بخشی از مقاله
چکیده
فناوری اطلاعات و ارتباطات3 ، تکنولوژی هزاره جد دی می باشد که باعث کم کردن زمان انجام محاسبات، دق یق تر شدن پردازش داده ها، تبادل اطلاعات، آسان و کم کرد ن هزینه دادوستد شده است . دستاوردهای فناوری اطلاعات و ارتباطات زمانی حداکثر تاثری گذاری را در زندگی بشر خواه د داشت که بتواند در تمام زمینه ها و در میان تمام اقشار جامعه رسوخ کند.
مشکلات جامعه شهری روزبروز در حال افزایش است و معضلات شهرنشینی شرایط دشواری را برای زندگی انسان ها به وجود آورده است. از طرفی مهاجرت عظیمی از مردم به سمت شهرها باعث تشدید مشکلات و معضلاتی در شهر و علاوه بر آن باعث تخلیه روستاها می گردد، که این امر موجب عدم سرمایه گذاری و خدمات رسانی در محیط روستاها می شود .
شهرهای الکترونیکی4 و روستاه ای الکترونیک 5 زیر مجموعه تفکر جامعه اطلاعاتی و ارتباطی می باشد، که در سال های اخیر در دنیا مطرح شده است و روستاییان بهتر می توانند از اخبار واطلاعات شهرها آگاهی پیدا کرده و دستاوردهای بیشتری را در زمینه های مختلف اقتصادی ، اجتماعی و غیره کسب نمایند . بنابراین این مساله ضروری می رسد که با شناسایی و تقویت توانمندی های شهرها و روستاها و آشنایی و آموزش آن ها با این فناوری توسط کارشناسان مربوطه در جهت توسعه عادلانه روابط شهر و روستا گام های اساسی برداشت.
با توجه به اینکه مشکلات جامعه شهری و روستایی روزبه روز افزا یش پیدا می کند فناوری اطلاعات گام مهمی برای از بین بردن این مشکلات و در زمینه اداره روابط شهری و روستا ی وخدمات رسانی به آن ها را تحت تاثیر قرار می دهد، دقت در کاربرد و استفاده از ا ین فناوری برای مسئولان برنامه ر زیی و اجرایی در هر بخش مد رییتی می بایستی بیشتر گشته تا بتواند از این خدمات و امکانات گسترده در امر توسعه مکان های شهری و روستایی نهایت استفاده صحیح را داشته باشند. در ارائه و تدوین مقاله از روش توصیفی وتحلیلی استفاده شده است. و نتیجه اش این است که روستاها نقش مستقلی از شهرها ندارند. شاید نیاز روستاها به استفاده از ICT حتی بیشتر از شهرها نیز باشد.
مقدمه
در عصر سنت روابط متعادلی بین شهر و روستا وجود داشته است شهرها از نظر منابع غذا یی و مواد خام وابسته به روستاها بودند و روستاها نیز از نظر سرما یه و خدمات وابسته به شهرها بوده اند . در این رابطه هم شهر و هم روستاها سود می برده اند، هر چند که در مجموع از نظر اقتصاد ی کفه شهر سنگین تر بوده است . در عصر مدرن به خصوص در کشورهای جهان سوم و آن هم در کشورها یی که منابع درآمد آ ن ها محدود به منابع معدنی مثل نفت است، وابستگی شهرها روزبروز - به خصوص از روستاها ی پیرامونی خود - کمتر می گردد و برعکس وابستگی روستاها - از نظر در یافت خدمات، سرما یه، مواد غذا یی - از شهرها بیشتر م ی شود.
این امر نه تنها موجب عقب ماندگی روستاها ومهاجرت می گردد بلکه ا ین عدم تعادل منشاء نابرابر ی های جهان اجتماعی و عدالت اجتماعی است - صرامی، حسین، . - 101:1382 شکل گریی وتحول فضاهای جغرافییی ، تحت تاثیر روابط و مناسبات ساخت های جغرافییی است ، وتجزیه وتحلیل فرآیند مناسبات فضاهای جغرافییی به درک شیوه های سازمان بندی در فضا منتهی می شود - پاپلی و رجبی 1382، . - 242 توسعه روستا یابه عبارتی " توسعه پایدار روستا یی " به عواملی هم چون کاهش شکاف امکانات و خدمات بین شهر و روستا ، کاهش فقر ، امن یت غذا یی، مشارکت و حفظ مح یط زیست بستگی دارد .که خود نشان از بالندگی فرهنگی ، رشد اقتصاد ی ، ارتقاء آگاه ی ، افزایش تعداد تحصیل کردگان آنان جامعه دارد .
