بخشی از مقاله
چکیده
مطالعه حاضر کوششی در راستای شاخص سازی تکامل سیالات کانه دار در سیستم های مس پورفیری پر عیار و کم عیار موجود در زون ماگمایی ارومیه-دختر می باشد. در این راستا شاخصه های سیالات درگیر مربوط به رگههای اولیه پیش از کانهزایی، رگه های کانه زایی اصلی و رگه های مربوط به مراحل انتهایی کانه زایی در سیستم های مس پورفیری میدوک و دالی - مثال های پر عیار - ، به همراه پورفیری های سرکوه، ایجو و کدر - مثال های کم عیار - مورد ارزیابی قرار گرفتند.
این مطالعه نشان میدهد در خلال تکامل سیستم هیدروترمالی کانسارهای مس پورفیری چهار شرط اساسی برای رخداد میزان حداکثری کانه زایی وجود دارد، فقدان این موارد باعث کاهش پتانسیل کانه زایی سیستم پورفیری می گردد. این شروط عبارتند از - 1 ترکیب اولیه سیالات؛ بنحوی که بیشترین میزان کانه زایی در پورفیری های دارای بیشترین میزان فوق اشباع شدگی NaCl در سیالات اولیه دیده میشود، - 2 حضور و خروج سریع اجزاء بخارCO2، بخصوص در مراحل ابتدایی کانه زایی، - 3 کاهش دما در مراحل کانه زایی اصلی و - 4 فوگاسیته اکسیژن بالا بویژه در مراحل ابتدایی کانه زایی.
مقدمه
سیستمهای پورفیری مس طلا مولیبدن عموما بر اثر جایگیری کم عمق - 10 -5 کیلومتر - ماگماهای در ارتباط با زونهای فرورانش - و یا مراحل انتهایی فرورانش- برخورد - و در ادامه آن خروج سیالات از ماگمای در حال کریستالیزه-شدن شکل میگیرند . - Richards, 2011 - توانایی یک سیستم پورفیری برای کانهزایی تابع شرایطی نظیر؛ - 1 - تاریخچه ماگمایی و تکامل پتروژنزی ماگمای مادر پورفیری - Wang et al., 2014 - ، - 2 ترکیب سیال خروجی در خلال سردشدن و تکامل سیال کانهدار - Audetat et al., 2008 - و - 3 - نرخ فرسایش منطقه و سردشدن سیستم پورفیری میباشد . - McInnes et al., 2003 - لازم به ذکر است فقدان این شرایط بهینه میتواند باعث رخداد کانهزایی ضعیف و یا به عبارت دیگر شکلگیری یک سیستم پورفیری نیمه اقتصادی و یا عقیم گردد.
زون ماگمایی ارومیه - دختر در ایران به عنوان یکی از مناطق مهم برای کانهزایی مس پورفیری در جهان قلمداد میشود؛ به نحوی که رخنمون گستردهای از کانسارهای اقتصادی و نیمهاقتصادی مس پورفیری در این زون گزارش شده است . - Zarasvandi et al., 2015 - در زون ماگمایی ارومیه- دختر، پورفیریها به دودسته کلی پیش از برخورد و برخوردی تقسیمبندی شدهاند. کلیه پورفیریهای در ارتباط با گرانیتوئیدهای ائوسن-الیگوسن را پیش از برخورد و گرانیتوئیدهای میوسن که در خلال مراحل انتهایی فرورانش-برخورد شکل گرفتهاند را برخوردی مینامند . - Shafiei et al., 2009 - مطالعات اخیر توسط Asadi و همکاران - 2014 - نشان داده پورفیریهای کانهدار مهم زون ارومیه - دختر مربوط به مراحل انتهایی فرورانش- برخورد می باشند.
منشا ماگمای مادر آنها ذوب بخشی پوسته پایینی جوان شده - Juvenile lower crust - میباشد. به طور کلی یکی از مهمترین سوالات باقی مانده در زمینه پورفیری های میوسن زون ماگمایی ارومیه-دختر رخداد درجات متغیر کانهزایی در این کانسارها می باشد. در این راستا به منظور پاسخگویی به این سوال، در این مطالعه تعداد پنج کانسار به نسبت پرعیار و کم عیار انتخاب شد - جدول. - 1 پس از شاخص سازی توالی رگه ای با استفاده از معیار Sillitoe - 2010 - مطالعات سیالات درگیر به همراه آنالیز لیزراسپکتروسکپی رامان به منظور شاخص سازی تکامل سیال در سیستم های پورفیری پر عیار و کم عیار مورد مطالعه صورت پذیرفت - جدول . - 2
مواد و روشها
تمامی نمونههای انتخاب شده برای این مطالعه از مغزه های حفاری با تاکید بر زون های دگرسانی پتاسیک و فیلیک می باشند. در مجموع تعداد 50 نمونه رگه کوارتزی شاخص جهت آماده سازی مقاطع دوبر صیقل با ضخامت 200 تا 300 میکرومتر در دانشگاه Montanuniversitat اتریش انخاب گردید. دادههای ریز دما سنجی با استفاده از روش سرمایش و گرمایش سیالات درگیر بر روی استیج مدل Linkam THMSG 600 صورت گرفت. در خلال اندازه گیری بیشترین افزایش دما 600 درجه سانتی گراد، کمترین دما -120 درجه سانتی گراد میباشد.
علاوه بر این برای کالیبراسیون استیج از سیالات درگیر سنتز شده در دانشگاه Montanuniversitat استفاده گردید. علاوهبراین در این مطالعه برای تعیین دقیق فازهای موجود در سیالات درگیر از آنالیز لیزر اسپکتروسکپی رامان در آزمایشگاه سیالات درگیر دانشگاه Montanuniversitat استفاده شد. مدل این دستگاه LABRAM - ISA Jobin - Yvon میباشد. در این دستگاه لیزر مورد استفاده از نوع Nd-YAG فرکانس مضاعف 100 میلی ولت می باشد. همچنین طول موج برانگیختگی 532/6 نانومتر است.
نتایج و بحث
آنالیز لیزر اسپکتروسکپی رامان
در این مطالعه فازهای موجود در سیالات درگیر با استفاده از آنالیز لیزر اسپکتروسکپی رامان تعیین شد.
