بخشی از مقاله
چکیده
در این پژوهش عملکرد علوفه، ترکیب شیمیایی، قابلیت هضم آزمایشگاهی و تولید گاز آزمایشگاهی دو اکوتیپ یولاف وحشی ایلام و گیلان غرب مورد مطالعه قرار گرفت. علوفه ها از دو اکوتیپ یولاف در یک طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار تحت شرایط یکسان در دانشکده کشاورزی دانشگاه رازی، کرمانشاه کشت شدند . تفاوت معنیداری در عملکرد علوفه دو نوع اکوتیپ وجود داشت . - p<0/01 - اکوتیپ ایلام دارای عملکرد علوفه بیشتری بود 16/47 - در برابر 13/14 تن ماده خشک در هکتار - .
تفاوت معنیداری بین ترکیب شیمیایی علوفه از دو اکوتیپ وجود نداشت . - p>0/05 - اما اکوتیپ گیلان غرب دارای پروتین خام، دیواره سلولی، دیواره سلولی بدون همی سلولز و لیگنین بیشتری نسبت به ایلام بود - به ترتیب 67/95، 617/18، 406/57 و 47/65 در برابر 62/21، 600/38، 389/99 و38/37گرم در کیلو گرم - . تفاوت معنیداری بین قابلیت هضم ماده خشک و آلی دو اکوتیپ وجود داشت
اکوتیپ ایلام دارای قابلیت هضم ماده خشک و ماده آلی بیشتر بود 552/300 - و557/29گرم در کیلو گرم د ر برابر 520/61 و533/93 گرم در کیلو گرم - . همچنین تفاوت معنیداری - p<0/05 - بین ماده خشک و ماده آلی قابل هضم 9/09 - ، 8/43 تن در هکتار دربرابر6/83، 6/46 تن در هکتار - در اکوتیپ ایلام و گیلان غرب وجود داشت. مقدار گاز تولیدی - میلی لیتر در 200 میلی گرم - طی تخمیر در زمانهای 2، 4، 8، 12، 16، 24، 48، 72، 96 و 120 ساعت انکوباسیون در مایع شکمبهای بافری شده تعیین شد مقدار گاز تولیدی - A - ، نرخ های ثابت تخمیر - b,c - ، فاز تأخیر - L - در دو نوع اکوتپپ علوفه یولاف تفاوت معنیداری نداشتند
مقدمه
یولاف یا جو دوسر گیاهی است از خانواده گندمیان که دارای گلهای بسیار ریز و نامشخص است. بیشترین مصرف آن درجهت تامین علوفه نشخوارکنندگان واسبها میباشد. این گیاه در بین غلات جهت تهیه علوفه خشک با کیفیت بسیار مرغوبو خوش خوراکی بالادارای اهمیت است. با توجه به اینکه کشور ایران یکی از خواستگا های اصلی یولاف به حساب می آید اما متأسفانه کشت این گیاه به علت اطلاعات کم درباره کاشت ، داشت و برداشت و ارزش غذایی آن توسعه نیافته است. ارزش غذایی علوفه یولاف عمدتاً به مراحل رشد ونمو و نوع واریته بستگی خواهد داشت. هدف از این آزمایش بررسی عملکرد، ترکیب شیمیایی، قابلیت هضم آزمایشگاهی، و تولید گاز آزمایشگاهی دو نوع اکوتیپ یولاف وحشی ایلام و گیلان غرب بود.
