بخشی از مقاله
چکیده
ارزیابی عملکرد مراکز پژوهشی دفاعی و تعیین میزان موفقیت آنها در رسیدن به اهداف از پیش تعیین شده در راستاي چشم انداز 20 ساله پژوهش هاي دفاعی، تعیین و تخصیص بودجه به مراکز، توسعه و تجهیز آنها، حذف، ادغام و یا رتبه بندي آنها یکی از دغدغه هاي اصلی مدیریت پژوهش هاي دفاعی کشور بوده است. این تحقیق با هدف طراحی نظام مناسب براي ارزیابی عملکرد مراکز پژوهشی دفاعی با ملاحظه شاخص هاي اسلامی انجام و تلاش شده است در راستاي اهداف نظام پژوهش هاي دفاعی کشور، نظام ارزیابی عملکرد مناسبی براي مراکز پژوهشی دفاعی طراحی شود.
جامعه آماري این تحقیق 60 نفر، یعنی کل مدیران و کارشناسان عالی شاغل در بخش ارزیابی عملکرد مراکز پژوهشی دفاعی بودند. نمونه آماري انتخاب شده براي تحقیق 22 نفر از جامعه مذکور بودند. در این تحقیق از ابزار مصاحبه، پرسشنامه، جلسات مشورتی کارشناسی با حضور خبرگان استفاده شده است. نتیجه این مطالعات ، بررسی ها و تجزیه وتحلیل هاي آماري که شامل روش دلفی، غربالگري، آزمون میانگین ،آنالیز واریانس، تحلیل عاملی و آزمون دانکن بود، منجر به طراحی چهار معیار کلان 17 زیر معیار و 69 شاخص ارزیابی عملکرد با ملاحظه ارزش هاي اسلامی در انتخاب و طراحی شاخص ها شد.
همچنین الگوهاي مختلف ارزیابی عملکرد مورد بررسی قرار گرفت و پس از نظرخواهی از خبرگان و انجام تحلیل هاي آماري، الگوي کارت امتیازي متوازن - BSC - به عنوان الگوي پایه انتخاب گردید. با استفاده از الگوي پایه انتخابی و معیارها، زیر معیارها و شاخص هاي تعیین شده، الگوي ارزیابی عملکرد مراکز پژوهشی دفاعی طراحی و ارائه شد. در الگوي ارائه شده برخی از ضعف هاي الگويBSC از جمله عدم توجه الگو به استراتژي و فرایند تعیین آن و نیز ارزیابی عملکرد رهبري، با اصلاح الگوي عملیاتی، فرایند پیاده سازي و نیز طراحی و انتخاب شاخصهاي ارزیابی عملکرد مناسب که ارزشها و معیارهاي اسلامی در انتخاب و طراحی آنها مد نظر قرار گرفته، بر طرف شده است.
مقدمه
مراکز پژوهشی دفاعی با توجه به شرایط و خصوصیات سازمانی خود براي انجام امور هشت گانه زیر نیاز به نظام ارزیابی عملکرد و شاخصهاي مناسب و منطبق با ارزش هاي اسلامی براي ارزیابی دارند:
-1 تخصیص بهینه منابع، کنترل، هدایت، سازماندهی و تشویق
-2 رتبه بندي مراکز پژوهشی دفاعی به منظور شناخت توان آنها در واگذاري پروژه ها، تقویت مراکز پژوهشی داراي رتبه پایین از نظر تجهیزات، امکانات، نیروي انسانی و...
-3 مشخص شدن توانمندیهاي تخصصی مراکز پژوهشی، حذف یا ادغام مراکز موازي و تقویت، توسعه و تجهیز مراکز و تشکیل قطبهاي پژوهشی.
-4 تلاش در جهت ارتقاء کیفیت نظام پژوهش هاي دفاعی
-5 ایجاد زمینه لازم براي رقابت سالم بین مراکز پژوهشی دفاعی
-6 ایجاد انسجام و یکپارچگی در تصمیمگیریها
-7 فراهم آوردن شرایط لازم براي مشارکت بیشتر پژوهشگران و اعضاي هیأت علمی پژوهشی در ارتقاء کیفیت نظام پژوهش هاي دفاعی
-8 فراهم آوردن شرایط لازم براي مدیران تا به جاي تصمیم گیري بر اساس برداشتهاي ذهنی بتوانند براساس واقعیتهاي عینی تصمیم بگیرند. هر چند در حال حاضر نظام عمومی کنترل عملکرد سازمانهاي دفاعی، عملکرد مراکز پژوهشی دفاعی را نیز مانند دیگر مجموعه هاي دفاعی کشور در مقاطع مختلف ارزیابی و کنترل می کنند، لیکن این سیستم ها چون عمومیت دارند و خاص مراکز پژوهشی دفاعی طراحی نشده اند داراي اشکالات زیر هستند:
-1 عدم ارتباط متعامل و چند جانبه بین سیستم هاي کنترلی موجود در مراکز پژوهشی دفاعی - نداشتن رابطه منسجم ،پویا و تعریف شده بین اجزاء و ارکان کنترل -
– 2 وجود اقدامات موازي و تکراري و متداخل در امر کنترل
– 3 عدم برخورداري سیستم هاي کنترلی از قابلیتهاي علمی و اثربخشی مناسب
– 4 قواره مند ، نظام مند و برنامه محور نبودن سیستم هاي کنترلی موجود
– 5 ابزارهاي جمع آوري اطلاعات از دقتهاي لازم برخوردار نیستند
– 6 سیستم هاي کنترلی فعلی به مفهوم حقیقی تصمیم ساز نبوده و ارزیابی عملکرد فردي و سازمانی به خوبی انجام نمی گیرد
-7 اطلاعات به دست آمده از سیستم هاي کنترلی فعلی به خوبی تجزیه وتحلیل نمی شود فلذا چالش هاي سازمان را مشخص نمی کند علاوه بر این مراکز پژوهشی دفاعی بدلیل ویژگیهاي خاص مأموریت دفاعی و امنیتی، قوانین، مقررات و ضوابط خاصی بر آنها حاکم است که این مسأله بحث ارزیابی عملکرد و استفاده از الگوهاي موجود ارزیابی در این سازمانها را با مشکل مواجه نموده و الگوهاي موجود را غیر عملیاتی و نیاز به طراحی الگویی خاص این نوع سازمانها را ضروري ساخته است . براي مثال با اینکه در اکثر مراکز پژوهشی، ارائه مقالات علمی و انتشار و ارائه نتایج پژوهش در نشریات و یا مجامع علمی داخلی و خارجی بیشترین امتیازات را براي پژوهشگران و مراکز پژوهشی در بردارد، مراکز پژوهشی دفاعی مجاز به این کار نیستند.
