بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش حاضر با هدف شناسایی و اولویتبندی عوامل موثر بر وفاداری سازمانی در بین کارکنان و اعضای هیات علمی دانشگاه پیام نور فریمان انجام شده است. تحقیق حاضر از نظر هدف کاربردی، از نظر روش گردآوری دادهها توصیفی- پیمایشی، ابزار آن پرسشنامه و جامعه آماری آن کارکنان و اعضای هیات علمی دانشگاه پیام نور فریمان میباشد.
در این پژوهش ابتدا با بررسی متون و تحقیقات مختلف و همچنین مصاحبه با خبرگان دانشگاه عوامل موثر بر وفاداری سازمانی شناسایی شدند. سپس نظر کارکنان و اعضای هیات علمی دانشگاه پیام نور فریمان از طریق یک پرسشنامه محقق ساخته مبتنی بر طیف 5 ارزشی لیکرت اخذ گردید تا میزان اهمیت هریک از عوامل موثر بر وفاداری سازمانی مشخص شود و همچنین اولویتهای آنان به ترتیب اهمیت دستهبندی شود.
-1 مقدمه
رقابت تنگاتنگ موجود در عرصه های تجاری و اقتصادی، سازمان ها را مجاب کرده است که برای پیشی گرفتن از رقبا، خود را به قابلیت های استراتژیک و سرمایه های کلیدی مجهز کنند. در این میان علم به نقش محوری نیروهای انسانی متخصص، شایسته و در عین حال وفادار در بازی های رقابتی، از یکسو و تغییرات صورت گرفته در انتظارات نیروی کار، رشد فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی و پویایی های محیطی از طریق مطرح کردن مباحثی نوین مانند نیروی کار سیال ازسوی دیگر، وفاداری کارکنان را به یکی از دغدغه های اصلی امروز مدیران و پژوهشگران سازمانی تبدیل کرده است.
وفاداری سازمانی که به منزله احساس تعلق و تمایل به حفظ عضویت و ارتباط با یک سازمان تعریف شده است و بر احساس وابستگی، اشتیاق شدید به عضویت در یک گروه، آمادگی برای تشریک مساعی، حس اعتماد، همسویی داوطلبانه با یک گروه و تمایل به پیروی از رهنمودهای سازمانی دلالت دارد می تواند تأثیر شایان توجهی در موفقیت سازمان ها در صحنه های رقابت داشته باشد. به طوری که پیتر دراکر، داشتن کارکنان وفادار را مزیتی رقابتی برای سازمان ها میداند و پژوهش های بسیاری مؤید نقش مثبت وفاداری کارکنان در افزایش بهره وری و موفقیت سازمان ها هستند
-2 مبانی نظری
وفاداری سازمانی
شهید مطهری وفاداری را به معنی پایبندی به اصول و فلسفه یا قراردادهایی میداند که انسان نسبت به آنها معتقد است و پایدار به آنها میباشد. فرد وفادار کسی است که به عهد و پیمان خود وفادار باشد اهدافی را که به خاطر آنها و برای حفظ آن پیمان بسته است، صیانت کند. در اکثر تعاریف از وفاداری به نوعی وابستگی عاطفی و روانی نسبت به سازمان اشاره شده است که باعث پیوند فرد و سازمان میشود.آنچه مسلم است اعتقاد و تلاش در جهت رسیدن سازمان به اهدافش باعث تمایل فرد به باقیماندن در سازمان میشود.
وفاداری کارکنان را میتوان چنین تعریف نمود: نیروی کاری که نسبت به موفقیت سازمان احساس تعهد نموده و بر این باور است که سازمان مطبوعش بهترین انتخاب برای کار کردن میباشد. این نیروها نه فقط برنامه دارند که در سازمان باقی بمانند بلکه عملاً هم به دنبال گزینه جایگزین نیستند و توجهی به سایر پیشنهادها نمی کنند
وفاداری یکی از ارزش های اجتماعی بوده و در زندگی و در روابط ما بین افراد از اهمیت بالایی برخوردار است. در فرهنگ دهخدا وفاداری به عنوان درستی و صداقت، راستی و صمیمیت در زندگی و روابط و صاحب وفا بودن تعریف شده است - دهخدا،. - 1389 در واقع وفاداری را می توان پایداری و ثبات در روابط و صداقت در تعاملات و عمل کردن به تعهدات تعریف نمود.
