بخشی از مقاله
چکیده
امروزه توسعه گردشگری در تمامی عرصه ها،چه در سطح ملی و منطقه ای و چه در سطح بین المللی مورد توجه برنامه ریزان دولتی و شرکت ها ی خصوصی قرار گرفته است.بسیاری از کشورها به صورت فزاینده ای به این حقیقت پی برده اند که برای بهبود وضعیت اقتصادی خود باید ابتکار عمل به خرج دهند و در صدد یافتن راه های تازه ای بر آیند.
آگاهی جوامع از این که گردشگری منبع درآمدی ارزی بسیار مناسب و قابل ملاحظه ای در اختیار اقتصاد یک کشور قرار می دهد.باعث شده است که گردشگری مفهومی بسیار گسترده ،در ابعاد مختلف اقتصادی،اجتماعی و فرهنگی پیدا کند و به عنوان یک صنعت تلقی شود.بسیاری از کشور ها این صنعت نو پا را به عنوان منبع اصلی درآمد ، اشتغال،رشد بخش خصوصی و توسعه ی ساختار زیر بنایی می دانند.اگر چه در مناطق مختلف،شرایط متفاوت است. گردشگری همواره عامل مهمی برای توسعه اقتصادی به حساب می آید.
صنعت گردشگری برای کشور ما و بسیاری از کشور هایی که هنوز تجربه کافی در توسعه این بخش عمده اقتصادی به دست نیاورده اند فعالیت جدیدی است. به دلیل اینکه این صنعت هنوز نو پا است،نمونه ایی از بعضی تاثیرات نامطلوب و م ضر توسعه اتفاقی و بدون برنامه آن در برخی نقاط مشهود است.مانند تخریب های جبران ناپذیری که به طبیعت وارد شده و یا پیامد های منفی که بر ارزش های فرهنگی برخی جوامع داشته است.
نگرانی توجیه ناپذیری از احتمال آثار منفی گردشگری وجود دارد که ایجاد تعادل بین سواد آموزی بهینه صنعت گردشگری و پیش گیری از مشکلات حاد ناشی از آن را بر مبنای یک روش برنامه ریزی و کنترل شده، ایجاب می کند. همچنین برنامه ریزی منطقی، جامع و بلند مدت برای توسعه گردشگری در یک کشور باید با توجه به دیگر برنامه های توسعه اقتصادی آن انجام گیرد. روش مورد استفاده در این مقاله اسنادی بوده است .مقاله حاضر به بررسی نقش صنعت گردشکری در ایجاد توسعه اقتصادی می پردازد.
مقدمه
صنعت توریسم فراتر از یک صنعت،به مثابه پدیده ی پویای جهانی و اجتماعی دارای پیچیدگی های خاص خویش است. - - Elliott,4:1997 گردشگری به عنوان صنعتی نوپا در سالهای اخیر تاثیرات زیادی بر وضعیت اقتصادی،اجتماعی و فرهنگی جهان داشته است. ایجاد اشتغال، ارز آوری، تعادل منطقه ای، کمک به صلح جهانی، کمک به سرمایه گذاری در میراث فرهنگی، بهسازی محیط، کمک به بهسازی زیستگاههای حیات وحش، توسعه نواحی روستایی برخوردار از جاذبه های گردشگری و جلوگیری از مهاجر فرستی جمعیت و مانند آن،از جمله مزایای این صنعت بوده است - صدر موسوی و دخیلی کهنمویی - 92:1383 در دهه گذشته صنعت گردشگری از جمله صنایعی بود که در جای جای دنیا به تحولات زیادی مواجه شد.
تاثیر این صنعت ، در بالا بردن میزان اشتغال در کشورها،افزایش درآمدهای ارزی،رونق صنایع داخلی، گسترش همکاری های بین المللی و بسیاری دیگر از عوامل پیش برنده اقتصادی موجب شده است . تا نگرش کشور های دنیا به مرز آن تغییر یافته و صنعت گردشگری جایگاه مهمی در سیاست گذاری دولت پیدا کند.میزان تحولات این صنعت و افزایش نقش آن در درآمد زایی برای کشورها تا اندازه ای است که حتی بسیاری از کارشناسان اقتصادی از آن به عنوان صنعت قرن بیست و یکم یاد می کند. - نجازاده و تاسان - 102:1390
از نظر اقتصادی، گردشگری بین المللی بیشترین عایدی را ایجاد می کند ، دریافتی های ارزی حاصل از گردشگری بین المللی بیشتر از محصولات، خودرو، و تجهیزات ارتباطی تامین می شود. گردشگری نقش مهمی در ترغیب سرمایه گذاری در زیر ساخت ها ، ایجاد درآمد برای دولت و اشتغال زایی مستقیم و غیر مستقیم در سراسر دنیا داشته است. - تقوی و سلیمانی - 98:1388
مهم ترین امتیازاتی که گردشگری را به صورت یک صنعت مطرح نموده است،همانا منابع و امکانات ، سرمایه گذاری و اشتغال زایی ، تاسیسات و تجهیزات، مدیریت و بهره برداری ، دانش فنی و نیروی انسانی ماهر،تبلیغات و مقررات بازار و رقابت است که به صورت به هم پیوسته و مرتبط با سایر بخش های اقتصادی و اجتماعی، اهمیت فزاینده ای یافته اند.
