بخشی از مقاله
چکیده
در طرح مقاطع تغییر خطوط نظیر میدان، تعداد خطوط مورد نیاز در هر رویکرد تعیین میشود. براي راههاي چندخطه باید تدابیر لازم براي طراحی با تعداد خطوط مناسب در مسیر گردشی در نظر گرفته شود. به دلیل ورود حجم ترافیک به میدان، حرکت گردشی وسایل نقلیه و خروج پهلو به پهلو از میدان، طراح باید اثر متقابل خطوط میدان بر یکدیگر را در نظر بگیرد.
بدین منظور از قاعده تعادل و پیوستگی خطوط در خطکشی معابر استفاده میشود. در این مقاله به معرفی این قاعده و طراحی توربو میدان بهعنوان یکی از مصادیق آن پرداخته شده است. در طراحی بر اساس این مفهوم، خطکشی باید به گونهاي باشد که در حجم ترافیک ورودي و خروجی تعادل ایجاد شده و تداخل ترافیکی در پیرامون میدان به حداقل برسد. اگرچه به قاعده تعادل و پیوستگی خطوط در دستورالعمل خط سفید اشارهاي نشده است، اما ظرفیتهاي فراوانی براي استفاده از این مفهوم در توسعههاي آتی این دستورالعمل وجود داشته و از این روي، این مفهوم نیازمند معرفی و توضیح بیشتري است.
.1 مقدمه
به دلیل تسهیل تردد ترافیک پیرامون میدان، تأمین حرکت گردشی وسایل نقلیه و خروج پهلو به پهلو از میدان، باید اثر متقابل خطوط میدان بر تردد در طراحی در نظر گرفته شود.در آیین نامه طرح هندسی راههاي آمریکا - آشتو - و منابع حمایت کننده آن دو مفهوم تعادل1و پیوستگی2خطوط را براي تسهیل و بهبود کارایی تردد ارائه شده است.
در این مفهوم خطکشی باید بهگونهاي باشد که در حجم ترافیک ورودي و خروجی در هر خط تعادل ایجاد شده و در عین حال پیوستگی جریان از طریق به حداقل رساندن تداخلات جریان تأمین گردد.[1] بهعبارت دیگر رویکردي - ورودي یا خروجی - که حجم بیشتري دارد از تعداد خطوط بیشتري برخوردار بوده و رویکردي که حجم کمتري دارد خطوط کمتري داشته باشد. همچنین هیچ خطکشی نباید رها شده و ناقص باشد.لازم است خطوط عبوري باعث کمترین تداخل ترافیکی در جریانهاي پیرامون میدان گردد. بههمین دلیل مفاهیم تعادل و پیوستگی خطوط مفاهیم مهمی بوده و میتواند عملکرد ترافیکی میادین را ارتقا دهد.
مصداق استفاده از این مفهوم در معرفی و طراحی توربومیدانها3 ارائه شده است که در سالهاي اخیر استفاده از آنها در کشورهاي توسعهیافته در زمینه مهندسی ترافیک کاربرد یافته است. به همین دلیل در این مقاله به کاربرد مفهوم تعادل و پیوستگی خطوط در قالب طراحی و عملکرد توربومیدانها پرداخته خواهد شد.
.3 کاربرد مفهوم تعادل و پیوستگی خطوط در طراحی در بخش قبل به مفاهیم تعادل و پیوستگی خطوط و اهمیت آن اشاره گردید. شکل 1 یک میدان دو خطه را نشان میدهد
که خطوط مورد نیاز در مسیر دایرهاي، یک خط گردش به چپ و یک خط گردش به راست جدا شده است. مسیر مناسب براي خروج، یک مسیر یک خطه است. اگر مسیر دو خطه استفاده شود، مسیر خودروها بین خودروهاي در حال خروج از دایره داخلی و خودروهاي در حال گردش به چپ تداخل پیدا میکند. براي طراحی، با توجه به مسیرهاي مجاز حرکت، تعداد خطوط را متناسب با حجم ترافیک عبوري و به طور پیوسته در نظر میگیریم.[2]
شکل :1 نمونه خط کشی خطوط میدانبا توجه به مفهوم تعادل و پیوستگی خطوط [2]
.1-3توربو میدان یکی از کاربردهاي قاعده تعادل خطوط در طراحی توربو میدان است. توربومیدان یک تقاطع دایروي شکل دوخطه بوده
و انحناي مسیر از نوع اسپایرال یا کلوتوئید میباشد که در آن ترافیک غالباً به وسیله جداکنندههاي فیزیکی - با قابلیت بالاروي - بهصورت کانالیزه هدایت میشود.[3]مدلسازي توربو میدانها نشان میدهد که بسته به تعادل حجم ترافیک در رویکردهاي مختلف، ظرفیت این میدانها ممکن است 25 تا 35 درصد بیشتر از میدانهاي دوخطه معمولی باشد .
براي رانندگی در تورب ومیدان رانندگان قبلا از ورود به میدان بایستی با توجه به تابلوها وفلشهاي هدایتی نسبت به انتخاب خط مناسب ورودي به میدان اقدام نمایند،چرا که با توجه به وجود جداول جدا کننده در توربو میدان امکان تغییر خط در مسیر گردشی وجود نخواهد داشت. مسیر حرکت در مانور مستقیم و مانور گرد شبه راست عموماً به اینترتیب می باشد
.2-3 طرح توربو میدان
الگوهاي متفاوتی براي طرح توربو میدان توصیه شده است. تعداد محورهاي مرکزي میدان از یک تا چهار محور میباشد. استفاده از محورها در طرح میدان در شکل 2 نشان داده شده است.
شکل :2 توربو میدانهاي داراي یک تا چهار محور
همچنین میدانهایی با سه یا چهار مسیر براي حجمهاي عبوري مختلف در نظر گرفته می شوند. در شکل 3 مدلهاي مختلفی از توربو میدان به همراه شرایط بهکارگیري آنها نشان داده شده است.