بخشی از مقاله
چکیده:
پژوهش حاضر با هدف بررسی قصه گویی قرانی وافزایش رشد اجتماعی کودکان پیش دبستانی انجام گرفت. طرح پژوهش نیمه آزمایشی و از نوع پیش آزمون-با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه کودکان پیش دبستانی مراکز پیش دبستانی شهر کرمانشاه که به روش نمونه گیری در دسترس تعداد 30نفر - 14پسر و 16 دختر - از کودکان دو مرکز پیش دبستانی شهر کرمانشاه به عنوان نمونه انتخاب شدند و به طور تصادفی به دو گروه 15 نفره آزمایش و کنترل تقسیم شدند.
در این پژوش مادران به پرسش نامه ی رشد اجتماعی واینلند - - 1953 پاسخ دادند. گروه آزمایش به مدت 8 جلسه ی متوالی - هر جلسه 45 الی 60 دقیقه - طبق دستورالعمل در شرایط مداخله ای قرار گرفتند و گروه کنترل هیچ مداخله ای روی آن صورت نگرفت. سپس داده ها جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار آماری SPSS-19 با آزمون تحلیل کوواریانس مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج پژوهش نشان داد که بین میانگین نمرات پیش آزمون و پس آزمون مهارت های اجتماعی در گروه آزمایش و کنترل تفاوت معنی دار وجود دارد. از یافته های پژوهش می توان نتیجه گرفت که قصه گویی قرانی بر افزایش رشد اجتماعی کودکان موثر ی باشد.
مقدمه:
اهمیت محیط و روابط اجتماعی در زندگی کودکان موضوعی است که بسیاری از روانشناسان و متخصصان تعلیم و تربیت به آن اشاره داشته اند.
تفکر کودک اساسا از خلال تجربه های اجتماعی وی تحول می یابد.کودکان فاقد سطوح بالای مهارت های اجتماعی نه تنها تعامل موفقیت آمیزی با همسالان خود ندارند،بلکه رفتار های مشکل دار برونی سازی شده را نیز تجربه می کنند رشد اجتماعی شامل تحول مثبت در روابط میان خود و دیگران است. بدیهی است رشد اجتماعی کودکان تحت تاثیر عوامل مختلف مثل وراثت، فرهنگ،محیط، بازخورد،رفتارهای والدین،همسالان، رفتارهای معلمان و برنامه های آموزشی قرار می گیرد.
داستان و قصه گویی قرانی از روش های موثر برای رشد اجتماعی کودکان پیش دبستانی است. در برنامه آموزشی مراکز پیش دبستانی هنر جایگاه ویژه ای دارد و مربیان با استفاده از هنرهای مختلف به خصوص هنر قصه گویی قرانی می توانند بسیاری از رفتار های مناسب را در کودکان تقویت کنند
همواره یکی از عمده ترین و رایج ترین راه های انتقال تجربه بشری قصه گویی قرانی و گوش سپردن به قصه بوده است - زایپش/پرنیانی، - 1389از تاثیرات مهم قصه در کودکان زبان آموری می باشد.
قصه به دلیل اینکه یک ارتباط گفتاری به شمار می آید کودک فرصت فکر کردن به مطالب را دارد و بعد از آموختن و سپردن آن در ذهن به تکرار قصه برای دیگران و یا در ذهن خود به تقویت حافظه او می کند. کودکان در قصه ها با واژه ها، اصطلاحات و ضرب المثل ها آشنا می شوند و با افزایش خزانه لغات خود ارتباط فعالانه ای با محیط برقرار می کنند و به راحتی می توانند تقاضا و خواسته هایشان را مطرح کنند و حتی در بیان احساسات و هیجانات کمک کاربردی تری به آن ها می کند
شناخت نقش های اجتماعی برای کودکان از طریق قصه امکان پذیر می شود. کودکان هنگام شنیدنقصه تلاش میکنند تا تصویر سازی ذهنی شان تقویت شده و این مسئله باعث تکرار و تمرین می شود و او این امکان را می یابد تا درباره پدیده های اطراف به کاوش و جست و جوی بیشتری دست بزند. کودکانی که بیشتر قصه گوش می دهند در دوران بزرگسالی انسان های منطقی تر و عقلانی تری هستند و نسبت به پدیده های پیرامون، محاسبه گرانه تر نگاه می کنند و میزان سطحی نگری در آن ها کمتر است.
