بخشی از مقاله
چکیده
برای دستیابی به هدف تشکیل دولت اسلامی ، نیل به دانایی وخرد در بستر فرهنگ اسلامی به عنوان هدف اصلی معرفی می شود. از آنجا که امنیت و توانایی اقتصادی از شاخصه های بارز جامعه اسلامی است لذا، دولت اسلامی باید با توسعه علوم و فناوری، بستر سازی رشد اقتصادی را فراهم نماید. دولت اسلامی برای تحقق این امر بایستی اقدامات متعددی انجام دهد.
در کشورهای پیشرفته از ICT برای توسعه همه جانبه استفاده بهینه میشود و این امیدواری وجود دارد که در کشور ما نیز با توجه به فرمایشات مقام معظم رهبری در خصوص اقتصاد مقاومتی، از فناوری اطلاعات و ارتباطات استفاده و بهره وری لازم انجام شود.با عنایت به سخنان ارزشمند رئیسجمهوری جناب آقای دکتر روحانی" ما فناوری را به عنوان پایه ای برای اقتصاد دانش بنیان، فرهنگ و هویت اصیل اسلامی و ایرانی و راهی برای ایجاد اشتغال بویژه برای جوانان تحصیلکرده و زمینهای برای ایجاد دولت الکترونیکی میخواهیم".
همچنین در عصر امروز جهانی نمیتوان بدون استفاده از فضای جامعه جهانی به دنبال اجرای اقتصاد مقاومتی بود. نتایج تحقیق نشان می دهد، توسعه ی فناوری اثر بسیار مثبت بر رشد اقتصاد ایران دارد. استفاده بهینه از پتانسیلهای حوزه it و ict سبب توسعه اقتصادی شده و به عنوان زیر ساخت تمامی صنایع میتوانند رشد کمی و کیفی را به دنبال داشته باشد.
بنابراین لازمه برخورداری از رشد اقتصادی ،گسترش علم و فناوری و ایجاد بستری مناسب برای نظام آموزشی در سطوح مورد نیاز کشور و ایجاد و گسترش نهادهای مناسب برای گسترش فر هنگ دینی است. به این ترتیب میتوان گفت که اقتصاد مقاومتی صرفا یک نوع سیاست اقتصادی نیست،بلکه باید آن را به مثابه یک فرهنگ،رویکرد و الگوی رفتاری اقتصادی تعبیر کرد.
با چنین نگاهی به مفهوم اقتصاد مقاومتی، ملزومات اقتصاد مقاومتی شامل اقدامات: فرهنگ سازی، بسترسازی، تامین فناوری - انتقال فناوری - ، تشویق و حمایت از نوآوری و خلاقیت - ناشی از پیوند صنایع دانشبنیان با نیازهای ملی - و..... خواهد بود. در این راستا با توجه به ابلاغ سیاستهای اقتصاد مقاومتی از سوی مقام معظم رهبری و تاکید این سند راهبردی بر توان داخلی و کاهش وابستگی به خارج برآن شدیم تا با نگرش فرصت محور، تاثیرات فناوری اطلاعات در اقتصاد مقاومتی را بررسی نماییم.
-1مقدمه
راهبرد اقتصاد مقاومتی برای اولین بار توسط مقام معظم رهبری در سال 1389 در دیدار با جمعی از کارآفرینان کشور مطرح گردید و در سالهای اخیر در بیانات و سخنرانی های ایشان ابعاد مختلف آن مورد توجه و تأکید قرار گرفته است .درخصوص مفهوم اقتصاد مقاومتی، تعاریف متفاوتی ارائه شده که هر کدام از جنبه ای به این موضوع نگاه کرده اند .
در این میان، تعریف جامع و کامل از اقتصاد مقاومتی را خود رهبر فرزانه انقلاب ارائه داده اند .ایشان در دیدار با دانشجویان فرمودند :"اقتصاد مقاومتی یعنی آن اقتصادی که شرایط فشار، در شرایط تحریم، در شرایط دشمنی ها و خصومت های شدید می تواند تعیین کننده رشد شکوفایی کشور باشد. هدف دشمن، فشار اقتصادی بر کشور است. یکی از راهکارهای تحقق اقتصاد بدون نفت، توسعه فضای مجازی است .فضایی اثرگذار بر سطح وسیعی از متغیرهای کلان مانند رشد اقتصادی، بهره وری و اشتغال و متغیرهای خرد نظیر سطح رفاه عمومی، که توسعه شاخصهای آن از اصلی ترین اهداف سند چشم انداز وبرنامه های توسعه های کشور است.
مقام معظم رهبری برای هر سال شعاری را در غالب یک نام مطرح فرموده اند که شعار هر سال مکمل سال گذشته میباشد و بیانگر ساماندهی یک حرکت عمومی در زمینه اقتصاد میباشد.لذا باید تعمقا به این شعارها گوش جان سپرد وسرلوحه زندگی خویش قرارداد.در این مقاله سعی شده نقش فناوری اطلاعات در راستای خدمت به پیشرفت تولید ملی و تحقق اقتصاد مقاومتی تشریح شود.
