بخشی از مقاله
چکیده :
بررسی ومطالعات عوامل بروز حوادث محیط کار شرکتهای توزیع انرژی الکتریکی نشان میدهد که فاکتور انسانی اکثریت قریب باتفاق عوامل رخداد حوادث را بخود اختصاص می دهد وازطرفی الگوی رفتاری نیروی انسانی عملیاتی شرکتها تابعی از مؤلفههای فرهنگ ایمنی به عنوان زیرمجموعهای از فرهنگ سازمانی آنها محسوب میشود بنابراین نقش مؤلفههای فرهنگ ایمنی درفرآیند زندگی کاری، تغییرات رفتار نیروی انسانی وبستر سازی ایمن محیط کار شرکتهای توزیع انرژی الکتریکی قابل توجه وچشمگیر تلقی میشود وبهره گیری از آرگونومی به عنوان دانش هماهنگی بین انسان، شبکه ومحیط کار در جهت بهسازی فرهنگ ایمنی شرکتها یک ضرورت به شمار میآید.
هدف از ارائه مقاله حاضر ضمن تحلیل کیفی موضوع مؤلفههای فرهنگ ایمنی، نشان دادن نتایج حاصله از بررسی تحقیقی حوادث در حوزه مذکور میتواند مدیریت شرکتهای توزیع انرژی الکتریکی را در جهت دستیابی به شناخت حقیقی از عوامل بروز حوادث گذشته وکمک به تحقق هدف پیشگیری از حوادث آتی یاری نماید.نتیجه گیری تحقیق نشان میدهد که حدود 90 درصد از عوامل بروز حوادث مربوط به الگوی رفتاری انسان در محیط کار میباشند بنابراین میتوان گفت که تحقق هدف پیشگیری از حوادث از طریق بهبود فرهنگ ایمنی امکان پذیر است.
-1مقدمه :
رفتار نیروی انسانی درمحیط کار شرکتهای توزیع انرژی الکتریکی میتواند الگوی کاربری درعرصه فرهنگ سازمانی بطور عام وفرهنگ ایمنی بطور خاص تلقی شود وفرهنگ ایمنی مطلوب نیروی انسانی استنتاج منطقی شکل گیری مؤلفه های اثر بخش آن بوده وموجب بروز تغییرات مثبت در رفتار نیروی انسانی وایجاد بسترهای ایمنی محیط کار شرکتها میگردد.
باتوجه به اینکه حادثه نقطه متقابل ایمنی بوده وایمنی عامل پیشگیری از حادثه است لذا ارزش مورد انتظار تحقق شعار جهانی " اول ایمنی بعد کار " دربهسازی فرهنگ ایمنی نهفته است براساس نظریه متخصّصان ایمنی، درمحیط کار صنعتی دنیا بطورمتوسط 88 درصد عوامل بروز حوادث با عامل انسانی، 10 درصد با عامل تجهیزات فیزیکی و 2درصد با عامل محیطی در ارتباط میباشند وعوامل بروز حوادث در محیط کار نشان میدهد که حادثه عبارت است از واقعه برنامه ریزی نشده ای است که برای افراد بی احتیاط وفاقد برنامه درمحیط کار رخ میدهد.
هرحادثه ای که درمحیط کار اتفاق میافتد پس از مدت کوتاهی با همه خسارات جانی ومالی که ببار میآورد بزودی به فراموشی سپرده میشود تا دوباره بروز حوادث تلخ وزیانبار تکرار شوند.اما درک غلط حال نتیجه نادیده گرفتن گذشته است واتخاذ یک تصمیم غلط ناایمن میتواند زندگی انسانها را به سمت نابودی سوق دهد. یکی از رویکردهای مدیریت ایمنی منابع انسانی توسل به تحقیقات علمی در زمینه شناسائی عوامل بروز حوادث گذشته است که درمقاله حاضر به منظور تحقق هدف مذکور از روش تحقیق تاریخی استفاده شده است ونتایج حاصله ازتحقیق درمحیط پژوهش استان آذربایجانغربی میتواند در تصمیم سازی وتصمیم گیری مدیریت شرکتهای توزیع انرژی الکتریکی در جهت پیشگیری از حوادث آتی درمحیط کار مفید واثربخش واقع گردد.