قصه ابزار مناسبی برای کمک به رشد کودک است که در صورت غفلت ضربه های جبران ناپذیری متوجه کودک خواهد شد.کودکان با شنیدن قصه های مناسب جوانانی بی اراده ،ترسو و ضعیف النفس خواهند شد. در مقابل قصه های مناسب می توانند افرادی مسئول ،شجاع و با اراده پرورش دهند. - نوسفی لویه و همکاران،. - 1387 قصه می تواند به ایجاد تغییراتی در نگرش نسبت به خود منجر شود. زیرا آگاهی باعث رهایی از درد و رنج و افزایش امید می شود
قصه گویی قرانی هنر گوش دادن را تقویت می کند و چنان چه قصه ای که برای کودکان نقل می شود ارزش شنیدن داشته باشد، آنان مشتاق یادگیری کلید هایی می شوند که نماد ها برای آن ها می گشایند و معنا می کنند.قصه امکان تصویر سازی را برای کودک فراهم می سازد.کودک با شنیدن قصه، صحنه ها،اعمال و شخصیت های آن را خلق میکند و این توانایی بر رشد شناختی و اجتماعی کودک تاثیرمنفی دارد - گوین ترجمه آدینه پور, . - 1387 در میان فیلسوفان باستان افلاطون نخستین اندیشمندی است که بر اهمیت قصه برای کودکان و نوجوانان در کتاب مشهور خود جمهوری تاکید کرده است
رویکردهای داستانی و روانشناسی تاکنون بر چند محور زیر متمرکز بوده است:
-1 استفاده از قصه به مثابه یک فن درمانی د رروان درمانی فردی و خانوادگی
-2استفاده از قصه ها د رجایگاه ابزار تشخیص
-3استفاده از قصه د رحکم روشی برای پرورش توانایی های کودکان
قصه گویی قرانی و رشد اجتماعی:
کودکان بسیاری از مهارت های اجتماعی را در دوران یاد می گیرند. این مسئله باعث گردیده است که به تعلیم و تربیت کودک در این سنین با دیدن عمیق و علمی نگریسته شده و کودک به عنوان رکن اساسی تعلیم و تربیت بیش از پیش مورد توجه متخصصان قرار می گیرد و به همین دلیل سال های پیش دبستانی از حساس ترین دوران زندگی آنها محسوب می شود و مخصوصا از لحاظ اجتماعی ساختن آن ها بسیار حائز اهمیت است.
رشد اجتماعی بخش مهمی از رشد همه جانبه ی کودکان است.این جنبه از رشد ارتباط نزدیکی با ادبیات کودکان دارد. بررسی ها ی انجام شده نشان میدهد که تقویت رفتار های مثبت اجتماعی کودکان به صورت مستقیم یا از راه پند و اندرز شدنی نیست بلکه ارائه ی الگوها ی مناسب در عمل یا از طریق شخصیت پردازی های جذاب در داستان ها،اشعار، سرگذشت و... در این زمینه تاثیر گذاری بیشتری دارد.
این اثربخشی در صورتی امکان پذیر است که پدیدآورندگان آثار کودکان از روند رشد اجتماعی آنان آگاه باشند، عوامل موثر در این فرایند را بشناسند،از مراحل و چگونگی رشد اجتماعی کودکان اطلاع کافی داشته باشند و از انگیزه های کودکان در انجام رفتارهای اجتماعی باخبر باشند
به دلیل آن که یکی از ابعاد اساسی در تعلیم وتربیت کودکان، تحول اجتماعی فراهم ساختن زمینه علاقه و احساس شادی از مشارکت در فععالیت های گروهی ،به عنوان یکی از هدفهای اساسی و کلی آموزش و پرورش پیش دبستانی است.افزون بر آن نبود مهارت های اجتماعی در کودکان آنان را به انواع اختلال های رفتاری سوق داده و حتی بازخورد آنان را نسبت به همسالان،مدرسه و کارکرد تحصیلی تحت تاثیر قرار میدهد
بدیهی است برای دستیابی به این هدف مستلزم ایجاد شرایط و امکانات مناسب و استفاده از روش ها و روی اوردهای موثر است که نتایج استفاده از روش مورد پژوهش - قصه گویی قرانی - ما را به دستیابی به این هدف مهم سوق می دهد. هم چنین با این که در بعضی از جوامع پیشرفته امروز، قصه گویی قرانی به عنوان یک هنر پر طرفدار ، یک شیوه آموزشی توانمند و یک سرگرمی پر جاذبه مطرح است، در کشور ما توجه چندانی به قصه گویی قرانی نمی شود
