش مهمی در کاهش عوارض و مرگ و میر ناشی از آن دارد - روشنی و همکاران . - [5]
در پژوهشی که در سال 2014 در ایران انجام شد، تمام عوامل مرگ و میر در 9 گروه عمده از جمله بیماري هاي قلبی و عروقی عمده، سرطان، حوادث وسایل نقلیه موتوري، حوادث، صدمات عمدي، سکته مغزي، عفونت هاي تنفسی، دیابت، و دلایل دیگر دستهبندي شدند. طبق یافتههاي این تحقیق، بیماري هاي قلبی عروقی - - %26/4، حوادث وسایل نقلیه موتوري - - %17/8 و سرطان - - %11/4 از علل عمده مرگ و میر در جمعیت ایران هستند - سعادت و همکاران. - [13] با توجه به اهمیت و اولویت بیماري قلبی- عروقی در جهان و ایران، در این پژوهش سعی بر آن شده است تا به بررسی شناسایی نقطه تغییر در عوامل مرتبط با بیماريهاي قلبی- عروقی پرداخته شود.
.3 روش پژوهش
در این پژوهش، از بیماران بخش قلب و عروق بیمارستان امام حسین - ع - شهرستان ملایر، تعداد 225 بیمار مورد مطالعه قرار گرفتند. این تعداد از بیماران، داراي اختلالات قلبی- عروقی، سکته قلبی و یا مشکوك به سکته قلبی بودند. عوامل در نظر گرفته شده در این پژوهش عبارتند از : فشار خون و عواملی مانند شهري/ روستایی، جنسیت، مصرف سیگار، سوابق بیماري از جمله اختلالات قلبی- عروقی و دیابت مورد توجه قرار گرفته شده است. در این تحقیق جهت بررسی و شناسایی عوامل موثر بر اختلالات قلبی- عروقی از روش شناسایی نقطه تغییر چند مسیره با رویکرد آنتروپی استفاده شده است.
در این پژوهش در فاصله زمانیساعته،3 در نُه مسیر هم زمان، از ساعت 6 صبح روز اول الی 9 صبح روز دوم علائم ثبت گردید و هر مسیر بصورت جداگانه بررسی و نتایج براي هر رده سنی تحلیل شد. ماتریس تانسوري فشارخون و توزیع تغییر در ماتریس تانسوري در جدول 1 نمایش داده شده است. در این شکل سعی شده است براي هر مسیر ناسازگار تعریف شده اولیه یک رنگ مشخص نشان داده شود که بیانگر یک مسیر در فرآیند چند مسیره مطروحه می باشد، که بیانگر یک ماتریس تانسوري 9×5 می باشد،این ماتریس در جهت دینامیک تغییرات زمانی مسیر هاي مختلف با آرایه هاي احتمال تغییرات در هر نه مسیر هم زمانی آنتروپیک ترسیم شده است.
1-3 توزیع نقاط تغییر دینامیکی در هر مسیر بر اساس آنتروپی هم زمانی
با توجه به استقلال و ناسازگاري اولیه مسیر ها می توانیم با تمر کز بر آنتروپی هم زمانی نقطه تغییر اصلی را در هر کدام از مسیرهاي سنی شناسایی کنیم این شناسایی براساس دینامیک زمانی تعریف شده در فاصله دو روز خواهد بود که به شناسایی توزع نقاط تغییر در فرآنید چند مسیره مزبور می انجامد نتیجه این ارزیابی را می توانیم بصورت جدول شماره 2 نمایش دهیم، همانطور که در جدول ماتریسی شکل 2 مشاهده می کنید در هر مسیر غیر هم زمانی ما شاهد یک نقطه تغییر هستیم که آن نقطه تغییر به شکل یک سلول رنگی در میانه ماتریس مشخص شده است ،که در این میان نقطه تغییر اصلی با رنگ بنفش مشخص شده است.
این عضو ماتریس با توجه به رویکرد حل مسئله که رویکرد Feed Back است - بر اساس اطلاعات جمع آوري شده توسط مقدم - [2] بیانگر نقطه تغییر آنتروپیک کل فضاي حالت انتخاب شده براي کیس مورد مطالعه می باشد و این به آن معنی است که کوچکترین تغییرات رویدادهاي پیش آمده در گذشته - مسیرهاي - A,B,C بیشترین تاثیر خود را در سلولی که با بنفش مشخص شده است، نشان خواهد داد. این سلول - تقطه - در تحلیل مسئله از اهمیت فوق العاده اي برخوردار خواهد بود.
