مقاله عوامل مؤثر بر کارآفرینی سازمانی در کسب و کار

بخشی از مقاله

چکیده:

از جمله عوامل موفقیت کسب و کارها در دنیای کنونی، توجه جدی به کارآفرینی سازمانی و تحلیل مسائل سازمان ها از رویکرد کارآفرینی است. هدف از انجام این تحقیق بررسی عوامل مؤثر بر کارآفرینی سازمانی یک کسب و کار در قالب یک مدل می باشد.

این تحقیق یک مطالعه کاربردی و با روش پیمایشی است که جامعه آماری آن کارشناسان و مدیران یکی از سازمان های دولتی تهران/ایران بوده است. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه بوده که نرخ پاسخ به آن 107 نفر می باشد. فرضیات مطرح شده در مدل با استفاده از نرم افزار spss مورد تحلیل قرار گرفت و سپس با استفاده از نرم افزار ایموس برازش مدل مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس نتایج، عوامل فرهنگ سازمانی، فعالیت های مدیریت منابع انسانی و رضایت کارمندان بر کارآفرینی سازمانی تاثیر مثبت داشته اند. نتایج تحلیل برازش مدل بیانگر قابل تایید بودن آن بوده است.

1 -مقدمه

بدون شک امروزه دستیابی به ظرفیت نوآوری و کسب مزیت رقابتی پایدار مستلزم داشتن کارآفرینی سازمانی است

در تحقیقات گذشته، همبستگی بین رشد اقتصاد ملی و سطح فعالیت کارآفرینانه ملی و سازمانی به اثبات رسیده است 

کارآفرینی سازمانی می تواند سبب خلق محصولات جدید و شکل گیری بازارهای جدید شود .از طریق کارآفرینی سازمانی، قابلیت های سازمانی و اقتصادی بازآفرینی می شود

برای کارآفرینی مزایای بالقوه ی بسیاری از جمله خلق ارزش، مزیت رقابتی، رهبری محصول و همچنین دستیابی به مزایای اقتصادی و مالی ذکر شده است

تحقیقات کاربردی دهه گذشته نیز تاثیر کارآفرینی سازمانی را بر روی عملکرد سازمانی، رشد و سودآوری اثبات کرده است

بر این اساس هر چقدر یک سازمان، کارآفرینی بیشتری داشته باشد، عملکرد بهتری خواهد داشت. سازمان هایی که در آنها کارآفرینی سازمانی نهادینه شده است از طریق انجام فعالیت های نوآورانه، ریسک پذیری و خلق کسب و کارهای جدید می توانند مزایای مالی قابل توجهی را بدست آورند. بدین ترتیب، کارآفرینی سازمانی یکی از مزیت های رقابتی در کسب و کارها به شمار می رود.

بر اساس مطالعات موجود در زمینه کارآفرینی سازمانی عوامل بسیاری می تواند به عنوان عوامل زمینه ساز شکل گیری و تقویت کارآفرینی سازمانی به شمار رود. از آنجا که مجهز بودن سازمان ها به کارآفرینی سازمانی می تواند آنها را برای مواجهه با محیط متغیر و پررقابت امروز آماده سازد؛ لذا بررسی عواملی که می تواند سبب تقویت کارآفرینی سازمانی در سازمان ها شود برای مدیران امری ضروری به شمار می رود. بر این اساس در تحقیق حاضر، هدف آن است که عوامل مؤثر بر کارآفرینی سازمانی در کسب و کار، در قالب مدلی طراحی شده و سپس مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد.

2 -مبانی نظری و پیشینه پژوهش

مبانی نظری تحقیق در دو بخش کارآفرینی سازمانی و عوامل مؤثر بر کارآفرینی سازمانی مورد بررسی قرار می گیرد.

کارآفرینی سازمانی

کارآفرینی سازمانی به وسیله ی نوظهوری در منابع، مشتریان، بازارها و یا ترکیب جدیدی از مشتریان و بازارها مشخص می شود. وقتی شرکت منابع، مشتریان و یا بازارهای نوظهوری را خلق می کند و یا ترکیب جدیدی از منابع، مشتریان و یا بازارها را به کارمی گیرد می توان گفت کارآفرینی سازمانی به وقوع پیوسته است. مجموعه نوآوری ها و فعالیت های همراه با ریسک و تجدید یک شرکت، کارآفرینی سازمانی را تعریف می کند.

