بخشی از مقاله
چکیده:
در طول دهه های اخیر نظام مدیریت شهری در ایران با چالشهای فراوانی مواجه بوده است که این امر ناشی از عوامل گوناگون اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، اجرایی، مالی و حقوقی متعددی است. در میان بخشهای مختلف مدیریت شهری، تامین منابع مالی و درآمدی شهرداریها اهمیت ویژهای دارد و تا زمانی که برای وضعیت اقتصادی و درآمد پایدار شهرها چاره اندیشی و برنامهریزی مدونی صورت نگیرد، نمیتوان از مدیریت شهری توقع داشت از پس حل تمام مسائل و مشکلات اداره شهری برآید.
باوجود لوایح،آیین نامه ها و ضوابط دراین زمینه نار سایی های حوزه اجرا سبب شده تاکنون شهرداریها از ایجاد یک نظام مالیه پایدار بازمانده اند. شهرهای زیارتی به سبب ظرفیت های درآمدی منح صربه فرد قابلیت ایجاد یک نظام درآمدی پایدار را دارند.
دراین را ستا نو شتارحا ضر با روش توصیفی-تحلیلی وبا هدف ارتقاء کارآئی نظام تشخیص و وصول درآمد به شناسایی چالش های فرارو وآگاهی از الزامات تحقق این امر به بررسی آراء کارشناسان شهرداری قم پرداخته است.براساس گفتگوهای بعمل آمده ضرورت هم اندیشی وتعامل بین سازمانی درجهت اهداف سازمانی و فراسازمانی از الزامات اساسی تامین نظام مالیه شهری پایدار تلقی می شود که فراهم سازی آن از ضروریات شهرداری شهر قم وشهرداری مشهد تلقی میگردد وانعقاد تفاهم نامه ای بین دوشهره می بایست منعقد گردد.
-1 مقدمه
تامین خدمات زیربنایی و روبنایی از مهمترین پیش شرطهای زیستپذیرسازی فضا ومحیطهای شهری به شمار میآید. به همین منظور، نظام مدیریت شهری همواره در صدد آن است تا از طریق ارتقاء کمی و کیفی خدمات رفاهی، تفریحی، زیربنایی نقش موثری در زمینه بهبود کیفیت زندگی شهروندان ایفا نماید. در این مسیر، توان مالی مدیریت شهری ارتباط مستقیمی با تامین خدمات یاد شده دارد. از این رو، پویایی نظام مالی درآمدی مدیریت شهری - که میتواند در برابر تلاطمهای اقتصادی نظیر رکود اقتصادی، اصلاحات اقتصاد ملی، کاهش میزان مالیات و عوارض پایهای از پایداری لازم برخوردار باشد - میتواند در نهایت به تحقق اهداف و برنامههای توسعه شهری کمک شایانی نماید.
در طول دهههای اخیر نظام مدیریت شهری در ایران با چالشهای فراوانی مواجه بوده است که این امر ناشی از عوامل گوناگون اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، اجرایی، مالی و حقوقی متعددی است. رشد و توسعه سریع و شتابزده و غالبا بیرویه شهرها به واسطه رشد سریع جمعیت شهری، یکی از مسائلی که بر ابعاد مشکلات و معضلات حاضر افزوده است.
وجود بیش از 70 درصد از جمعیت کشور در شهرها، بالاتر بودن نرخ رشد جمعیت شهری نسبت به نرخ رشد ملی و اختصاص درآمد بسیار بالایی از ارزش افزوده و اشتغال کشور به شهرها، نشان از جایگاه اقتصاد شهری در ایران دارد. از منظر اقتصاد شهری عواملی چون گسترش دامنه فعالیتهای شهرداریها و بالا بردن سطح انتظارات مردم از آنها و مشکلات ناشی از افزایش جمعیت شهری نیاز به گسترش منابع مالی و درآمدی شهرها را بیشتر میکند.
بنابراین در میان بخشهای مختلف مدیریت شهری، تامین منابع مالی و درآمدی شهرداریها اهمیت ویژهای دارد. زیرا از یک سو کسب درآمد شهرداریها تاثیر عمدهای در ارائه خدمات به شهروندان دارد و از سوی دیگر فقدان درآمد کافی نه تنها سبب عدم ایجاد خدمات ضروری در شهر میشود بلکه، اساسا اجرای تمامی طرحها و برنامههای توسعه شهری را با مشکل مواجه خواهد ساخت. بدین ترتیب، بحث برسر تامین درآمدهای پایدار برای شهرداریها همواره به عنوان یکی از چالش اصلی در اداره شهرها مطرح بوده است و تا زمانی که برای وضعیت اقتصادی و درآمد پایدار شهرها چاره اندیشی و برنامهریزی مدونی صورت نگیرد، نمیتوان از مدیریت شهری توقع داشت از پس حل تمام مسائل و مشکلات اداره شهری برآید.
نقش اقتصادی و خواستگاه شکل گیری شهرها در رشد و توسعه امروزی آنها نقشی بی بدیل دارد،به بیان دیگر درامد شهرداریها مستقیما تابعی از میزان رونق اقتصادی شهرهاست و رونق اقتصادی نیازمند شناسایی ظرفیت ها و ویژگی های منحصر به فرد درجغرافیای شهرهاست.لذا توجه به چنین جنبه ای از موضوع ضرورت اتکا بر ظرفیت های اقتصاد شهری را رهنمون می سازد.شهر قم وشهر مشهد به عنوان شهرهای زیارتی از جمله کلانشهرهای مهم کشور محسوب می شوند که ابعاد مقوله تامین درآمدهای پایدار از موضوعات بسیار مهم تلقی می گردد.
درحال حاضر شهر قم به عنوان یکی ازشهرهای زیارتی کشور با مساحتی حدود 13 هزار هکتارو جمعیتی بالغ بر 1074000، بیش از 95 درصد جمعیت استان قم را در درون خود جای داده است. به استناد آمار و اطلاعات مندرج در تفریغ بودجه 5 سال اخیر شهرداری قم، در آمد این شهرداری با نوسان قابل توجهی همراه بوده است
