بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش حاضر، با هدف شناسایی و تعیین ارتباط بین تعهد سازمانی و سبک تصمیم گیری در بین کارکنان سازمان بیمه تامین اجتماعی طراحی و اجرا شده است. به این منظور کلیه ی کارکنان سازمان بیمه تامین اجتماعی سطح شهر سنندج به عنوان جامعه آماری لحاظ و مورد بررسی قرار گرفته اند. این مطالعه از دید روش، از انواع پژوهش های توصیفی؛ از نوع همبستگی؛ از منظر هدف کاربردی به لحاظ شیوه ی گردآوری اطلاعات پیمایشی؛ از نگر زمانی، مقطعی - عرضی و به طور مشخص، مبتنی بر مدل معادلات محتوایی است .
بر این اساس برای سنجش مفاهیم اساسی پژوهش، به ترتیب پرسشنامه های تعهد سازمانی مدل اصلانی و همکاران، در قالب ابعاد: تعهد عاطفی، تعهد مستمر و تعهد هنجاری، و پرسشنامه سبک تصمیم گیری مدل اسکات و بروس، در قالب ابعاد: عقلایی، شهودی، وابستگی، آنی و اجتنابی، به کار برده شد . نمونه ی آماری شامل 108 نفر از کارکنان سازمان بیمه تامین اجتماعی بوده که از طریق نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شده است. پایایی پرسشنامه ها، به روش آلفای کرونباخ برای دو متغیر اشاره شده به ترتیب برابر با 0.866 و 0.935 محاسبه گردید.
روایی آزمون نیز از روش اعتبار محتوا با استفاده از روش تحلیل عامل اکتشافی و تاییدی و شاخص KMO تایید شد. یافته های نهایی پژوهش حاکی از وجود ارتباط معنی دار بین تعهد سازمانی و ابعاد آن، با سبک تصمیم گیری در بین کارکنان سازمان بیمه تامین اجتماعی مورد مطالعه است. و همچنین بیشترین اثر مربوط به بعد مستمر که در بین پیش بینی های سبک تصمیم گیری دارا می باشد.
.1 مقدمه
هر رفتاری که در موقعیتی خاص در قبال دیگری صورت می گیرد، نشانگر تعهدی است که فرد در قبال دیگران دارد. بدون تعهد رفتارهای انسانی معنی و مفهوم خود را از دست می دهند. بنابراین تعهد یکی از ویژگی های انسانی است که در همه وجود دارد اما همه به یک اندازه به آن پایبند نیستند. تعهد سازمانی را می توان رضایت قلبی و التزام عملی نسبت به وظایف تعیین شده برای انسان تعریف کرد، با این شرط که بدون هرگونه سیستم نظارتی، شخص وظایف خود را به بهترین نحو ممکن به انجام رساند.
تعهد سازمانی مبتنی است بر احساس مسؤولیت و علاقه نسبت به حرفه ای که فرد دارد و عبارت است از احساس پایبندی فرد به وظایفی که با بر عهده گرفتن نقشی، خود را ملزم به انجام آن ها می داند - حبیبی، . - 2007 تعریفی که کویی از تعهد سازمانی دارد این است که تعهد سازمانی مکانیسمی است که باعث بروز رفتار ثابت و استوار در انسان می شود - خاتونی و همکاران، . - 1392 به عبارت دیگر، تعهد سازمانی یک حالت روانی است که بیانگر نوعی تمایل، نیاز و الزام جهت اشتغال در یک حرفه خاص می باشد و در بر گیرنده 3بعد می باشد که این ابعاد شامل تعهد عاطفی، تعهد مستمر و تعهد هنجاری می باشند.
سبک تصمیم گیری افراد بیانگر الگوی عادتی است که آنها در هنگام تصمیم گیری مورد استفاده قرار می دهند.به عبارت دیگر سبک تصمیم گیری هر فرد رویکرد شخصیتی او در درک و واکنش به وظیفه تصمیم گیری خود است - زارع و تابش، . - 1391 اسکات و بروس با توجه به ویژگی های فردی و درونی افراد، به عنوان عوامل مهم در شکل گیری سبک تصمیم گیری، پنج شیوه تصمیم گیری را براساس تفاوتهای درونی افراد به عنوان سبک های عمومی تصمیم گیری مطرح می کنند - اسپایسر1 و همکاران، . - 2008 با عنایت به یافته ها و شواهد موجود، می توان حدس زد که تقویت تعهد حرفه ای، به فرد این امکان را می دهد که با شناخت، ادراک، تنظیم و کنترل هیجان ها، پردازش های شناختی خود را که شامل تعهدها، قضاوت ها و تصمیم گیری های اوست، مدیریت و بهبود بخشد.
