بخشی از مقاله
چکیده
منطقه دربند بدلیل برخورداری از شرایط اقلیمی و توپوگرافی دارای جاذبه های مورد نظر برای گردشگران می باشد این منطقه بدلیل همجواری با تهران این کلانشهر مملو از انواع آلودگی - صوتی ، آب و هوا و ... - تبدیل به مامن مناسب برای کلیه علاقه مندان به طبیعت و ورزشوسلامتی و همچنین مشتاقان آبوهوای خنک و کوهستانی گشته است و بدلیل داشتن امکانات خدماتی مناسب از قبیل رستوران های پای کوهی ، کافه ها و استراحتگاه های میان کوهی ، تله سیژ - در ارتفاعات - و کاخ موزه سعد آباد و ... در روزها و شب های تعطیل و آخر هفته پذیرای سیل عظیم گردشگران می باشد و از همین رو نخستین گزینه شهروندان تهرانی برای پذیرایی از میهمانان خارجی و شهرستانی می باشد.
شیوه پژوهش در این تحقیق توصیفی-تحلیلی است. به منظور جمع آوری اطلاعات از روش اسنادی، کتابخانهای مطالعات میدانی استفاده شده است. و هدف از این مقاله شناسایی پتانسیل های بالقوه و بالفعل این منطقه از تهران و راههای استفاده بهینه و حفظ این نعمت بزرگ الهی می باشد.
-1 مقدمه
دربند با داشتن جاذبه های فراوان گردشگری از نقاط پر تردد وفعال ، یکی از قطب های گردشگری ایران است . کوههای البرز جنوبی علاوه برداشتن هوای پاک ،امکان انجام ورزشهای کوهستانی درفصول مختلف ، وجود رستورانهای متعدد و انواع غذاهای آماده و قابل دسترس، کاخ موزه سعد آباد و ... همه گروههای علاقه مند را بسوی خود می کشاند. از گردشگران حوزه های خدماتی گرفته تا گردشگران حوزه های باستان شناسی و تاریخی و ... از دربند بعنوان اولین گزینه یاد می کنند. در این مقاله به بیان ویژگی های مورد نظر گردشگران در این منطقه می پردازیم.
2-1موقعیت جغرافیایی
دربند در ارتفاع 1700 متری از سطح دریا قرار گرفته و آغاز یکی از راههای اصلی صعود کوهنوردان به البرز مرکزی است. کورهراهی از دربند آغاز میشود و به آبشار دوقلو و پناهگاه شیرپﻻ و دره اوسون و نهایتا قله توچال با ارتفاع حدود 4000 متر ختم میشود. محلههای قدیمی دربند عبارتند از مرغمحله - مغمحله - ، باغ شاطر - کنارمحله - ، کلاغپر ،دربند و سربند. بعد از دربند پس از طی راهی حدود 3 کیلومتر به روستای پس قلعه می رسیم.
رودی به نام رودخانه دربند از میان دهکده دربند میگذرد. درههای اصلی مسیر دربند عبارتند از دره اوسون ، دره آبشار ، دره امامزاده ابراهیم ، دره کاک ، آب شیردره و دره زون. - - 1 خیابان دربند از ارتفاع 1600 متری در میدان قدس آغاز و پس از طی 3 کیلومتر گذر از میدان دربند با ارتفاع 1725 متر، در ارتفاع 1805 متری میدان سربند - تندیس کوهنورد - به پایان می رسد. مختصات جغرافیایی : طول شرقی 51 درجه 20 دقیقه تا 51 درجه 54 دقیقه و عرض شرقی 35 درجه و 45 دقیقه تا 36 درجه و 5 دقیقه
-2 مراکز گردشگری منطقه دربند
به طور کلی مراکز گردشگری منطقه دربند به دو دسته تقسیم می شوند :
-1 رود دره دربند
-2کاخ موزه سعد آباد
-1 رود دره دربند
رود دره دربند به جهت موقعیت خاص طبیعی و مصنوعی که دارد، دارای بازدیدکنندگان زیادی می باشد به طوری که در روزهای آخر هفته خیل بسیاری از مردم جهت گذراندن اوقات فراغت به این رود دره مراجعه می کنند مسیر این دره به صورت سنگی بوده و از ابتدای مسیر ، حرکت در شیب انجام می گیرد مسیر صعود و دسترسی به آن از میدان سربند - میدان مجسمه - امکان پذیر است متاسفانه تردد زیاد خودرو و ترافیک ناشی از آن نابسمانی های بسیاری ایجاد کرده و از کیفیت محیط کاسته است.