روستا بدون این عوامل نم ی تواند قدم به عرصه توسعه و یاتوسعه پا یدار بگذارد .اکرچه ایجاد یامهیاکردن همه ی اینها در زمانهای گذشته هم از لحاظ مالی و هم از لحاظ نیروی انسانی سخت بوده است . ولی امروزه با پیشرفت فن آور ی به ویژه ICT این مشکل تا حد ی حل شده و یابه عبارتی زمینه ها ی متعددی جهت فراهم کردن توسعه روستا و مناسبات بین شهر و روستا را در آینده سامانده ی خواهد کرد. " فناوری اطلاعات و ارتباطات روستائی RICT به عنوان پدیده هزاره سوم ، رو یکرد دانش محوری است که دانایی را به توانایی مبدل می سازد.
ICT زندگی بشر را دچار تحول کرده است و در آ ینده نه چندان دور اداره بخش اعظم ی از امور بشر بدون استفاده از ا ین فناور ی مقدور نخواهد بود - جلالی، علی اکبر، . - 34 : 1385 در عصر ارتباطات ، م یتوان با جایگزینی حرکتهای مجازی و دسترسی مجازی به جای حرکتها و دسترسی فزییکی حجم تقاضای سفرهای شهری را تا حد بسیار ز یادی کاهش و سامانده ی کرد و جابجا یی را روز به روز ساده تر کرد فناوری ICT این امکان را به ما م ی دهد که هر لحظه و هر مکا ن جهت رفع نیاز و انجام فعالیتهای اداری خود ، بدون داشتن حضور فزییکی در شهر ، با مکانهای مورد نظر ارتباط مستقیم و پیوسته داشته باشیم ، اصولأ ترکیب این دو نوع فناور ی و سازمانده ی زندگی مردم وکاررابا کمک روشها ی جدید و ارتباط با زمان و مکان امکانپذ یر ساخته اند و در روابط شهر و رو استتحولی جدید و بوجود آورده است .
میتوان گفت درعصر مجاز ی مد رییت روستا به صورت منسجم و سازمان ی هافت و تا حدودی بسیار ز یادی غیر وابسته به شهر شکل گرفته است ودر حال گسترش می باشد . کاربرد فناوری اطلاعات در بخش ها ی مختلف روستایی ایران با حمایت مدیران دولتی از سال 79 آغاز گردیده است . و با برنامه ر زیی و مد رییت در بخش ها ی مختلف آموزشی، اجتماعی و فرهنگی و غیره شروع به کار نموده است.
امروزه بسیاری از شهرهای کشورمان از این فناور ی برخوردارند ولی روستاها تا حدودی. باید برا ی جلوگریی از بوجود آمدن شکاف مابین شهرها و رو ستاها مدیران و کارشناسان استفاده از ا ین فناور ی و خدمات رسانی آن را در برنامه های خود قرار دهند تا دچار عواقب ناگوار و غ یر قابل جبران و روابط ناعادلانه شهر و روستا نباشمی.
ضرورت و اهمیت تحقیق
فناوری اطلاعات و ارتباطات ، تکنولوژ ی هزاره جدید می باشد که باعث کم کردن زمان انجام محاسبات، دقیق تر شدن پردازش داده ها، تبادل اطلاعات، آسان و کم کردن هز ینه دادوستد شده است . متاسفانه دناییی که در آن زندگی می کنیم دچار مشکلاتی به نام شکاف د یجیتالی می باشد. این شکاف، بخصوص در سطح جامعه روستا یی چشمگیر تر است . در حال حاضر 5؟2 میلیارد نفر از جمع یت 6 میلیاردی جهان در روستاها و نقاط دور افتاده کشورها ی در حال توسعه زندگی می کنند - حدود 40 درصد جمعیت جهان - که درصد کمی از آن ها به امکانات اطلاعاتی و ارتباطی مناسب دسترسی دارند.
