بخشی از مقاله
چکیده
تولیدات طبیعی، متابولیتهای ثانویه جداشده از موجودات دریایی، منابع مهم مولکولهای زیست فعال میباشند که در بسیاری موارد این ترکیبات برای درمان بیماریها توسعه پیدا کردهاند. عملکرد و خاصیت دارویی ترکیبات زیست فعال از قبیل خاصیت ضد التهابی، ضد میکروبی، ضد سرطانی، تنظیم کنندگی سیستم ایمنی مورد مطالعه قرار گرفته است.
مولکولهای مشتق شده از موجودات دریایی مانند پلی ساکاریدها، استروئیدها، لکتین، هموسیانین و کلاژن عملکرد تنظیم سیستم ایمنی و ضدالتهابی در رابطه با سلامتی انسان را نشان میدهند . از آنجایی که بسیاری ترکیبات سنتزی با اثرات جانبی و منفی بر بیماران در بازار وجود دارند، ترکیبات زیست فعال مشتق شده از منابع دریایی، ایمنتر و ارزانتر در مطالعات مختلف مورد توجه قرار گرفتهاند. این مطالعه مروری، فعالیتهای تنظیم کنندگی سیستم ایمنی و ضدالتهابی برخی ترکیبات زیست فعال دریایی را با تاکید برقابلیت کاربرد در جنبه های دارویی ارائه میدهد.
مقدمه
تقویت سیستم ایمنی یک راهکار امیدبخش برای درمان و کنترل بسیاری بیماریها از قبیل ایدز - Routy et al., 2016 - ، سرطان - Naidoo et al., 2014 - و ام اس - Wuhrer at al., 2009 - میباشد . بسیاری ترکیبات سنتزی با اثرات جانبی از قبیل آزاتیوپرین، سیکلوفسفامید، پروستاگلاندین، سیکلوسپرین A، تیوکربمات، لوامیزول، نیریدازول، پنیسلامین در دسترس میباشند. ایمونومدولاتورهای - تنظیم کنندههای سیستم ایمنی - زیستی فاقد اثر جانبی و ارزانتر با توانایی تحریک پاسخ سیستم ایمنی در منابع مختلف دریایی یافت شده اند.
التهاب متداولترین نشانه بیماری میباشد که مسیرهای پیچیده در آن درگیر میباشند و پاسخ ضدالتهابی موجب آزاد شدن میانجی ها شامل آمینها از قبیل هیستامین و -5هیدروکسی تریپتامین، برادیکینین، پپتیدهای طویل مانند اینترلوکین- - IL-1 - 1، لیپیدها مانند پروستاگلاندین و لوکوترین و آنزیمها از بافت و مهاجرت سلولها میشود
درخواستهای زیادی برای داروهای جدید ضدالتهابی وجود دارد زیرا التهاب در بسیاری از بیماریهای انسان شامل سرطان - Mantovani et al., 2008 - ، آلزایمر و آرتریت - Villosalda et al., 2008 - وجود دارد. در طول سالهای اخیر ترکیبات طبیعی دریایی مختلفی با اثر ضدالتهابی معرفی شده اند که از منابع متفاوت دریایی شامل اسفنجها، مرجانها، نرمتنان، جلبکها و باکتریها استخراج شده اند. هدف این مطالعه، جستجو در مجلات علمی بین-المللی، به منظور آشکارسازی نتایج آزمایشگاهی و بالینی کاربرد ترکیبات زیستی فعال از موجودات دریایی با تاکید بر اثر تقویت کنندگی سیستم ایمنی و ضد التهابی میباشد.