اقدامات کارآفرینانه شرکت جهت کسب مزیت رقابتی و بهبود رقابت پذیری انواع سازمان ها بسیار حائز اهمیت است. این اقدامات کارافرینانه است که به شرکت هایی که با تغییرات بسیار سریع در ساختار صنعت و بازار، نیازهای مشتریان، ارزش های اجتماعی و تکنولوژی مواجه هستند کمک می کند تا مزیت رقابتی کسب کنند 

کارآفرینی نقش مهمی را در بهبود بهره وری و تقویت رشد اقتصادی ایفا می کند. کارآفرینی سازمانی به عنوان خلق و توسعه فرهنگ کارآفرینانه درون یک کسب و کار جهت افزایش ظرفیت نوآوری در آنها تقویت می شود. از طرف دیگر کارآفرینی سازمانی فرایندی جهت ارتقای توانایی یک شرکت در کسب و استفاده از مهارت ها و قابلیت های نوآورانه ی اعضای سازمان تعریف می شود

بسیاری از مدیران در جستجوی یافتن راه هایی برای نوآورتر کردن و کارآفرین تر کردن سازمان خود می باشند. ارتباط مثبت بین کارآفرینی سازمانی و برنامه ریزی منعطف و کنترل های استراتژی در تحقیقات گذشته به اثبات رسیده است . - Bonet et al, 2011: 70 - بر این اساس یکی از راه های تقویت کارآفرینی سازمانی، شناسایی و توجه به عوامل مؤثر بر آن می باشد.

ابعاد متفاوتی از سوی محققین برای کارآفرینی سازمانی مطرح شده است. به عنوان مثال، پویایی، ریسک پذیری و نوآوری توسط برخی از محققین Morris and Paul , 1987 - ؛ - Covin and Slevin, 1990 به عنوان ابعاد کارآفرینی سازمانی عنوان شده است. Lumpkin & - 1996 - Dess علاوه بر این سه بعد، استقلال i و تهاجم رقابتی i i را نیز به این مجموعه افزوده اند. در تحقیق حاضر بر اساس ادبیات موضوع، ابعاد نوآوری در محصولات/خدمات Schollhammer, 1982 - ؛ .Covin and Slevin, 1991؛ Knight, 1997؛ - Zahra, 1993، نوآوری در تکنولوژی/فرایند Damanpour, 1996 - ؛ Tushman and Anderson, 1997؛ Antoncic et al., - 2007 و خودتجدیدی Vesper, 1984 - i i i؛ Guth and Ginsberg, 1990؛ Zahra, 1991؛ - Muzyka et al., 1995 به عنوان ابعاد معرف کارآفرینی سازمانی در نظر گرفته شده است. جهت توسعه فرضیه ها و الگوی مفهومی تحقیق، مبانی نظری و سابقه تحقیقات مربوط به عوامل مؤثر بر کارآفرینی سازمانی در ادامه مورد بررسی قرار می گیرد.

عوامل مؤثر بر کارآفرینی سازمانی:

کارآفرینی سازمانی فرایندی است که توانایی شرکت جهت کسب و بکارگیری مهارت ها و قابلیت های نوآورانه ی اعضایش را بهبود می بخشد . - Rutherford & Holt , 2007: 430 - فرایند کارآفرینی سازمانی یک پدیده ی پیچیده به شمار می رود. در واقع بیان یک دلیل مشخص برای تقویت و یا تضعیف این فرایند ساده انگارانه به شمار می رود. در واقع عوامل متعددی بر این فرایند می تواند تاثیر داشته باشد 

بر اساس مطالعات گذشته، چگونگی محیط داخلی سازمان می تواند بر تقویت کارآفرینی سازمانی تاثیر بگذارد. فراهم کردن شرایط داخلی سازمان به نحوی که تقویت کننده رفتارهای کارآفرینانه باشد، از عوامل قابل کنترل برای مدیران به شمار می رود

بر این اساس، شناسایی عوامل مؤثر بر کارآفرینی سازمانی می تواند مدیران را در ارائه ی راهکارهای تقویت و تسهیل رفتارهای کارآفرینی یاری دهد و بدین جهت از اهمیت بسیاری برخوردار می باشد.

منابع انسانی در موفقیت یا شکست کارآفرینی سازمانی نقش مهمی را ایفا می کند. در واقع این منابع انسانی یک سازمان است که می تواند کارافرینی سازمانی را تقویت کرده و یا آن را به تأخیر بیندازد. مدیریت منابع انسانی از طرق مختلف می تواند رفتارهای کارآفرینانه را در سازمان مورد تشویق قرار دهد. فعالیت های منابع انسانی می تواند از طریق تقویت روابط کارمندان، آنها را با موقعیت های کاری شان هماهنگ کرده و از این طریق سبب تقویت کارآفرینی در سازمان گردد.

