بخشی از مقاله
مقدمه :
آزمایش کردن از مهمترین راه های آموختن علم و رسیدن به نتیجه کامل است . آزمایشها باید ساده و در حد فهم فراگیر باشد و دانش آموز را به تفکر وادار کند و به نقد و بررسی آن بپردازد . در حد امکان آزمایشها توسط خود دانش آموز انجام شود و معلم به عنوان راهنما باشد .آزمایش ها طوری طرح ریزی شود که فراگیر را به ارایه آزمایشها جدیدتر و بهتر سوق دهد. و گاه برای رسیدن به نتیجه کامل چندین بار آزمایش را تکرار کند تا احتمال خطا کاهش یابد .
هر آزمایشی که ارایه می شود سعی شود مربوط به مسایل روزمره باشد و حتما باید هدف خاصی داشته باشد آزمایشی که در آن هدفی در نظر نگرفته شده است فاقد ارزش علمی است باید توجه داشت که بعضی از آزمایش های مربوط به کتب درسی زیست شناسی ناقص بوده و در مواردی اشتباهاتی نیز مشاهده می شود و حتی گاهی در بین مطالب مهم درسی که احتیاج به ارایه آزمایش است تنها به درج نظری مطلب اکتفا کرده و آزمایشی را در نظر نگرفته اند .
بنابراین همه معلمان زیست شناسی سعی کنند، با مطالعه بهتر، آزمایش های جدیدتر و بهتری را برای پر بار کردن کتب درسی ارایه دهند . و تنها به آنچه که در کتب درسی وجود دارد و مولفان می نویسند اکتفا نکنند. در این مقاله سعی شده آزمایشها ساده تر و کاملتر شود و نیز در اکثر موارد از وسایل آزمایشی که در اکثر مدارس وجود دارد استفاده شده است.
-1 تعیین فعالیت اندامهای مختلف جانوری - اندازه گیری مقدار اکسیژن جذب شده به وسیله یک جانور کوچک - : - درس 6 سال دوم دبیرستان – زیست شناسی - 1 محلول هیدروکسید پتاسیم می تواند دی اکسید کربن را جذب کند بنابراین می توان با این محلول جذب اکسیژن و دفع دی اکسید کربن را در جانوران بررسی کرد وسایل مورد نیاز : یک حشره که می تواند ملخ ، نوزاد حشره و یا سوسک حمام - سوسری - باشد – کاغذ آغشته به هیدوکسید پتاسیم 0/5 در صد– چوب پنبه دو سوراخه – پی پت نازک و دقیق - رنگ مایع یا آب رنگین – ظرف شیشه ای – لوله پلاستیکی - نخ کلید واژه ها : اسپیراکل – محلول بندیکت – پلاسمولیز - جریان سیکلوز.
روش : حشره را در ظرف سر بسته ای که در آن کاغذ آغشته به هیدروکسید پتاسیم 0/5 در صد آویزان است قرار دهید - مطابق شکل - دهانه آن را با چوب پنبه دو سوراخه ببندید و در یک سوراخ پیپت مدرج را درون آن مقداری رنگ مایع وجود قرار دهید و در سوراخ دیگر لوله پلاستیکی را قرار دهید و آن را با نخ ببندید - مطابق شکل - تا هوای درون ظرف با هوای بیرون مبادله نشود . کاغذ آغشته به ماده شیمیایی را طوری نصب کنید که با بدن جانور تماس نداشته باشد .