ترکیبات زیست فعال تنظیم کننده سیستم ایمنی
هموسیانین: هموسیانین جدا شده از نرمتنان، متالوپروتئین حمل کننده اکسیژن با زیرواحدهای بزرگ است که قابلیت تحریک سیتسم ایمنی در مقابل برخی سرطانها را دارد. هموسیانین به دست آمده از Concholepas concholepas - CLL - در تحریک سیستم ایمنی اولیه برای توقف پیشرفت سرطان مثانه استفاده شده است
همچنین، به عنوان حمل کننده برای آنتی بادیها برعلیه آنتیژنهای مربوط به تومور فعالیت دارند. هموسیانین - KLH - جداشده از همولنف گونه Magathura crenulata، اثرات تحریک سیستم ایمنی وسیعی را نشان داده است که با داشتن اثرات متقابل با مونوسیت، ماکروفاژها و لنفوسیتهای چندشکل هستهایی در جهت بهبود پاسخ ایمنی میزبان عمل کرده است
کلاژن: اثرات کلاژن جداشده از ژله ماهی Nemopilema nomurai روی پاسخ ایمنی ذاتی، بویژه فعالیت ماکروفاژها بررسی شد که موجب تحریک تولید فاکتور آلفا نکروزی تومور و اینترلوکین 6 بوسیله سلولهای J774.1 و ماکروفاژهای صفاقی در نتیجه افزایش میزان بیان ژن این سیتوکینها شد. کلاژن نه تنها باعث افزایش پاسخ ایمنی اکتسابی شد، بلکه از طریق فعالسازی ماکروفاژها باعث تقویت پاسخ سیستم ایمنی ذاتی نیز شد . - Putra et al., 2012 - در مطالعه دیگری مشخص شد که کلاژن گونه N.nomurai میتواند تولید سیتوکین بهوسیله ماکروفاژها را از طریق فعالسازی NF- B و JNK، توسط مسیر سیگنالی TLR4 تسهیل کند
کیتین: مطالعات اخیر ثابت کردهاند کیتین اثرات پیچیده بر پاسخهای ایمنی ذاتی و اکتسابی دارد که شامل احیا و فعال کردن سلولهای ایمنی ذاتی و القاء تولید سیتوکین و کموکین از طریق گیرندههای مختلف سطح سلول مثل گیرنده مانوز ماکروفاژ، گیرنده - TLR-2 - toll-like 2 و Dectin-1 میباشد، بهویژه در دستگاه گوارش و ریهها، سلولهای متنوعی شامل سلولهای ایمنی ذاتی - ائوزینوفیل، ماکروفاژ - و ایمنی اکتسابی - بیان IL-4/IL-13 در لنفوسیتها - را فعال میکند . - Komi et al .,2017 - در مطالعهایی نشان داده شد کیتین موجب افزایش کارایی سلول T، فعالیت سلول NK و تولید اینترفرون - - IFN- بوسیله سلولهای NK شده است
ترکیبات زیست فعال ضد التهابی
سس کوئی ترپن ها: خاصیت ضد التهابی این ترکیبات در رابطه با فعالیت مهارکنندگی روی بیان iNOS و COX-nitric oxide synthase inducible - 2 و - cyclooxygenase-2 در ماکروفاژها - Jean et al., 2008 - ، تولید آنیون سوپراکسید و رهاسازی الاستاز در نوتروفیلها است . - Chung et al., 2014 - لمنالول از Lemnalia cervicorni - یک مرجان نرم تایوان - ، اثرات ضدالتهابی و تسکین دهنده - دردنشان - را با مهار تراوش نوتروفیلها و تضعیف ورم مفصل زانو و قوزک پا در آرتریت نقرسی نشان داد که از طریق مهار بیان عامل c-Fos و پروتئینهای پیش التهابی مانند iNOS و COX-2 صورت گرفته است . - Lee et al ., 2013 - سس کوئی ترپن های موجود در Rumphella antipathies - بادبزن دریایی - باعث کاهش تولید آنیون سوپراکسید و رهاسازی الاستاز بوسیله نوتروفیلهای انسانی شدند . - Chung et al., 2014 - ماده Lochmolin از مرجان نرم Sinularia lochmodes، با جلوگیری از افزایش COX-2 در ماکروفاژهای تحریک شده بوسیله LPS، اثر ضدالتهابی را نشان داد
