بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش حاضر با هدف "تحلیل موانع توسعه فناورينانو در بخش کشاورزي ایران" انجام گرفت. به لحاظ روش پژوهش، این تحقیق از نوع تحقیقات توصیفی- پیمایشی محسوب می شود. جامعه آماري تحقیق را اعضاي هیات علمی دانشکده کشاورزي دانشگاههاي شیراز، صنعتی اصفهان و فردوسی مشهد تشکیل میدادند - N=225 - که با توجه به جدول مورگان و کرجیس، تعداد 140 نفر از آنان به عنوان نمونه از طریق نمونهگیري طبقهاي با اختصاص متناسب - دانشکدههاي مورد مطالعه به عنوان طبقات - براي انجام تحقیق انتخاب شدند.
براي گردآوري دادهها از پرسشنامه استفاده گردید. روایی پرسشنامه با نظر پانل متخصصان و صاحبنظران در زمینه موضوع مورد پژوهش مورد تایید قرار گرفت. براي تعیین اعتبار ابزار تحقیق پیشآزمون انجام گرفت که مقدار آلفاي کرونباخ محاسبه شده براي مقیاس "میزان اهمیت موانع تاثیرگذار بر توسعه فناورينانو در بخش کشاورزي ایران"، 0/81 بود. نتایج کسب شده از تحلیل عاملی نشان داد که از دیدگاه اعضاي هیات علمی مورد مطالعه، موانع توسعه فناورينانو در بخش کشاورزي ایران در پنج عامل مدیریتی، اطلاعاتی- ارتباطاتی، قانونی، مالی و زیرساختی طبقهبندي میشوند که در مجموع این پنج عامل در حدود 67/48 درصد واریانس را تبیین مینمایند.
مقدمه
پیشرفتهاي علمی و نوآوريهاي تکنولوژیکی در قرن بیستم منجر به کسب دستاوردهاي قابل ملاحظهاي در تولیدات کشاورزي بسیاري از کشورها شده است . - Warad and Duta, 2006 - این پیشرفتها از یک سوي، موجبات نوسازي کشاورزي سنتی را فراهم نموده و امکان تولید طیف گستردهتري از کالاها و خدمات را میسر ساختهاند و از سوي دیگر, کنترل انسان بر منابع طبیعی و بهرهبرداري از آن را بهبود بخشیدهاند . - Opara, 2002 -
فناوريهاي کشاورزي طی دورههاي متمادي یکی از عناصر لاینفک بخش کشاورزي بودهاند که همواره پیامدهاي عمدهاي را بر پیکره این بخش بر جاي نهاده و چهره آن را متحول نمودهاند . - Sunding and Zilberman, 2000 - ابداع موتورهاي احتراق داخلی در دوران انقلاب صنعتی, سبب توسعه تراکتورهایی شد که همواره به عنوان سمبل مکانیزاسیون کشاورزي مطرح بودهاند. انقلاب سبز در دهه 1960 و 1970 از طریق بکارگیري بذور اصلاح شده، منجر به افزایش قابل توجهی در عملکرد محصولات کشاورزي در بسیاري از مناطق آسیا و سایر نقاط جهان شد . - Opara, 2004 -
امروزه جوامع بشري در نقطه اوج انقلاب فناوريهاي نوین قرار دارند, که تغییرات بسیار شگرفی را در شیوه فعالیتهاي کشاورزي به ارمغان خواهند آورد. همگرایی فناوريهاي سهگانه - فناوري اطلاعات و ارتباطات, فناوري زیستی و فناورينانو - 1 محور اصلی پیشرفتهاي تکنولوژیکی عصر حاضر محسوب میشود . - Opara, 2001 and 2003 - بدون تردید این سه فناوري تاثیر بسیار ژرفی بر آینده کشاورزي و مدیریت زیست محیطی خواهند داشت .
- Opara, 2004 - در این میان, بسیاري از صاحبنظران و محققان، فناورينانو را مساوي آینده دانسته و بر این باورند که متخصصان رشتههاي مختلف بدون گرایش به مباحث فناورينانو در دهههاي آینده فرصتی براي رشد نخواهند داشت و شکوفایی بسیاري از فناوريهاي مهم از جمله فناوري اطلاعات و فناوريزیستی به عنوان دو دستاورد بسیار عظیم قرن بیستم, بدون بهرهگیري از فناورينانو دچار اختلال خواهند شد - سلطانی، . - 1383
واژه نانو2 از ریشه یونانی dwarf به معنی کوتاه قدي و یا کوتوله مشتق شده و به ابعادي اشاره دارد که بزرگی آنها به اندازه 10 -9 - یک میلیاردم - است . - Warad and Duta, 2006 - بطور کلی، فناورينانو عبارت است از شناخت، کنترل و کاربرد ماده در ابعاد تقریبا" یک تا 100 نانومتر. در چنین مقیاسی مشخصههاي منحصربفرد مواد موجب پیدایش کاربردهاي نوینی میشوند.
در این مقیاس خواص فیزیکی، شیمیایی و زیستی مواد با خواص تک تک اتم، مولکولها و یا خواص توده ماده کاملا" متفاوت است . - PCAST, 2008 - در حال حاضر, جریانهاي اصلی تحقیقات در فناوري نانو بر کاربردهاي آن در زمینههایی همچون الکترونیک, پزشکی, علوم زیستی و ساخت ماشینهاي روبات تمرکز دارد. تجارب بدست آمده در این حوزهها میتواند براي متحول کردن سیستمهاي کشاورزي و صنایع غذایی بکار برده شود . - Parr, 2005 - در واقع, علم نانو تمامی حوزههاي علم را همچون زلزله تحت تاثیر قرار داده و علم کشاورزي نیز از این قاعده مستثنی نیست - Das et al, . - 2004; Johnson, 2006 and Schaller and Klimov, 2004
در عرصه کشاورزي، فناوري نانو منجر به ایجاد تغییرات شگرفی در استفاده از منابع طبیعی، انرژي و آب، امکان بازیافت مواد و استفاده مجدد از آنها شده و پسابها و آلودگی را کاهش خواهد داد. توسعه فناوريها در عرصه الکترونیک و مکانیک از طریق تولید نانوحسگرها زمینه را براي خودکار کردن و کنترل عملیات کشاورزي فراهم نموده است. با استفاده از این فناوريها میتوان عوامل محیطی را در گلخانه ها و دامداريها کنترل کرد.