منظور از وفاداری به سازمان، به کارگیری تمام توان کارکنان برای نیل به اهداف سازمان، مسئولیت پذیری، انجام مشتاقانه ی کار، تلاش مضاعف، هماهنگی با تغییرات و مواردی از این قبیل است. تعاریف متعددی برای وفاداری نگاشته شده است. اچ بکر معتقد است "اگر فردی با وجود آگاهی از شرایط بهتر یک شغل، حقوق بیشتر و شرایط مناسب تر، از پذیرش آن شغل به منظور حفظ شغل فعلی اش امتناع کند، وفاداری فرد به سازمان پنداشته می شود"
وفاداری سازمانی زیرمجموعه فرهنگ سازمانی است. فرهنگ سازمانی نیز مجموعه ای از ارزش ها و اصول حاکم بر سازمان است، برای مثال زمانی که وفاداری به سازمان یکی از ارزش های پذیرفته شده نزد کارکنان باشد، جزو فرهنگ آن سازمان خواهد بود.
در واقع فرهنگ سازمانی نشان دهنده شخصیت سازمان است. رابینز فرهنگ سازمانی را چنین تعریف می کند :" مقصود از فرهنگ سازمانی سیستمی از استنباط مشترک است که اعضا نسبت به یک سازمان دارند و همین ویژگی موجب تفکیک دو سازمان از یکدیگر می شود" - رابینز،362،. - 1389 فرهنگ باعث می شود که در افراد، تعهدات و پایبندی هایی فراتر از منافع و علایق شخصی به وجود بیاید، در نتیجه آنچه وفاداری در سازمان نامیده می شود، رابطه مستقیم با فرهنگ پذیرفته شده سازمان داشته و متاثر از آن است.
وفاداری احساس تعلق روحی و عاطفی به سازمان و حساسیت لازم به آنچه که مظهر سازمان بوده و متعلق به آن در نظر گرفته شده است. از این دیدگاه وفاداری از کلیه جنبه های عملکردی، ارتباطی، اجرایی و سازمانی رفتار فرد به عنوان مولفه های کاملاً قابل سنجش و مولفه های غیر قابل سنجش قابل تصور و سنجش است .
رابینز - 2001 - وفاداری سازمانی کارکنان را شناسایی سطوح پرخاشگرانه و تهاجمی سازمان، شرکت در فعالیتهای سازمانی، شناسایی اهداف سازمانی و امید تبدیل شدن به عضو ثابت و بلندمدت در سازمان میداند. وفاداری سازمانی با حجم غیبت در تناقض است، از دیدگاه رفتار سازمانی رابینز، نگرش نسبت به کار به سه عامل بستگی دارد: رضایت شغلی، علاقه و دلبستگی شغلی و وفاداری سازمانی
اهمیت وفاداری سازمانی
مهم ترین سرمایه سازمان ها کارکنان وفادار و متخصص هستند که بر فعالیت های خود در سازمان و آنچه باید انجام دهند اشراف کامل دارند. اما این اشراف و مهارت در امور تخصصی امروزی به دست نمی آید مگر با فعالیت پیوسته و تماس مداوم با شرایط کاری سازمان مورد نظر. در نتیجه نیاز است کارکنان به سازمان وفادار نگه داشته شوند تا روز به روز بر حوزه کاری خود تسلط بیشتری پیدا کنند.
همواره وجود مداوم و ثابت کارکنان در سازمان اهمیت داشته است. وفاداری کارکنان به سازمان و ماندگاری طولانی مدت آنها در سازمان، موجب تقویت بخش نیروی انسانی سازمان شده و منابعی از تجربیات را برای سازمان در بر خواهد داشت. کارکنانی که به سازمان وفادار بوده و در طول سالهای متمادی برای سازمان فعالیت می کنند، با سیاست ها، استراتژی ها و رسالت سازمان به خوبی آشنا بوده و می دانند چگونه باید در راستای منافع سازمان قدم بردارند و در نتیجه نیازی به آموزش، توجیه و مسائلی از این قبیل ندارند.
در مقابل تغییر پیاپی کارکنان و عدم وفاداری کارکنان به سازمان، موجب وارد آمدن هزینه های زیادی به سازمان شده و در واقع نوعی دوباره کاری در سازمان رخ می دهد و منابع سازمان اتلاف می شود. برای مثال زمانی که در یک اداره دولتی، مرتب کارکنان تغییر پیدا می کنند و افراد در شغلشان باقی نمی مانند، اهدافی که کارکنان در بدو استخدام برای خود و شغلشان ترسیم می کنند به سرانجام نخواهد رسید، همچنین به دلیل ناآشنایی با شغل جدید، به صورت مداوم سازمان مجبور است کارکنان را توجیه کرده و شرایط و قوانین و اهداف سازمان را برای کارکنان جدید تشریح نموده و گاها در برخی سازمان ها دوره های آموزشی برای کارکنان جدید برگزار می شود،زیرا فعالیت در سازمان مزبور نیازمند اطلاعات تخصصی و خاص است.