این در حالی است که تحلیل گران جهانی عقیده دارند در بحث جهانی سازی، توسعه ICT روستایی نقش اساسی در پیشرفت کشورها ی در حال توسعه خواهد داشت . و در حال حاضر نیز استفاده از آن همراه با توسعه ICT ادامه دارد. شاید ا ین تصور وجود داشته باشد که ICT برای روستاهای ایران زود است و با ید توسعه تلفن و بالا بردن کیفیت دسترسی آن را در اولو یت قرار داد اما واقع یت آن است که برا ی بهبود وضع روستاها ی ایران با توجه به پراکندگی جغرافییی و دوری بعضی از روستاها از شهرها و محروم یت ها ی مختلفی که در آن ها وجود دارد توسعه ICT در اولویت می باشد.
با توجه به ا ین که بخشی از روستاهای کم جمعیت ا ریان هنوز دسترسی به تلفن ثابت را ندارند . توسعه ICT روستایی در ا یران با ید با شتاب مضاعفی صورت گیرد تا استفاده مناسب از ظرفیت ها ی ICT در بخش روستا صورت گیرد و روستاها بتوانند تبادل اطلاعاتی لازم با سا یر مراکز بخصوص شهرها را داشته باشند و بستر توسعه در آن ها فراهم شود. روش تحقیق: پژوهش حاضر در پی تلفیق دو شاخه تخصصی فناوری اطلاعات و مد رییت روابط شهری و روستایی می باشد. لازمه انجام چنین پژوهشی برخورداری از دیدگاه ی است که قابلیت همه جانبه گر ی داشته باشد. روش تحقیق حاکم بذ تحقیق با توجه به ماهیت پژوهش بصورت توصیفی- تحلیلی بوده است.
مبانی نظری تحقیق
الف - فناوری اطلاعات و ارتباطات و ویژگی های آن فناوری اطلاعات و ارتباطات، به هر دو فناوری اطلاعات و رایانه اطلاق می شود . فناوری اطلاعات شامل هرگونه تجهیزات و سیستم های اتصال داخلی - سیستم های فرعی - این تجهیزات که شامل ه ر اشکال فناوری استفاده شده در ایجاد، ذخیره ، ساماندهی ، مدیریت ، جابجایی ، نمایش ، تعویض ، تبادل ، انتقال یا دریافت اطلاعات، به هر شکل ممکن آن می شود . اطلاعات ممکن است به اشکال مختلف از جمله : داده های تجاری ، مکالمات همراه با صدا ، تصاویر ثابت و متحرک ، نمایش های چند رسانه ای و غیره باشد.
صرف نظر از تعاریف متعدد ی که از تکنولوژ ی اطلاعات شده، دسترسی سریع به اطلاعات و انجام امور بدون در نظر گرفتن فواصل جغرافییی و محدود یت ها ی زمانی محوری ترین دستاورد ا ین فناور ی می باشد. از د یگر و ژیگی های فناوری های اطلاعاتی می توان به موارد ز یر اشاره نمود : تعاملی بودن فناور ی - دوطرفه بودن فرا یند ارتباط - - Interactivity - ، جمع زدایی - گرایش به ارتباطات فردی - - - Delassification، ارتباط ناهمزمان ،تمرکز زدایی - Decentralization - ، استفاده از ظرف یت بیشتر - Higher capacity - ، انعطاف پذ ریی - Flexibility - - صنایعی، علی، . - 15:1383
ضرورت ict در روستاها در ارتباط با شهرها
با توجه به این که بخش عظ میی از نیروهای مولد جامعه جهانی در روستاها زندگی می کنند خدمات رسانی دولت ها به این بخش از توز یع عادلانه ای برخوردار نمی باشد. روستاییان نسبت به شهرنشینان سهم کمتر ی در برنامه های توسعه ای دولتها دارند. که این موضوع یکی از مهم تر ین دلا یل مهاجرت بی رویه روستا ییان به شهرها جهت دسترس ی به امکانات م ی باشد - فتحی، عفت، . - 108:1386 اما نباید در صورت وجود امکانات خدمات رسان ی به روستاها توج ه نشود . در حقیقت نیاز مناطق دوردست به به خصوص روستاها به کاربردها ی ict جدی تر از شهرهاست .
