بخشی از مقاله
چکیده
با توجه به نیاز گسترده و روزافزون جامعه به مسکن به منظور افزایش سرعت ساخت، سبک سازی و نیز مقاوم نمودن ساختمانها در برابر بارهای جانبی با استفاده از روشها و مصالح جدید ضروری است. پرداختن به این مهم ضمن کاهش وزن سازه، باعث کاهش نیروهای جانبی و کاهش خسارات مالی و جانی میگردد. سبک سازی یکی از مباحث نوین در علم ساختمان است که روز به روز در حال گسترش و پیشرفت میباشد.
سبک سازی عبارت از کاهش وزن تمام شده ساختمان با استفاده از تکنیک های نوین ساخت مصالح جدید و بهینه سازی روشهای اجرا می باشد. بهره گیری از روش های علمی، فناور های نوین و مصالح جدید یکی از ضرورت های اساسی جهت ارتقاء ، کیفی صعنت ساختمان مسکن در کشور بشمار می رود. در این راستا معرفی و شناخت روش ها و فناوری های نوین که قابل استفاده و قابل اجرا باشند نیاز است. در این مقاله به ضرورت سبک سازی و تاثیرات فناوری های نوین در صنعت ساخت پرداخته می شود.
- 1 مقدمه
نیاز گسترده و روز افزون جامعه به ساختمان و مسکن، ضرورت استفاده از سیستم های ساختمانی و مصالح جدید به منظور افزایش سرعت ساخت ، سبک سازی ، افزایش عمر مفید و نیز مقاوم نمودن ساختمان ها در برابر زلزله را بیش از پیش مطرح ساخته است. در این راستا ارتقاء سطح علمی و تخصصی جامعه مهندسی کشور و آشنایی با سیستم ها و مصالح جدید ساختمانی امری اجتناب ناپذیر می باشد
بهره گیری از روش های علمی ، فناور های نوین و مصالح جدید یکی از ضرورت های اساسی جهت ارتقاء ، کیفی صعنت ساختمان مسکن در کشور بشمار می رود. تجربیات گذشته نشان دهنده آن است که روش هایی مانند تولید صنعتی ساختمان برای بیساری از جوامع راه حل های موفق و مطلوبی بوده اند، هر چند که بکارگیری این راه حل ها در سایر جوامع نیازمند بررسی و توجه خاص به شرایط فنی ، اجرایی و اقتصادی ان جامعه می باشد.تولید صنعتی ساختمان در ایران ، یک نیاز مهم و واقعی است.
با ورود تکنولوژی در عصر جدید لحضه به لحضه ذهن با چالش های جدیدی روبروست ، که چالش های فراوانی در زمینه اقتصادی ، فرهنگی ایجاد می کند و تحولاتی برای جامعه بوجود می آورد. این تحولات در ابعاد گوناگونی همچون فرهنگی، علمی-فناورانه، اقتصادی ، حقوقی،سیاسی و امنیتی، آثاری مانند اقتصاد جهانی ، انقلاب ارتباطات، مسائل زیست محیطی،احیای فرهنگ های محلی، جهانی شدن علم و فناوری، تحول در سطح زندگی روزمره و هویت فردی را در بر دارند که به طور معمول در زندگی انسان ها و قرن اخیر تاثیر می گذارد.
-2 ضرورت کاهش وزن ساختمان
هر چه جرم ساختمان بیشتر باشد تاثیر زلزله بر آن شدیدتر بوده و نتیجتا" صدمات و تلفات ناشی از آن بیشتر خواهد بود کشور ایران بر روی یکی از سه کمربند زلزله فعال حهان یعنی کمربند آلپBهیمالیا قرار دارد و هر از چندی زلزله های مخرب بخشی از کشور را ویران می سازد و تلفات بسیاری به بار می آورد . به همین دلیل برای کاهش تلفات و خسارات ناشی از زلزله باید ساختمان ها براساس اصول و معیارهای طراحی صحیح ساختمان و با رعایت آخرین دستاوردهای مهندسی و حتی الامکان با کمترین وزن ممکن طراحی و اجرا گردند . در این راستا ضرورت دارد مطالعات ویژه ای در زمینه استفاد از مصالح مناسب که از جرم کمتری برخوردارند، همچنین به کارگیری روش های اجرا و سیستم های ساختمانی نوین که امکان اجرای ساختمان با وزن کمتر را میسر می سازند انجام گردد.