ارتباط فعالیت های مدیریت منابع انسانی با کارآفرینی سازمانی در بسیاری از تحقیقات گذشته مطرح شده است. فعالیت های کارآفرینانه اغلب توسط اعضای یک سازمان خلق و اجرا می شود. اکثر فعالیت های جمعی که درون سازمان ها اتفاق می افتد آمیزشی از فعالیت های تک تک اعضای آنها می باشد. لذا سازمان ها از طریق اقدامات اعضای خود می توانند نوآور، ریسک پذیر و بیش فعالiv باشند

در حالی که بسیاری از فعالیت ها و ویژگی های کارمندان یک سازمان برای تلاش های کارآفرینانه مهم و ضروری به شمار می رود، این ویژگی ها می تواند از طریق فعالیت های مدیریت منابع انسانی مناسب تقویت شود. به عنوان مثال رفتارهای نوآورانه و خلاقانه، تمرکز بر نتایج، انعطاف پذیری در برابر تغییرات، رفتار مستقل، تحمل ابهام با تلاش های کارافرینانه موفقیت آمیز مرتبط است و فعالیت های مدیریت منابع انسانی می تواند چنین ویژگی هایی را تشویق و تقویت نماید

در تحقیق حاضر، آموزش، ارزیابی عملکرد، طراحی شغل ، تفویض، حمایت مدیریت برای نوآوری، استخدام، تیم کاری و جبران خدمت، به عنوان فعالیت های منابع انسانی مؤثر بر کارآفرینی سازمانی در نظر گرفته شده اند. بر این اساس، فرضیه اول تحقیق به صورت زیر می باشد:

فرضیه -1 بین کارآفرینی سازمانی و فعالیت های منابع انسانی ارتباط معنادار مثبت وجود دارد.

Covin and Slevin تاکید کرده اند که عوامل داخل سازمانی، در مقایسه با عوامل خارج سازمان، اثر تقویت کنندگی بیشتری بر روی کارافرینی سازمانی دارند. در واقع، فرهنگ داخلی سازمان با ترکیب ذخائر دانشی مناسب توسعه و بهبود روش های جدید اداره کسب و کار را ایجاد می کند. فرهنگ سازمانی نقش بسزایی را در توسعه ی نوآوری در سازمان ایفا می کند - García-Morales et al, 2013 - و نوآوری از عناصر مهم کارآفرینی سازمانی به شمار می رود.

فرهنگ چارچوب شناختی افراد یک سازمان را که تعیین کننده ی نحوه ی ادراک و نگرش آنها نسبت به چشم انداز رقابتی سازمان است را تحت تأثیر قرار می دهد. فرهنگ، فعالیت های کارآفرینانه را تسهیل کرده و در نتیجه مشارکت بیشتر افراد سازمان را در جستجوی فرصت ها به همراه خواهد داشت . - A.Turr¼, et al, 2013 - ترجیحات فرهنگی افراد می تواند بر تمایلات آنها برای اقدام به فعالیت های کارآفرینانه تأثیر بگذارد

ماکس وبر اولین محققی بود که تأثیر فرهنگ بر کارآفرینی را مورد تاکید قرار داد. در تحقیقات گذشته ارتباط فرهنگ و کارآفرینی مورد توجه قرار گرفته است. به عنوان مثال، - 2002 - Basu, & Altinay تلاش کردند که تعامل بین فرهنگ و کارآفرینی را با مقایسه ی ویژگی های فرهنگی و رفتار کارآفرینی شش گروه قومی نژآدی مختلف مورد بررسی قرار دهند. نتایج این تحقیق نشان داد که تفاوت های فرهنگی این گروه ها سبب تمایز بین فعالیت های کارآفرینی انتخابی آنها می شود. در این تحقیق اثرپذیری رفتار کارآفرینانه از فرهنگ مورد تأیید قرار گرفته است

Altinay, - 2004 - Zahra & Heyton  نیز به بررسی تأثیر ابعاد فرهنگی کسب و کارهای خانوادگی و فعالیت های کارآفرینی آنها پرداختند. در این تحقیق ابعادی از فرهنگ مورد بررسی قرار گرفت که به دلیل تهییج سازمان به انجام فعالیت های ریسک پذیری، نوآوری و بیش فعال، مؤثر بر رفتارهای کارآفرینی در نظر گرفته می شدند.

ابعاد فرهنگی در نظر گرفته شده عبارت بودند از فردگرایی/گروه گرایی، گرایش داخلی/خارجی، تمرکز/عدم تمرکز در هماهنگی و کنترل و گرایش بلندمدت/کوتاه مدت. نتایج این تحقیق نشان داد که این چهار بعد فرهنگی بر فعالیت های کارآفرینی کسب و کار های خانوادگی تأثیر قابل توجهی داشته است .در تحقیق حاضر فرهنگ سازمانی بر اساس مدل مطرح شده توسط رابینز مورد بررسی قرار گرفت.