.2 بیان مسأله پژوهش:
تصمیم گیری یکی از محوری ترین فرایندها در سازمان محسوب شده و به عنوان وظیفه اصلی مدیران تمامی سطوح مطرح می باشد - کریمی، . - 1390 به نحوی که برخی صاحبنظران معتقدند " تمام مدیریت تصمیم گیری است."کونتز در ا ین رابطه معتقد است وجود طر، برنامه، سیاست و خط مشی منوط به وجود تصمیم گیری است. او همچنین عقیده دارد کهمدیر معمولاً وظیفه اصلی خود را تصمیم گیری می داند، زیرا همیشه باید به این فکر باشد که چه راهی را برگزیند، چه کاری انجام دهد، وظایف را چگونه بین افراد تقسیم کند و اینکه چه کاری را، چه کسی، در چه موقع، کجا و چگونه انجام دهد؟ - هادیزاده مقدم و طهرانی، . - 1390
مطالعه فرآیندهای تصمیم گیری بحث تازه ای به شمار نمی آید. در طی سالهای اخیر تحقیقات متعددی در رشته ها و حوزه های مختلف پیرامون مقوله تصمیم گیری انجام گرفته که در نتیجه آن تاکنون طبقه بندی های متعددی در رابطه با سبک ها و مدلهای تصمیم گیری توسط صاحبنظران ارائه شده است - الیویرا2، . - 2007 هر کدام از این طبقه بندی ها با توجه به این که کدام دسته عوامل فردی، سازمانی و محیطی را بر نحوه واکنش و رفتار افراد در هنگام مواجهه با شرایط تصمیم گیری دخیل می دانند با یکدیگر متفاوت می باشند - ریچارد3 و همکاران، . - 2001
اسکات و بروس در مطالعات خود پیرامون سبک تصمیم گیری افراد و عوامل موثر بر آن، بر ویژگیهای درونی و تفاوتهای فردی افراد توجه بسیاری نموده و بر این اساس پنج سبک تصمیم گیری را تحت عنوان سبکهای عمومی تصمیم گیری ارائه نموده اند. این پنج سبک عبارتند از: سبک تصمیم گیری عقلایی، سبک تصمیم گیری شهو ی، سبک تصمیم گیری وابستگی، سبک تصمیم گیری آنی و سبک تصمیم گیری اجتنابی - پارکر4 و همکاران، . - 2007 هر رفتاری که در موقعیتی خاص در قبال دیگری صورت می گیرد، نشانگر تعهدی است که فرد در قبال دیگران دارد.
بدون تعهد رفتارهای انسانی معنی و مفهوم خود را از دست می دهند. بنابراین تعهد یکی از ویژگی های انسانی است که در همه وجود دارد اما همه به یک اندازه به آن پایبند نیستند. تعهد سازمانی را می توان رضایت قلبی و التزام عملی نسبت به وظایف تعیین شده برای انسان تعریف کرد، با این شرط که بدون هرگونه سیستم نظارتی، شخص وظایف خود را به بهترین نحو ممکن به انجام رساند.
تعهد سازمانی مبتنی است بر احساس مسؤولیت و علاقه نسبت به حرفه ای که فرد دارد و عبارت است از احساس پایبندی فرد به وظایفی که با بر عهده گرفتن نقشی، خود را ملزم به انجام آنها می داند - خاتونی و همکاران، . - 1392 بنابراین می توان گفت تعهد سازمانی یک نگرش درباره وفاداری کارمندان به سازمان است، و یک فرایند مستمری است که از طریق آن اعضای سازمان علاقه خود را به سازمان و موفقیت و کارایی پیوسته آن نشان می دهند.
- باقری و تولایی،. - 1389 به عبارت دیگر، تعهد سازمانی یک حالت روانی است که بیانگر نوعی تمایل، نیاز و الزام جهت اشتغال در یک حرفه خاص می باشد و در بر گیرنده سه بعد می باشد که این ابعاد شامل تعهد عاطفی، تعهد مستمر و تعهد هنجاری می باشند - ابراهیمی و اصلانی، . - 1393 بنابراین در این پژوهش برآنیم تا با بهره گیری از یک مدل از سبک های تصمیم گیری، میزان تمایل کارکنان سازمان تأمین اجتماعی را نسبت به استفاده از مدل تعهد سازمانی سنجیده و اولویت این کارکنان را در استفاده از سبک های تصمیم گیری این مدل، در فرایند تصمیم گیری تبیین کند. امید است به واسطه نتایج حاصل از این پژوهش درک صحیح تر، جزئی تر و عمیق تری نسبت به عوامل مؤثر بر تصمیم گیری کارکنان سازمان تأمین اجتماعی در اذهان استفاده کنندگان از نتایج این تحقیق ایجاد شود.
