بخشی از مقاله
چکیده
امروزه یکی از مشکلات مهم باغداران پسته سرمازدگی محصول این درخت می سیستمهای مقابله با این پدیده گردیده است. با توجه به اینکه هم اکنون درخت پسته بیش از 440هزار هکتار معادل %17 از سطح باغهای کشور به خود اختصاص داده است و با توجه به صادراتی بودن آن، ارزش اقتصادی بسیاری برای کشور ایجاد می شایسته است در این خصوص تدابیری اندیشه شود.
در حال حاضریکی از تکنولژیهای مطرح و پیشرو کشاورزی دقیق است مزیت اصلی این سیستم، بهرهوری دقیق و کارآمد از نهادهها و مدیریت منطقهای منابع موجود میباشد. این تحقیق در یک باغ پسته واقع در شرق شهر کرمان انجام شد که پس از انتخاب و مشخص نمودن نقاطی در باغ و ثبت موقعیت نقاط به وسیله یک گیرنده GPS با استفاده از نرمافزار Surfer نقشههای دمایی باغ تهیه گردید. به سادگی میتوان دریافت در منتهی الیه ضلع جنوب غربی - نقطه - A و شمالی باغ - نقطه - C، بیشترین ریسک سرمازدگی وجود دارد که میتوان با تعیین موقعیت مناسب برای استقرار دستگاه چاهک معکوس را مشخص نمود.
این سیستم می تواند از خسارت ناشی از پدیده سرمازدگی در باغ جلوگیری کرده و به طور متوسط دمای باغ را تا 2 درجه سانتیگراد افزایش دهد.هدف از بکار گیری این روش، مکان یابی دقیق و فراهم آوردن امکان دسترسی همگانی به این نوع مکان یابی و همچنین کاهش هزینهها در خریداری، نگهداری و یا اجاره این نوع سیستم میباشد.
مقدمه
پیدایش درخت پسته - . - Pistacia vera L ازآسیای مرکزی نشات گرفته است. پسته محصول مهم تجاری ایران است و به آب و هوای محلی سازگاری خوبی دارد. ایران در رتبه اول تولید و سطح زیر کشت پسته در جهان میباشد - . - Crane, 1981 پسته به عنوان یک محصول ارز آور در حال حاضر بیش از 440هزار هکتار معادل %17 از سطح باغ های کشور به خود اختصاص داده است که با توجه به صادراتی بودن آن، ارزش اقتصادی بسیاری برای کشور ایجاد مینماید.
درخت پسته به علت مقاوم بودن نسبت به شوری آب و خاک، رقیبی بر عرصههای استقرار نداشت، همین بلامنازع بودن این محصول باعث شده است که با توجه به افت کیفی و کمی آب های زیر زمینی و کاهش کیفیت اراضی زراعی در بعضی از دست های کشور، به تدریج کشاورزان به کشت پسته روی آورند که گستره استقرار این درخت صبور و پر برکت هم اکنون در 22 استان کشور کشیده شده است.
نظر به اینکه سرمای دیر رس بهاره معمولا" در سطح وسیع و در حساس ترین زمان ممکن اتفاق میافتد بیشترین خسارت ممکن را نسبت به سایر عوامل طبیعی محدود کننده تولید، به محصولات و به خصوص درختان میوه وارد میکند. طبق آمار صندوق بیمه کشاورزی استان کرمان سرمای دیررس فروردین 1391، خسارتی بالغ بر213 میلیارد ریال به باغهای پسته استان کرمان وارد نمود. میزان خسارات وارده به درختان، رابطه مستقیمی با شدت سرما - حداقل درجه حرارت و مدت زمان سرما - ، واریته، مدیریت قبل و بعد از سرما و موقعیت جغرافیایی باغ دارد
سرمازدگی پدیده ای است که در درجه حرارت های پایین سبب ایجاد خسارت و یا از بین رفتن اندامهای گیاهی می شود. این عارضه در درختان میوه در فصل زمستان و یا اوای آمار ارائه شده تنها حدود 10 درصد از کل زمین های قابل کشت دنیا ممکن است بدون تنش سرمازدگی باشند
بررسی منابع نشان داد که حساسیت بافت های گیاهی به سرمای بهاره رشد، مقاومت متفاوتی نسبت به سرما دارند. جوانه های گل در حال خواب بیشترین مقاومت را نسبت به سرما دارا هستند، در حالیکه با تورم جوانه، مقاومت افت کرده و در گل های باز شده به حداقل می رسد . - Westwood,1978 - خسارت سرما در جوانه های پسته به شکل تغییر رنگ بافت ها، نابودی گل در داخل جوانه، پژمردگی کلاله و خامه و نهایتا" قهوه ای شدن و ریزش آنها خواهد بود
در خصوص کاربرد روش آبیاری بارانی در جلوگیری از خسارت سرمازدگی درختان میوه بررسی هایی صورت گرفته است.