-2 فرهنگ ایمنی درشرکتهای توزیع انرژی الکتریکی :
فرهنگ ایمنی نیروی انسانی شرکتهای توزیع انرژی الکتریکی به عنوان زیر مجموعه ای از مقوله فرهنگ سازمانی آنان محسوب میشود درنگرش نسبت به مقوله فرهنگ میتوان آن را چنین توصیف نمود که فرهنگ عبارت است از : " مجموعه ای از نهادها، الگوها، نگرش ها، سنن، تلقیات، اعتقادات، باورها و000، " که در عرصه بالفعل بصورت نمود رفتاری تبلور مییابد با توجه به اینکه امروزه با گذشت زمان همه چیز دچار تغییر ودگرگونی میشود واین تغییرات از شتاب روز افزونی برخوردار است.
لذا الگوی رفتاری نیروی انسانی شرکتهای توزیع برق نیز از تغییر پذیری مصون نخواهد ماند وبروز تغییرات مثبت در رفتار ایمنی نیروی انسانی درمحیط کار شرکتها از تغییرات درجهت بهسازی فرهنگ ایمنی آنان نشأت میگیرد.بنابراین نقش مدیریت شرکتهای توزیع برق درکنترل الگوی رفتاری نیروی انسانی به عبارت دیگر هنر آنان دربسترسازی مناسب محیط کار وبالندگی مؤلفههای فرهنگ ایمنی نیروی انسانی بخصوص درحوزه عملیاتی حائز اهمیت تلقی میشود وتامین ایمنی وحفاظت جانی نیروی انسانی شرکتها پیامد منطقی بهینه سازی فرهنگ ایمنی میباشد.
-2-1 رابطه فرهنگ ایمنی ورفتار نیروی
انسانی درمحیط کار :
پژوهش علمی در حوزه ادبیات انسانی نشان میدهد که بین فرهنگ ایمنی شرکتهای توزیع برق به عنوان متغییر مستقل ورفتار نیروی انسانی آْنان به عنوان متغییر وابسته رابطه همبستگی معنی داری وجود دارد به عبارت دیگر رفتار نیروی انسانی شرکتها تابعی از فرهنگ ایمنی آنان بوده واگر بخواهیم در دستیابی به رفتاری بدور از خطا واشتباه به موفقیت نائل گردیم در پیش گرفتن تلاش به منظور بهسازی مؤلفههای فرهنگ ایمنی اجتناب ناپذیر تلقی میشود.
-2-2 فرهنگ ایمنی وزندگیسازمانی نیروی
انسانی درمحیط کار : زندگی سازمانی نیروی انسانی شرکتهای توزیع برق از سایر صور زندگی آنان تاثیر پذیر وبرآنها تاثیر گذار میباشد رفتار ایمنی نیروی انسانی میتواند از فرهنگ ایمنی زندگیهای مذکور منشاء بگیرداما نکته حائز اهمیت این است که برای بوجود آمدن فرهنگ ایمنی مطلوب در پروسه زندگی کاری نیروی انسانی شرکتها لازم است بین صورهای سه گانه زندگی سازمانی، زندگی اجتماعی وزندگی خانوادگی تعامل برقرار شود ودراینصورت بروز رفتار ایمنی نیروی انسانی درمحیط کار ارزشی مورد انتظار از فرهنگ ایمنی مطلوب خواهد بود.
-2-3فرهنگایمنیوآرگونومی - مهندسی انسانی - :
آرگونومی دانش هماهنگی بین انسان، ماشین ومحیط کار است واین دانش مجموعه شناسائیهای علمی وفنی مربوط به انسان در انجام کار ووضعیت کارکردن نیروی انسانی را شامل میشودتعامل بین انسان، سازمان وتکنولوژی از دیدگاه دانش آرگونومی ضامن تامین ایمنی وحفاظت درمحیط کار است در واقع میتوان گفت که فرهنگ ایمنی نیروی انسانی شرکتهای توزیع برق نه تنها با دانش آرگونومی بیگانه نبوده بلکه از نظر برخورداری از مطلوبیت نیازمند آن میباشد ودرصورت برخورداری از آن میتواند درمطلوبیت رفتار نیروی انسانی و بسترسازی محیط امن کاراثربخش ومفید واقع گردد واز خسارات جانی ومالی ناشی از حوادث پیشگیری نماید.