وسایل مورد نیاز : کرم پهن پلاناریا - جگر گاو یا تخم مرغ آب پز و سفت – نخ – پارچه – ظرف شیشه ای دهان گشاد - آب دریاچه - پیپت یا قطره چکان - ظرف کدر و لعاب دار – ذره بین - سولفات منیزیوم - قیچی یا چاقوی جراحی در بررسی رفتار جانوران و پاسخ به محر کها کرم پهن پلاناریا گزینه مناسبی است . این کرم را در دریاچه ها و برکه ها در زیر تخته سنگ ها و کنده های درخت های افتاده در جنگل پیدا کرد . چنانچه با این روش کرمی شکار نکردید بدین ترتیب عمل کنید
یک قطعه از جگر گاو را در یک پارچه نرم بپیچید و به کمک یک نخ آن را در درون آب آویزان کنید کرم های پهن به پارچه می چسبند و می توانید تعداد زیادی از آن را تهیه کنید و درون یک ظرف که از آب دریاچه یا برکه پر شده است بیندازید در هنگام آزمایش کرم ها را با کمک پیپت یا قطره چکان بزرگ جابجا کنید و در یک ظرف لعاب دار و کدر قرار دهید - چرا - هنگامی که آزمایشی انجام نمی دهید به کرم ها قطعات جگر یا تخم مرغ آب پز سفت یا هر از چند گاهی قطعات کرم بدهید.
کرم ها به محرک های زیادی از جمله صدا ، نور ، شوک های ملایم الکتریکی ، مواد شیمیایی مانند سولفات منیزیوم و منابع غذایی پاسخ می دهند دانش آموزان تمام این محرک ها روی کرم آزمایش کرده و پاسخ آن را ببینند و می توانند به کمک یک ذره بین حلق لوله ای جانور را ببینند که از آن طریق غذا وارد بدن می شود دانش آموزان سعی کنند با برش های مختلف و دقیق در بدن جانور رفتار ترمیمی جانور را ببینید . اگر برش از سر تا نیمه بدن باشد کرمی با دو سر ایجاد می شود و نیز اگر برش از دم تا نیمه بدن باشد کرمی با دو دم ایجاد می شود و اگر برش بصورت طولی سرتاسر بدن باشد دو کرم ایجاد می شود.
- اگر برش ها بصورت عرضی باشد ترمیم به چه صورت انجام می شود ؟
- آیا می توان کرم سه سر بوجود آورد ؟ چگونه ؟
- به کرم ها در موقع ترمیم نباید غذا داد چرا ؟
- 4 بخش اول - : تولید گاز توسط مخمر ها : - باکتری های تجزیه کننده پوسیدگی در کتاب سال اول و گوارش در سال دوم - وسایل مورد نیاز : آب قند یا ملاس یا عسل - لوله های آزمایش - لوله نازک مویینه – چوب پنبه - آب آهک مخمر ها را می توان در روی پوست صاف میو ه ها بویژه انگور که در جای مرطوب و گرم باشد پیدا کرد یا اینکه از نانوایی ها پیدا کرد.
- نانوا برای ور آوردن یا پف کردن خمیر از مخمر استفاده می کند - . سرعت تکثیر زیادی دارند این موجودات می توانند قند را گرفته و در عوض طی واکنش هایی گاز دی اکسید کربن آزاد می کنند مقداری ملاس یا آب قند یا اینکه مقداری عسل که در آب حل شده در لوله آزمایش می ریزیم تا کاملا پر شود و لوله آزمایش دیگری را نیز به عنوان گواه تهیه می کنیم .
در هر دو لوله مقداری مخمر یا پودر آن را می ریزیم و با یک چوب پنبه که لوله نازکی که به آن متصل است در لوله آزمایش را می بندیم ، لوله را طوری تعبیه می کنیم که انتهای دیگر به یک لوله آزمایش دیگر که درون آن آب آهک قرار دارد وصل شود همین عمل را برای لوله آزمایش دیگر که آب خالص دارد انجام می دهیم . خواهید دید که حباب هایی از آن خارج می شود که حاوی گاز Co2 است این گاز رنگ آب آهک را تغییر می دهد . این آزمایش نشان می دهد که مخمر می تواند قند را به گاز دی اکسید کربن تغییر دهد
- آب آهک به چه رنگی تبدیل میشود ؟
- در لوله آزمایش گواه - شاهد - چه اتفاقی می افتد ؟
