بخشی از مقاله
مقدمه
عوارض مشاهده شده در خاک، کلید درک شرایط اقلیمی گذشته اند - 2009، . - Taghizadeh Mehrjardi حضور رسهای ایلوویال در مناطق خشک نشان دهنده اقلیمهای مرطوب گذشته است. مشاهدات میکرومورفولوژیکی به کشف شرایط اقلیمی گذشته و منشاء عوارض کمک می کند. بسیاری از پدولوژیستها به شناسایی و طبقه بندی پالئوسولها پرداخته اند. Taghizadeh Mehrjardi و همکاران - 2009 - ، با بررسی رسهای ایلوویال در خاکهای اریدی سول یزد، منشاء این عوارض را اقلیمهای مرطوبتر گذشته گزارش کردند.
Khademi و همکاران - 2003 - ، حضور همزمان افقهای آرجیلیک، کلسیک و جیپسیک در رسوبات کلوویال ایران مرکزی را رژیم رطوبتی مرطوبتر گذشته اعلام کردند. با توجه به رژیم رطوبتی اریدیک در خوزستان، بخصوص جنوب این استان، حضور پوسته های رسی در این منطقه سنخیتی با شرایط اقلیمی منطقه ندارد. در مطالعات خاکشناسی انجام شده در این منطقه تاکنون هیچگونه شواهدی از رسهای ایلوویال دیده نشده است. مطالعه حاضر با اهداف زیر انجام شد: .1 تحقیق درباره منشاء عوارض رسهای ایلوویالی مشاهده شده و .2 درک زمانی پدیده های خاکسازی اتفاق افتاده در رسوبات الوویال رودخانه کارون.
مواد و روشها
مطالعه حاضر در اراضی زیرکشت نیشکر کشت و صنعت امیرکبیر در جنوب خوزستان انجام شد. جدول 1 اطلاعات کلی منطقه مورد مطالعه را نشان می دهد. تعداد 3 پروفیل در 3 سری خاک متفاوت ، بطوریکه 2 پروفیل در مزارع زیرکشت و یک پروفیل در اراضی بایر انتخاب و حفاری شدند - جدول. - 2 افقهای مشخصه و ویژگیهای مورفولوژیکی نیمرخها بر اساس اصول - - 1998 Soil survey staff شناسایی، تشریح و نمونه برداری شدند.
نمونه برداری برای تهیه مقاطع نازک، به منظور مطالعه زیر میکروسکوپ پلاریزان، با استفاده از جعبه کوبینا انجام و مقاطع تهیه شده با میکروسکوپ مدل - Motic BA300 POL - مشاهده شدند. تفسیر مقاطع بر اساس متد - 2003، - Stoops و عکسبرداری از مقاطع با استفاده از دوربین مدل Motic cam pro 252A انجام گرفت. کاتیونهای تبادلی با روش عصاره گیری استات آمونیوم یک مولار - Martin and Sparks,1985 - استخراج و سپس با روش فلیم فوتومتری اندازه گیری شدند.
درصد اجزاء تشکیل دهنده بافت خاک با روش هیدرومتر - - اندازه گیری شد.
نتایج و بحث
جدول 2 برخی ویژگیهای مورفولوژیکی پدونهای مطالعه شده را نشان می دهد. در تمامی نیمرخهای مطالعه شده، یک لایه مدفون و غنی از ماده آلی به رنگ سیاه در عمق 120 - 180 سانتی متری مشاهده شد - شکل. - 1 در مقاطع تهیه شده از افق Cg1، پدون 2-18 ، افق Bk، پدون 4-4 و افق Bw2، پدون 15-4 پوسته های رسی به دفعات دیده شد - شکل. - 2
تجمع رسهای شسته شده به شکل پوسته های رسی در سطوح حفرات نیمرخهای 2-18، 4- 4 و 15-4 نشان می دهد که اقلیم و شرایط آب و هوایی مرطوبتر گذشته منجر به انتقال و تجمع این رسها بصورت ایلوویال گردیده است، همانطور که افق مدفون آلی نیز احتمال پوشش گیاهی متراکم در این منطقه را در دوره های مرطوبتر گذشته نشان می دهد.
شکل.2 پوسته های رسی - - cc در افق Btg2، پروفیل 2-18، - a - .، پوسته رسی در افق Btk2، پروفیل 4-4 ، - b - .، پوسته رسی و پرشدگی کامل گچ - - gc ، - c و - d، پوسته رسی بر روی کریستالهای گچ ، - - e و پوسته رسی درون حفره، - . - f، افق Btw، عمق 74-101 سانتی متری پروفیل .15-4، . - XPL - پروفیلهای 4-4 و 15-4 زیر کشت نیشکر بوده و بیش از 10 سال آبیاری می شوند، در حالیکه پروفیل 2-18 ، نیمرخ زمین بایر است که تاکنون هیچ عملیات کشت و کاری در آن انجام نشده است. - 1988 - Moatamed
با توجه به شواهد زمین شناسی و بیولوژیکی اقلیم مرطوبتری را برای ایران در اوایل تا اواسط هولوسن نشان می دهد - 1970 - Krinsley، بیان می کند که در اقلیمهای مرطوبتر گذشته ایران بدلیل دمای پایین تر و بارندگی بیشتر شرایط برای شستشوی ذرات رس فراهم بوده است. این فرضیه با نظر بسیاری از پدولوژیستها در خصوص حضور پوسته های رسی در مناطق ارید ناشی از اقلیمهای مرطوب گذشته هماهنگ است - 2003 - Khademi - .