در طرف چپ میدان ، تله سیژ دربند واقع شده است که متعلق به شرکت توریستی و ورزش های کوهستانی می باشد و مسیر آن تا ساختمان تله سیژ ادامه دارد پس از عبور از میدان سربند ، کافه ها و رستوران ها به صورت بسیار متراکم در طول مسیر و طرفین رودخانه خودنمایی میکنند در ادامه راه روستای پس قلعه واقع شده که با گذشتن از آن ، ابتدا مسیر به دوراهی بند یخچال و سپس دو راهی اوسون میرسد مسیر اوسون در امتداد رودخانه اوسون ادامه دارد در طول این مسیر 3 باب کافه و یک هتل وجود دارد که پس از عبور از کافه رستوران بهشت ، مسیر در لابلای درختان ازگیل و ولیک از کنار چند باغ ادامه می یابد .
آب مورد نیاز جهت آبیاری این باغات از دامنه قله توچال تأمین شده و با شیب تندی به سمت جنوب پس از عبور از تنگهاُروس وارد دره اوسون و سپس رودخانه اوسون میشود . پس از آن مسیر در پاکوب مشخصی به دوراهی شیرپلا ایستگاه پنج می رسد که از سمت شرق به پناهگاه شیرپلا و از سمت غرب به ایستگاه پنجم تله کابین توچال امتداد می یابد.
مسیر اصلی دربند به قله، چندی بعد از دو راهی اوسون به صورت سنگی و صخره ای با شیب های تند تبدیل شده و این وضعیت تا پناهگاه شیرپلا ادامه دارد و در نهایت قله توچال به عنوان انتهای مسیر و مرتفع ترین نقطه شناخته می گردد . در این بخش از مسیر نیز ، کافه و رستوران وجود دارد که البته با افزایش ارتفاع از تعداد گردشگران و خدمات رفاهی کاسته می شود رودخانه شیرپلا نیز که از دامنه قله پیازچال و منطقه ای بنام لوپهنه در شمال قله کلکچال و در ارتفاع حدود 3000 متری سرچشمه میگیرد ، ابتدا در جهت جنوب غربی ، چشمه نرگس را شکل می دهد و بعد به سمت جنوب تغییر مسیر می دهد . در این منطقه به جهت شیب زیاد بستر رودخانه بعد از طی مسافتی آبشار مرتفع و زیبای دوقلو را پدید آورده است.
این رودخانه ها - رودخانه اوسون و شیرپلا - در نهایت یکی شده و وارد روستای پس قلعه می شود آب این رودخانه علاوه بر باغات به مصرف کافه ها و رستوران های موجود در طول مسیر نیز می رسد به این ترتیب که اکثر کافه دارها و رستوران داران با انحراف مقداری از جریان آب و با کمک گرفتن از پمپ ، از آب رودخانه جهت شستشوی محوطه خود یا ایجاد آب نما استفاده می کنند. بخش بندی مسیر و ثبت اطلاعات رود دره دربند از نظر تعداد مراجعین نسبت به دیگر رود دره ها سهم بیشتری را به خود اختصاص داده است به همین منظور جهت بهتر مشخص کردن وضعیت آن رود دره دربند را به سه بخش مشخص تقسیم می نماییم که هر کدام از این بخش ها مخاطبان خاص خود را داشته و گروه های خاصی از آن استفاده میکنند .این سه بخش عبارتند از:
1. بخش گردشگری
2. بخش کوهپیمایی - بدون تجهیزات -
3. بخش کوهنوردی - با تجهیزات -
-1 بخش گردشگری
بخش گردشگری شامل دو مسیر اصلی میباشد .یک مسیر از میدان سربند به ارتفاع 1790 متر آغاز و تا کافه مهدی در ارتفاع 2003 متر ادامه دارد طول این مسیر 1700 متر است مسیر دیگر از راه پشت تله سیژ به کافه مهدی رسیده و طول آن 1600 متر است و بیشتر مراجعین آن را خانواده ها و یا گروه هایی تشکیل می دهند که جهت صرف غذا در کافه و رستوران ها و یا تفریح و استراحت در کنار رودخانه یا درختان از این بخش استفاده می کنند.
-2 بخش کوهپیمایی
بخش کوهپیمایی دارای یک مسیر اصلی و 2مسیر فرعی است مسیر اصلی از کافه مهدی شروع شده و تا کافه رجب به ارتفاع 2404 متر ادامه دارد طول این مسیر 1800 متر است مسیر فرعی بخش کوهپیمایی دوراهی دره اوسون می باشد