-2 مبانی نظری
اطلاعات :واژه لاتین "Information"که در زبان فارسی" اطلاعات "ترجمه میشود، دسته ای از مفاهیم
است که ذهن ما آنها را دریافت کرده، هشیارانه ضبط و به آن معنی می دهد معمولاً وضعیت دانایی و دانش ما را تغییر میدهند
ارتباطات :از نظر لغوی به معنی بستگی، پیوستگی، پیوند و رابطه است - معین، 1342 - و در اصطلاح عبارت است از تمامی فرایندهایی که مردم از طریق آنها بر یکدیگر تأثیر میگذارند
فناوری اطلاعات: برخی از صاحبنظران فناوری اطلاعات را به عنوان گردآوری، سازماندهی، ذخیره و نشر اطلاعات، اعم از صوت، تصویر، متن یا عدد می دانند که با استفاده از ابزار رایانهای و مخابراتی صورت میپذیرد
فناوری اطلاعات و ارتباطات :فناوری هایی که ما را در ضبط، ذخیره سازی، پردازش، بازیابی، انتقال و دریافت اطلاعات یاری می کنند - هدایتی مقدم،1387 - .در واقع به مجموعه سخت افزار، نرم افزار، شبکه و صنایع مرتبط به آن، فن آوری اطلاعات - - IT گفته می شود و فن آوری اطلاعات و ارتباطات - - ICT به مجموعه امکانات ،سخت افزاری، نرم افزاری، شبکه ای و ارتباطی به منظور دستیابی مطلوب به اطلاعات، گفته می شود و در آن تاکید و محوریت بر روی جنبه" ارتباطی "می باشد، بگونه ای که ارتباطات به منزله یک" باید "مطرح است
جامعه اطلاعاتی :این مفهوم برای اولین بار در دهه 1970 توسط پروفسور ماسودا که جوامع را به سه گروه .»ماقبل صنعتی، صنعتی و فراصنعتی - جامعه اطلاعاتی - …تقسیم کرد، بکار رفت - . - 8 این مفهوم در اصطلاح عبارت است از جامعه ای که در آن کلیه فرایند های متعارف و سنتی اجتماعی نظیر کسب و کار،آموزش، فعالیت های شخصی و ...در قالبی نوین و با استفاده از ICT انجام گیرد - شورایعالی اطلاع رسانی،. - 1381
اقتصاد مقاومتی: اقتصاد مقاومتی که ازجمله سیاستهای ابلاغی توسط مقام معظم رهبری برای مقاوم سازی اقتصاد داخلی کشور در برابر تهدیدها و تهاجمات بین المللی به شمار میرود، باید به رو شهای مختلفی از قبیل، کاهش وابستگی دولت به درآمدهای نفتی، افزایش اشتغال، حمایت از تولیدات داخلی و ارتقای بهره وری محقق شود .به طورکلی منظور از اقتصاد مقاومتی رسیدن به شرایط اقتصادی است که روند روبه رشد اقتصادی در کشور محفوظ بماند و آسیب پذیری آن کاهش پیدا کند. به عبار ت دیگر در این شرایط وضع اقتصادی کشور و نظام اقتصادی به گونه ای است که در مقابل ترفندهای دشمنان که همیشگی و به شکلهای مختلف خواهد بود کمتر آسیب میبیند و کمتر دچارا ختلال میشود. بطور مسلم یکی از ارکان اقتصاد مقاومتی،" حمایت از تولید ملی "است.
اقتصاد مقاومتی و فناوری اطلاعات:. با توجه به این نکته فناوری اطلاعات وا رتباطات یکی از مؤلفه های اصلی فضای مجازی است توسعه آن از دو جهت اهمیت ویژ ه ای دارد، اول اینکه به عنوان یک صنعت کلیدی، توانایی ایفای نقشی مهم در تولید ناخالص داخلی وا فزایش نرخ رشد اقتصادی به صورت مستقیم را دارد .دیگر اینکه باعث تسهیل عملکرد، افزایش کارایی و بهر ه وری دیگر بخشهای صنعتی، خدماتی و افزایش نرخ رشد اقتصادی به صورت غیرمستقیم میشود.
از شاخص های مهم و مورد تاکید ایشان در خصوص تحقق هویت مالی و آرمان های انقلاب اسلامی ،اهمیت موضوع نوآوری در علم و فناوری است . در این رابطه میفرمایند:"قدرت علمی،پایه های قدرت های اقتصادی،نفوذ فرهنگی و...است."ایشان به جوانان تاکید میفرمایند هرچه میتوانید علم بیاموزید و آن را در حد اعلا دنبال کنید.حضرت آیت االله العظمی خامنه ای ضمن معرفی و تبیین اهمیت جنبش نرم افزاری و نهضت تولید علم میفرمایند:"ما میخواهیم عقب ماندگی علمی امان را جبران کنیم واین خواسته ای همگانی و ملی شود،باید فرهنگ تولید را جایگزین فرهنگ مصرف نماییم واز بدعت و نو آوری در وادی علم، بیمناک نباشیم".
3پیشینه تحقیق
با بررسی های انجام شده به برخی پژوهشهایی که دراین خصوص انجام پذیرفته اشاره میشود:
کمیجانی و محمود زاده در مقاله ای با عنوان اثرات »زیر ساخت، کاربری و سرریز فناوری اطلاعات و ارتباطات بر رشد اقتصادی کشورهای در حال توسعه… به بررسی موضوع پرداخته و با استفاده از روش داده های تلفیقی برای 51 کشور در دوره 1995-2003به این نتیجه رسیدند که سرمایه فیزیکی، ضریب نفوذ تلفن ثابت و تأثیر مثبت بر رشد اقتصادی کشورهای مذکور داشته است
