بخشی از مقاله
چکیده
آزمون خاک، روشی سریع و دقیق است که بهموقع میتوان آن را انجام و توصیه کودی صحیح را ارایه نمود. نمونهبرداری صحیح و دقیق از خاک مزرعه اولین مرحله آزمون خاک است که توسط کشاورزان صورت میپذیرد و کاری بسیار مهم و حساس میباشد که تعیین کننده درجه دقت و صحت نتایج بهدست آمده خواهد بود. از اینرو، هدف کلی این تحقیق، بررسی عوامل مؤثر بر دانش کشاورزان درباره اصول نمونهبرداری از خاک زراعی است. ابزار پژوهش، پرسشنامهای ساختارمند حاوی سؤالات بستهپاسخ بوده که روایی و پایایی آن تأیید گردید.
جامعه آماری مورد نظر، شامل کلیه کشاورزان شهرستان شهررضا استان اصفهان میباشد - N=9825 - که از این میان، تعداد 215 نفر با استفاده از فرمول کوکران به روش نمونهگیری طبقهای بهعنوان نمونه آماری انتخاب شدند و در نهایت 195 پرسشنامه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت . - n=195 - نتایج توصیفی تحقیق، نشان میدهند که دانش اکثریت کشاورزان 122 - نفر یا 62/60 درصد - درباره اصول نمونهبرداری از خاک زراعی در سطح خوب و 37/40 درصد 73 - نفر - دانش آنها در سطح متوسط است.
نتایج پژوهش، گویای رابطه معنیداری بین میزان دانش کشاورزان درباره اصول نمونهبرداری از خاک زراعی با برخی از متغیرهای زراعی و آموزشی آنها است. در آزمون رگرسیون چندگانه خطی متغیرهای "تماسهای ترویجی درباره آزمون خاک زراعی، استفاده از منابع اطلاعاتی درباره آزمون خاک زراعی و اندازه زمین زراعی ملکی" توانایی تبیین 22/4 درصد از تغییرات دانش کشاورزان درباره اصول نمونهبرداری از خاک زراعی را دارا میباشند.
مقدمه
منابع بیشمار طبیعی بهعنوان نعمات خدادادی هستند که در اختیار بشر و برای تأمین مایحتاج زندگی از قبیل خوراک، پوشاک و مسکن قرار داده شده است. در این بین، خاک از مهمترین منابع طبیعی هر کشوری بهشمار میرود. در حال حاضر، مسأله تخریب خاک در حدود یکسوم از سطح خشکیهای زمین را تحت تأثیر قرار داده است - مؤسسه پژوهشهای برنامهریزی و اقتصاد کشاورزی، . - 1384 گزارشها حکایت از آن دارند که روند تشکیل خاک در سال بین 0/01 تا 7/7 میلیمتر است - Morgan, 1996 - درحالیکه ممکن است یک اینچ 2/56 - سانتی متر - خاک سطحی تنها در یک سال تخریب و بههدر برود
پژوهشی که توسط سه مؤسسه بینالمللی - 1994 - 1 در زمینه برآورد شدت و هزینه تخریب خاک در جنوب آسیا انجام شده است، نشان میدهد که 94 درصد زمینهای کشاورزی ایران دچار تخریب خاک هستند و ایران دارای بدترین وضعیت از نظر تخریب خاک در میان کشورهای مورد مطالعه میباشد. در نهایت، این پژوهش، فقدان مدیریت خاک را مهمترین مشکلی که اراضی کشاورزی ایران را تهدید میکند، بیان میکند.
پرویزی - 1384 - مدیریت خاک زراعی را استفاده بهینه از منابع خاک در مزرعه برای بهبود مدیریت تولید و رسیدن به اهداف پایداری تعریف میکند. کرامب - 2004 - 2 مدیریت خاک زراعی را کلیه عملیاتی میداند که در سطح مزرعه سبب عدم تخریب خاک و پایداری محصول زراعی می گردد . آزمون خاک بهعنوان کلید مدیریت خاک یکی از روش های دقیق مدیریتی برای تعیین و ارزیابی حاصلخیزی خاک محسوب میشود که کشاورزان را سال به سال قادر به ارزیابی تأثیر روشهای مدیریتی و تعیین این که چه تغییراتی مورد نیاز است، میسازد
سراواستاوا و پندی - 1999 - 3 معتقد هستند که اکثر کشاورزان بهطور مداوم ازمقدار زیادی کودهای شیمیایی جهت افزایش تولید بدون آگاهی از وضعیت حاصلخیزی زمین خود استفاده میکنند. آزمون خاک یک برنامه جامع ارزشیابی حاصلخیزی خاک است که به کاربرد عاقلانه کودهای شیمیایی توسط کشاورزان کمک میکند.
این روش در حقیقت مکانیزمی است که باعث تسهیل ارزیابی اقتصادی توصیه کودی میشود. در این میان، نکته حائز اهمیت این است که تاکنون برای هر محصول زراعی میزان عناصر غذایی مورد نیاز در واحد سطح بر مبنای توصیه کودی تقریباً مشخصی صورت میگرفته و در مورد تمام مناطق با شرایط اقلیمی و خاکی متفاوت نیز
تقریباً یکسان بوده است، حال آنکه امروزه کارشناسان براین نکته تأکید دارند که توصیههای کودیمخصوصاً - کودهای ازته و فسفره - که شامل میزان، منبع، نوع و زمان مصرف کود است باید بر اساس تجزیه خاک هر منطقه انجام پذیرد
بدین ترتیب از هزینههای اضافی مصرف کود در زمینهای حاصلخیز کاسته میشود و کمبود مواد غذایی در خاکهایی با حاصلخیزی کمتر جبران میگردد
یاداو و همکاران - 2006 - 4 بیان میکنند که آزمون خاک، علاوه بر اطلاعات درباره میزان دقیق مواد غذایی یک محصول خاص، اطلاعات دیگری مانند اسیدی، قلیایی و شور شدن خاک را نیز ارائه میدهد. نیوفلد و دیوسن - 2000 - 5 آزمایش خاک را تنها ابزار لازم و موجود برای تعیین میزان مواد غذایی خاک برشمرده-اند.