-3 روشهای کاهش وزن ساختمان
استفاده از مصالح سبک و نیز استفاده بهینه از مصالح موجود را می توان به عنوان موثرترین روش ها برای کاهش وزن ساختمان در نظر گرفت . به طور کلی امروزه استفاده از مصالح طبیعی و نیز مصالح مصنوعی که از جرم کمتری برخوردار هستند به عنوان یک راه حل موثر در جهت کاهش وزن ساختمان ونیز کاهش ابعاد سازه باربر بنا و به حداقل رسیدن نیروی زلزله بر ساختمان و در نهایت افزایش سرعت و سهولت اجرا و کاستن از هزینه ساخت مورد توجه می باشد . ضمن آنکه رعایت نکات زیر می تواند سبب کاهش تاثیر زلزله بر ساختمان ها گردد :
- قراردادن بارها و تاسیسات سنگین در طبقات زیرین - بدین وسیله مرکز جرم ساختمان در سطوح پایین تری قرار می گیرد - .
- به کار بردن مصالح سازه ای با مقاومت زیاد - که سبب کاهش ابعاد سازه باربر می شود - .
- استفاده از مصالح سبک در ساختمان - که سبب کاهش بارهای ثابت یا مرده در ساختمان می شود - .
-4 آثار ناشی از سبکسازی
از آنجایی که کشور ایران بر روی یکی از سه کمربند زلزله فعال جهان یعنی کمربند زلزله آلپ-هیمالیا قرار دارد و هر چندی زلزله های مخرب بخشی از کشور را ویران می سازد و تلفات بسیاری به بار می آورد. هر چه جرم یا وزن ساختمان کمتر باشد بار ثابت آن کمتر بوده و این امر تاثیر مستقیم بر سازه ساختمان دارد.
بدین ترتیب که با کاهش ابعاد پی ها، ستون ها ،تیرها و سایر قسمت های باربر بنا صرفه جویی قابل توجهی در مصالح سازه ای مورد استفاده حاصل خواهد شد.از سوی دیگر این امر موجب کاهش نیروهای حاصل از زلزله بر ساختمان می شود.در نتیجه این دستاوردها، هزینه اجرای ساختمان به نحو قابل ملاحظه ای کاهش خواهد یافت ضمن آنکه مصرف کمتر مصالح اقدامی در جهت حفظ محیط زیست،تصرف کمتر در طبیعت و در نتیجه تخریب کمتر آن و نیز صرفه جویی در مصرف انرژی می باشد.پایین آوردن وزن ساختمان شامل کم کردن بار مرده در تمام سازه باربر ساختمان و نیز سطوح افقی - کف-ها - ،دیوارهای داخل و خارجی ساختمان ، اجزای نماسازی و سایر بخش های ساختمان می گردد
-5 چالشهای گذر از وضعیت موجود
در دو دهه اخیر با بروز زلزله های ویرانگر، رویکرد صعنت ساختمان به سمت مقاومت در برابر بلایای طبیعی و رعایت آیین نامه های تدوین شده و سبک سازی در حال هدایت شدن است و به نوعی این مهم پس از سالها گذشت از مدرنیسم وبه طبع صنعتی شدن بیشتر کشورهای در حال توسعه دنیا،بصورت برجسته مورد توجه مسئولین و مردم قرار گرفت
این نکته قابل تامل است که در زلزله رودبار خسارات وارده معادل 5 سال هزینه های عمرانی شهر برآورد و عطف به یک موضوع که هزینه هی اضافی در صنعت ساختمان در دراز مدت نه تنها برگشت سرمایه را دارد. بلکه در نابودی ساخته های دست بشر به دست خود در کوتاه مدت موثر است.اما این موضوع و مبحث سبک سازی در راستای مقاوم سازی ساختمان به کندی پیش می رود و یا نوعی در جهت قانون گریزی و سود جویی برخی سازندگان بخش مسکن به صورت اپیدمی در حال گسترش است. و هم چنان بستر اسقرار نظام صنفی ساختمان سازی در حیطه مقاوم سازی با نقصان و کاستی های فراوان همراه است و همه روز شاهد نابودی سرمایه های مصرف شده در این وادی هستیم.
و مضافا اینکه عدم نظارت مستمر و دخالت اگاهانه و از روی اشتیاق و عدم خلاقیت مهندسین معمار و سازه ای در طراحی ،خلق و ایده پردازی در صنعت ساختمان دیده نمی شود و تحول اساسی بدین منظور تنها در گرو استفاده از فناوری های نوین ساختمانی است. فناوری های نوین با توجه به نقصان های اشاره شده و استفاده از این روش های جدید نیاز امروز جامعه ماست و در ساخت وسازها و به خصوص انبوه سازی در مقیاس کلان مثمر فایده واقع میگردد. یکی دیگر از چالش های موجود کمبود معماران و متخصصان زبده و با تجربه در بخش ساختمان است که نقش تعیین کننده در راهبردی و الگو دهی را بازی می کنند که می تواند در پیوند تکنولوژی و صنعت حلقه گمشده باشد.که تاکنون نتوانسته ایم در تربیت و کشف استعدادها بکوشیم.