استروئید/استرول: اخیرا ترکیبات استرادیولی جدا شده از اسفنجها موجب تغییر گیرندههای پرگنن X و فارنسوید X شدهاند. برخی از این گیرندهها در کاهش التهاب رودهایی و فعالیت % 1 - ، که مسئول تولید سیتوکینهای پیش التهابی میباشند، نقش دارند Solomonsterol A . - Fiorucci et al., 2012 - ، یک آگونیست گیرنده پرگنن X استخراج شده از اسفنج Theonella swinhoei، موجب تسکین التهاب سیستمی و اختلال سیستم ایمنی در آرتریت روماتوئید موش شده است
- Mencarelli et al., 2013 - . سه ترکیب استروئیدی مختلف از ستاره دریایی Marthasteriasg lacialis، فعالیت ضدالتهابی روی سلولهای مدلRAW 264.7 را نشان دادند. میزان مارکرهای التهابی مانند NF B، iNOS، IL-6 و COX-2کاهش پیدا کردند و بهترین نتیجه زمانی به دست آمد که این سه ماده در ترکیب با هم آزمایش شدند
پلی ساکارید: پلی ساکاریدهای دریایی مانند آلگینات، پرفیران، فوکویدن، کیتین و مشتقات کیتین به عنوان کاهندگان پاسخهای آلرژیک شناخته شدهاند . - Vo et al., 2015 - لیرو و همکاران نشان دادند که محتوی سولفاته در تحریک ماکروفاژها مهم است و دلیل آن مشارکت نصف سولفات در فعل و انفعال بین پلی ساکارید و گیرنده های سطح سلول است . - Leiro et al., 2007 - پلی ساکاریدها از جلبک قرمز دریایی Digenea simplex، ادم را کاهش دادند و التهاب ناشی از دکستران، هیستامین، سروتونین و برادیکینین را به حداقل رسانیدند. از طریق کاهش غلظت TNF- و IL-1 در مایع صفاقی، مهاجرت نوتروفیلها را به فضای صفاقی موش مانع شد
لکتین: آگلوتینین گونه Holothuira grisea یک لکتین دایمری پایدار است که تزریق وریدی این ترکیب از مهاجرت نوتروفیل به درون فضای صفاقی از طریق کاهش فعالیت میلوپروکسیداز و افزایش غلظت NO خون جلوگیری کرد. . - Moura Rda et al., 2013 - یک ترکیب لکتینی - Malyngamide S - جداشده از Bursatella leachii - خرگوش دریایی - ، که تصور میشود بوسیله Lyngbya majuscule در بدن این خرگوش دریایی تولید میشود دارای اثر ضدالتهابی است و از تولید سوپراکسید در پاسخ به عوامل فزاینده التهابی، N-formyl-methionylleucyl-phenylalanine و PMA در نوتروفیل گردش خون محیطی جلوگیری کرد
فیکوسیانین: فیکوسیانین یک رنگدانه متصل به پروتئین با یک زنجیره باز تتراپیرولی است که در اسپیرولینا Arthrospira maxima یافت میشود. فعالیت ضدالتهابی میتواند از طریق مهار تولید پروستاگلاندین E2، فعالیت فسفولیپاز A2 و رهاسازی هیستامین صورت گیرد. عصاره این سیانوباکتری موجب کاهش میزان بتا گلوکورونیداز - یک نشانگر آرتریت روماتوئید - در موش ش
بحث و نتیجه گیری
در حال حاضر نیازمندی های زیادی برای درمان های جدید و کاربردی و ایمن از بیماری های مزمن مانند سرطان، التهاب مزمن و آلزایمر وجود دارد و همچنین درمان هایی برای شرایط حاد مانند عفونت وجود دارد. محصولات جدید طبیعی دریایی - متابولیت های ثانویه - عملکرد بسیار متنوع و رو به رشد را در آزمایش های مختلف نشان می دهند