در مورد اثر انواع بخاری باغی را در کاهش خسارت سرمازدگی درختان میوه نیز مطالعه شده است - . - Crawford, 1965 ضمنا" مطالعات زیادی در مورد مسائل به زراعی و روشهای مبارزه با پدیده سرمازدگی درختان میوه، جمع آوری و انتخاب ارقام بادام محلی، به نژادی و تولید ارقام بادام دیرگل انجام داده اند
در پژوهشی دیگر باکتریهای مولد هسته یخ در درختان میوه هسته دار کاربرد ترکیب هر دو را در کنترل جمعیت این باکتری نتیجه کاهش خسارت سرمازدگی درختان میوه مفید دانستند
دمای بحرانی در شرایط آزمایشگاهی، در ارقام پسته قزوینی و اوحدی، برای مرحله جوانه بستن،-4 C ، برای مرحله جوانه در حال باز شدن تا -2 C و برای مرحله گلدهی تا +2 C تعیین گردید
براساس یک مطالعه در ترکیه مشخص گردید که خوشههای پسته در آغاز مرحله گلدهی و در-1 C و به مدت 3 ساعت، در پستهرقم "Ohadi"، بیش از %72 و در رقم "Siirt"بیش از %42 از بین رفتند. همچنین در -3 C و به مدت یک ساعت، حدود %86 از میوه های ریز در دو رقم فوق آسیب دیده و ریزش کردند
روشهای زیادی برای جلوگیری از سرمازدگی ارائه شده است از جمله روشهای فعال در زمان بروز سرما برای مقابله با این پدیده میتوان به کنترل سرمای بهاره توسط بخاری ها، استفاده از بخاری متحرک با سوخت پروپان و گاز طبیعی، کنترل سرمای بهاره توسط چاهک معکوس انتخابی، ماشین مولد باد و استفاده از مواد شیمیایی در به تأخیر انداختن گلدهی نام برد
سرمازدگی تشعشعی یک فرآیند ترمودینامیکی می باشد هرفرآیند ترمودینامیکی را با صرف انرژی می توان کنترل کرد . اما از دیدگاه مهندسی، هزینه های ساخت، تولید و هزینه های جاری مانند نصب، تعمیر و نگهداری و همین بهینه سازی مصرف انرژی بسیار حائز اهمیت می باشد. شاید ایراد روش های قبلی همین دیدگاه باشد. همانطور که می دانیم این روشها در تعدیل سرمازدگی کمک می کنند اما معمولاً از نظر بازده و هزینه مناسب نیستند.دستگاه چاهک معکوس در اواخر سال 1384در سیرجان طراحی ، اجرا و مورد آزمایش قرار گرفت، و نتایج منتشر شده نشان از موفقیت این دستگاه در راه مبارزه با بلای عظیم سرمازدگی بوده است.
از مزایای سیستم چاهک معکوس در مقایسه با دیگر روش ها میتوان به مصرف بهینه انرژی نسبت به روش های موجود، هزینه کمتر بین تمام روش های موجود، مدیریت و نصب آسان، قابل حمل و تغییر مکان، قابل استفاده در انواع باغ ها، استفاده از هوای طبیعی بدون تولید هوای گرم مصنوعی، افزایش راندمان سیستم و غیره اشاره نمود
کشاورزی دقیق روشی از مدیریت مزرعه میباشد که به کشاورزان اجازه تولید مؤثرتر را از طریق استفاده بهینه از منابع، به صورت اقتصادی میدهد. یکی از اثرات مهم کشاورزی دقیق فایده زیست محیطی بالای آن میباشد که ناشی از استفاده زمانی و مکانی مناسب از تیمارهای شیمیایی گوناگون میباشد. کشاورزی دقیق نگاهی است اجمالی به آینده کشاورزی، آیندهای که در آن مدیریت نهادههای تولید محصولات زراعی نظیر کودهای شیمیایی، علفکش، بذر و غیره بر اساس ویژگی های مکانی مزرعه با هدف کاهش ضایعات و افزایش درآمد و حفظ محیط زیست اجرا میگردد
اهمیت و ضرورت کشاورزی دقیق در تحقق کشاورزی پایدار میباشد که در قالب کاهش استفاده از نهادههایی چون کودهای شیمیایی و سموم، آفتکشها، افزایش کارایی کودها و در نتیجه افزایش بازدهی نهادهها، جلوگیری از فرسایش خاک قابل دستیابی میباشد