سازمان جهانی جهانگردی - WTO - تعداد گردشگران را برای سال 2010 میلادی بالغ بر یک میلیارد نفر بر آورد نموده است که مبلغی در حدود 15 تریلیون دلار وجوه دریافتی خواهد بود - رضوی فر - 3:1380بسیاری از کشورها این صنعت پویا را به عنوان منبع اصلی درآمد ، اشتغال ، رشد بخش خصوصی و توسعه ساختار زیربنایی می دانند. اگر چه در مناطق مختلف ، شرایط متفاوت است. گردشگری همواره عامل مهمی برای توسعه اقتصادی به حساب می آید. - ابراهیمی و خسرویان - 40:1384
گردشگری به عنوان یکی از منابع درآمد و ایجاد اشتغال در سطح ملی می تواند رهیافتی برای توسعه اقتصادی در قلمرو ملی می باشد. گردشگری بخصوص در زمانی که سود فعالیت های دیگر بخش های اقتصادی در حال کاهش می باشد ، جایگزین مناسبی برای آنها و راهبردی برای توسعه است. بر این مبنا دلیل اصلی توسعه گردشگری غلبه بر پایین بودن سطح درآمد و ارائه فرصت های جدید شغلی و تحولات اجتماعی در جامعه است و می تواند امید هایی را برای کاهش فقر بخصوص در نواحی که به نحوی دچار رکود اقتصادی شده اند، فراهم آورد.
پاپلی یزدی و سقایی - 82:1386 برخی صاحب نظران عقیده دارند که گردشگری به منزله نیروی محرک توسعه اقتصادی کشورهاست.کشور ما ایران یکی از دیدنی ترین کشورهای جهان می باشد و جزء ده کشور اول جهان از لحاظ جاذبه های گردشگری و جزء 5 کشور اول جهان از نظر تنوع گردشگری و جزء 3 کشور اول جهان از نظر تنوع صنایع دستی است.ایران ،پس از هندوستان بالاترین رتبه گردشگری را در منطقه جنوب آسیا دارد - . - WTO,2000:11
بیان مسئله
صنعت گردشگری به اندازه ای در توسعه اقتصادی -اجتماعی کشورها اهمیت دارد که اقتصاددانان آن را »صادرات نامرئی« نام نهاده اند. صنعت توریسم از صنایعی است که در سال های اخیر به سرعت گسترش یافته و در ردیف یکی از بزرگترین منابع درآمد جهان درآمده است. همچنین باید افزود که چرخ عظیم مالی که بطور غیر مستقیم حول محور صنعت اقتصاد می چرخد، به مراتب مهم تر از درآمدهای مستقیم بر اقتصاد جهانی تاثیر گذار است.
طبیعی است که این صنعت در جهان با این حجم از ورودی و خروجی به صنعتی پر رونق و پر جاذبه و پر درآمد برای کشورهای مختلف درآمده است. به طوریکه در بسیاری از کشورهای جهان به عنوان منبع درآمد اصلی دولتها و مردم مطرح است.با پیان جنگ جهانی دوم و بهبود وضع اقتصادی کشورهای توسعه یافته و توسعه صنعت حمل ونقل و افزایش تعداد مسافرت ها،صنعت جهانگردی رونق گرفت ، بطوریکه تعداد جهانگردان از حدود 70 میلیون نفر در سال 1960 به 286 میلیون نفر در سال 1980 و 660 میلیون نفر در سال 2000 رسید.
این روند به خوبی نشان دهنده اهمیت صنعت گردشگری در اقتصاد امروز جهان است بر پایه گزارشات WTO، جهانگردی یکی از 5 مقوله درآمد صادرات برای 83 درصد از کشورها و سرچشمه بنیادین ارز خارجی برای 83 درصد از آنها بوده است - فریار - 25:1379توجه به صنعت گردشگری بیانگر این واقعیت است که این امر یه یک سلسله تاثیرات و تغییرات اقتصادی، فرهنگی و اجنماعی و حتی محیطی در هر کشوری می انجامد .
- perece,1989 - اهمییت صنعت گردشگری از نظر اقتصادی و اشتغال زایی به حدی است که می توان آن را نیروی محرکه اقتصادی هر کشوری محسوب کرد. گردشگری مزیت های فراوانی و می تواند منبع مهمی برای اشتغال باشد. چرا که اشتغال در این صنعت به مهارت و کارآموزی فراوانی نیاز ندارد و مردم محلی با کمی مهارت می توانند در مشاغل خدماتی مشغول به کار شوند - . - Brown,2003