.3 اهمیت و ضرورت پژوهش:
تعهد سازمانی یک نگرش مهم شغلی و سازمانی است که در طول سال های گذشته مورد علاقه بسیاری از محققان رشته های رفتار سازمانی و روانشناسی خصوصاً روانشناسی اجتماعی بوده است. این نگرش در طول سه دهه گذشته دستخوش تغییراتی شده است. که شاید عمده ترین تغییر در این قلمرو مربوط به نگرش چند بعدی این مفهوم بوده است - شفقت و همکاران، . - 1392
اثر بخشی یک سازمان، مستلزم ساختار مناسب و کارکنان شایسته با موقعیت کاری مناسب است. نیروی انسانی، مهمترین درون داد سازمان محسوب میشود و در سازمان های آموزشی مثل سازمان بیمه تامین اجتماعی، انسان اهمیت ویژه ای دارد، زیرا در تمام مراحل این سیستم، اغماز درون داد، فرآیند و برون داد، نقش دارد و علاوه بر این، هدف کلی این سازمان، رشد همه جانبه ی انسان است. از آنجا که رفتار کارکنان در سازمان، می تواند متاثر از نگرش هایشان باشد، از این رو، آگاهی از آنها برای مدیران سازمانها ضروری به نظر میرسد - مدنی و زاهدی، . - 1384
تصمیم گیری مدیران در مجموعه سازمانی یکی از اجزاء بسیار پیچیده و حساس رهبری آنها می باشد. تصمیم گیری عبارت از انتخاب یک راهکار از میان گزینه های مختلف است، بر طبق این تعریف تصمیم گیری هسته مرکزی برنامه ریزی را تشکیل می دهد. بر این اساس نحوه برخورد و واکنش مدیران در هنگام مواجه با شرایط تصمیم گیری بیانگر سبک تصمیم گیری آنها می باشد. - طهرانی و هادی زاده مقدم، . - 1390 سبک تصمیم گیری افراد بیانگر الگوی عادتی است که آنها در هنگام تصمیم گیری مورد استفاده قرار می دهند.
به عبارت دیگر تصمیم گیری هر فرد رویکرد شخصیتی او در درک و واکنش به وظیفه تصمیم گیری خود است. - تانهلم6، . - 2003 طبقه بندیهای مختلفی از سبک تصمیم گیری ارائه شده است و هر کدام از طبقه بندیها با توجه به اینکه کدام دسته از عوامل فردی، سازمانی و محیطی را بر نحوه واکنش و رفتار افراد در هنگام مواجه با شرایط تصمیم گیری دخیل می دانند با یکدیگر متفاوت می باشند - طهرانی و هادیزاده مقدم، . - 1390
اسکات و بروس در تحقیق خود به عوامل فردی بیش از سایر عوامل در انتخاب سبک تصمیم گیری توجه نموده و بر همین اساس پنج سبک تصمیم گیری را ارائه نموده اند - دیوید و همکاران، . - 2005 که عبارتند از سبک تصمیم گیری عقلایی، سبک تصمیم گیری شهودی، سبک تصمیم گیری وابستگ، سبک تصمیم گیری آنی و سبک تصمیم گیری اجتنابی - الیویرا، . - 2007 با بررسی های صورت گرفته مشخص گردید پژوهشهایی که مستقیما رابطهی تعهد سازمانی و سبک تصمیم گیری را مورد بررسی قرار دهند و به راهکارهای عملی برای بهبود و به کارگیری سبک تصمیم گیری در راستای تعهد سازمانی در سازمانها برسند یافت نشده است.
در این تحقیق برآنیم که ارتباط بین این دو متغیر را بررسی کنیم و با به کارگیری تعهد سازمانی در سازمانها به دنبال راهکارهایی برای تعیین نحوه ی ارتباط و تعیین سهم متغیرهای حوزه های روانی و شغلی از این لحاظ که بهبود عملکرد و سازگاری بیشتر افراد در حیطه ی شغلی و فردی و همچنین داشتن محیط زیست و جامعهای سالم باشیم. همچنین این راهکارها را می توان در سازمانهای مختلف نه تنها تأمین اجتماعی به کار گرفت.
.4 اهداف پژوهش:
.1.4 هدف اصلی:
شناسایی رابطه تعهد سازمانی و سبک تصمیم گیری در بین کارکنان سازمان بیمه تامین اجتماعی.
2.4 اهداف فرعی:
- 1 شناسایی رابطه بین تعهد عاطفی و سبک تصمیم گیری.
- 2 شناسایی رابطه بین تعهد مستمر و سبک تصمیم گیری.
