بخشی از مقاله
چکیده
طیف عظیمی از فرآوردههای شیمیایی، که در صنایع جهان با ظرفیت چندین تن در سال تولید میشوند سهم مهمی در بهبود کیفیت زندگی ما دارند اما همواره با این محصولات میلیونها تن ضایعات شامل فرآوردههای جانبی واکنشها، کاتالیزورها و حلالهای مصرف-شده نیز بهوجود میآید. با توجه به اهمیت کاهش آلودگی محیط زیست و جلوگیری از تشکیل محصولات فرعی ناشی از فرآیندهای شیمیایی، دستیابی به روشهای سازگار با محیط زیست و دارای سمیت کمتر از اهداف مهم شیمی سبز است. و با توجه به نقش محوری و مهم که شیمی در زندگی بشر دارد و همچنین روند روبه رشد تقاضا برای استفاده از محصولات شیمیایی که ما بهطور روزمره با آن سروکار داریم، فرآیند تبدیل و تولید این محصولات میتوانند به محیط زیست آسیب رسانند و نیز افزایش سهم روز افزون آلودگی محیط زیست توسط محصولات شیمیایی نظیر پساب کارخانهجات صنعتی و ورود گازهای گلخانهای به جو و استفاده از مواد خطرناک تجدیدناپذیر و حلالهای سمی، هدف دیگر شیمی سبز افزایش کیفیت زندگی و محیط زیست سالمتر و ایمنتر برای بشر خواهد بود.
واژههای کلیدی: شیمی سبز، محیط زیست، آلودگی، حلالهای سبز، انرژی تجدیدپذیر
.1 مقدمه
شیمی سبز به دنبال راهکارهای کاهش و جلوگیری از آلودگی در محیط زیست است. شیمی سبز تلاش میکند در طراحی محصولات و فرآیندهای جدید مسیری را توسعه دهد که آسیب بر محیط زیست را حذف یا کاهش دهد . - Dua et al., 2012 - هدف شیمی سبز کاهش یا حذف استفاده یا تولید مواد خطرناک در همه مراحل بهویژه سنتز یا فرآیند است . - Talaviya and Majmudar, 2012 - تحقیقات در شیمی سبز به منظور کاهش مصرف انرژی برای تولید محصولات مورد نیاز در دارو، رنگ و دیگر محصولات شیمیایی - Khatri et al., 2012 - و یا برای کاهش ضررهای مواد و فرآیندهای استفاده شده در تولید این محصولات است. شیمی سبز یک مقصد معین و هدفی ملی در آینده نزدیک است . - Bose et al., 2004 - یک تعریف مناسب برای شیمی سبز بهرهگیری از مواد خام ترجیحاً تجدیدپذیر، حذف ضایعات و جلوگیری از بکاربردن واکنشگرها و حلالهای سمی در تولید و کاربرد محصولات شیمیایی است.
.2 تاریخچه
شیمی سبز برای اولین بار توسط پل آناستاس و جان وارنر در سال 1991 در یک برنامه ویژه توسط سازمان حفاظت محیط زیست ایالات متحده در اجرای پیشرفت تجدیدپذیری در شیمی و تکنولوژیهای شیمیایی توسط صنعت، دانشگاه و دولت مطرح شد. سال 1991 توسط رئیس جمهور ایالات متحده سال چالش شیمی سبز اعلام شد. سر انجام در سال 1991 موسسه شیمی سبز - GCI - با حضور 22 کشور برای تسهیل ارتباط بین سازمانهای دولتی و شرکتهای صنعتی با دانشگاهها و مؤسسات تحقیقاتی طراحی و پیاده-سازی فنآوریهای جدید تأسیس شد. اولین کنفرانس برجسته شیمی سبز نیز در سال 1991 در واشنگتن برگذار گردید.. - Wardencki et al., 2005 -
.3 اصول شیمی سبز
آناستاس و وارنر در سال 1991 در کتاب شیمی سبز: نظریه و عمل - نشر دانشگاه آکسفورد - ، 12 اصل ارائه کردند که روشهای به اجرا گذاشتن شیمی سبز را در اختیار شیمیدانها قرار میدهد که این اصول عبارتنداز - : - Anastas and Warner, 1998
.1.3 پیشگیری از تولید فرآوردههای بیهوده
بهتر است که از ساخت و تولید زباله و پسماندهای سمی جلوگیری شود تا اینکه پس از تولید برای بی ضرر نمودن پسماندهای سمی و یا پاک کردن محیط از آنها اقدام شود.