مواد و روش ها :
در این آزمایش دو اکوتیپ یولاف وحشی ایلام و گیلان غرب در سه تکرار در قالب طرح بلوک های کاملا تصادفی تحت شرایط یکسان کشت شدند.اندازه پلاتها 2*1با خط فاصله 1/5 سانتی متر بودند. تحقیق حاضر درمزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی ، دانشگاه رازی، کرمانشاه صورت گرفت. برای تعیین عملکرد ، علوفه ها در هر پلات در مرحله خمیری برداشت شدند سپس نمونه های برداشت شده از هر پلات با استفاده از ترازو توزین شدند. برای انجام آزمایشات مختلف بعدی و تعیین ترکیب شیمیایی مقداری از علوفه های تازه برداشت شده در آون 60-50 درجه به مدت 24 ساعت خشک و نگهداری شدند و سپس با آسیاب یک میلیمتری آسیاب شدند. ترکیب شیمیایی بر اساس دستورالعملAOAC1 تعیین شد. قابلیت هضم آزمایشگاهی در سه تکرار بر اساس شیوه دو مرحله ای تری و تیلی - 1963 - 8 انجام شد. روش تولید گاز بر طبق روش تئودور و همکاران - 1988 - 7 انجام شد. میزان تولید گاز بر حسب فشار - هکتو پاسکال - در زمان های 2، 4، 8، 12، 16، 24، 48، 72، 96و120 ساعت اندازه گیری و سپس به میلی لیتر گاز تبدیل شد
نتایج و بحث :
نتایج حاصل از تجزیه شیمیایی و عملکرد علوفه در جدول -1 آمده است. میانگین عملکرد، ماده خشک، ماده آلی، پروتئین خام دیواره سلولی, دیواره سلولی محلول بدون همی سلولز، لیگنیندر این آزمایش به ترتیب 14.81 تن ماده خشک در هکتارو262/62، 921/52، 65/08، 608/78، 398/28و 43/01 گرم در کیلوگرم بدست آمد . عملکرد در بین دو اکوتپ دارای تفاوت معنی داری بودند. که البته دور از انتظار نیست در آزمایش نواز و همکاران - 2004 - 5 گزارش کردند واریته های یولاف از نظر عملکرد علوفه متفاوت هستند.
قابلیت هضم ماده خشک، ماده آلی ، ماده خشک قابل هضم و ماده آلی قابل هضم در جدول -2گزارش شده است. میانگین قابلیت هضم ماده خشک و ماده آلی به ترتیب برابر536/46 و 545/61 گرم در کیلو گرم بود.که اکوتیپ ایلام قابلیت هضم ماده خشک و ماده آلی بیشتری داشت .
همچنین میانگین مقدار ماده خشک و ماده آلی قابل هضم به ترتیب برابر 7/96 و 7/45 تن ماده خشک در هکتار بود. کمترین ماده خشک و ماده آلی قابل هضم مربوط به گیلان غرب بود. این دامنه از اعداد قابلیت هضم ماده خشک یولاف با دامنه اعداد گزارش شده از طریق پولاند و همکاران - 2004 - 6 مطابقت داشت.این تفاوت در قابلیت هضم میتواند ناشی از تفاوت بین ارقام،اثرات محیطی و فصلی و مرحله بلوغ در برداشت باشد.
مولدو همکاران . - 2001 - 4 میزان گاز تولید شده دراکوتیپ های علوفه یولاف در جدول-3 ارائه شده است. میانگین تولید گاز - , - A نرخهای تولید گاز - c,b - و زمان تاخیر - lag - ، به ترتیب35/54 ، 0/030 ، 0/067 و 1/31 بود.که بین دواکوتیپ اثر معنی داری مشاهده نشد.
نتایج این آزمایش نشان داد با توجه به قابلیت هضم بالای این دو اکوتیپ وحشی و عملکرد قابل قبول آنها - در مقایسه با عملکرد ارقام خارجی کشت شده در منطقه - داده های منتشر نشده - ضرورت انجام مطالعات بیشتری را ایجاب میکنند.
جدول -1 عملکردعلوفه - تن ماده خشک در هکتار - و ترکیب شیمیایی - گرم در کیلوگرم ماده خشک - دو اکوتیپ یولاف وحشی ایلام و گیلان غرب
جدول -2 قابلیت هضم ماده خشک و ماده آلی - گرم در کیلو گرم ماده خشک - و ماده خشک و ماده آلی قابل هضم - تن ماده خشک در هکتار - در دو اکوتیپ یولاف وحشی ایلام و گیلا ن غرب
