بخشی از مقاله
چکیده
کشورهایی که از توسعه روستایی برخوردار نیستند، با مشکلاتی از جمله رشد ناهمگون اقتصادی، فقدان عدالت اجتماعی و مهاجرت روزافزون روستاییان به شهر ها، دست به گریباناند. توسعه روستایی عامل بهبود شرایط زندگی افراد کم درآمد ساکن روستا و خودکفا ساختن آنان در روند کلی توسعه یک کشور است. لذا جهت نیل به این مهم باید کارآفرینی، صنایع روستایی، صنایع تبدیلی، گردشگری، قالی بافی و مشاغل خانگی، مورد توجه و بهرهبرداری صحیح قرار گیرد.
نتایج به دست آمده حاکی از آن است که اتخاذ سیاستهایی در جهت تقویت ظرفیت کارآفرینی یک جامعه می تواند تاثیر زیادی در سطح فعالیت های کارآفرینی جامعه داشته و باید مشوق ورود جوانان و افراد مسن باتجربه به فرآیند کارآفرینی باشند. پژوهش حاضر با استفاده از منابع کتابخانه ای و برداشتهای میدانی، پتانسیل های کارآفرینی روستایی و موانع آن را در روستای چرم - کلات نادر - ، مورد کندو کاو قرار داده و در پایان راهکارهایی نه چندان آرمانی را جهت بهبود وضع موجود پیشنهاد می کند.
مقدمه
اشتغال به عنوان یکی از مهمترین مشکلات اقتصادی کشور، امروزه ذهن بسیاری از پژوهشگران، برنامه ریزان و عامه مردم را به خود مشغول کرده است. برخورداری از منابع بسیار غنی طبیعی و انسانی جوان منعکس کننده وجود پتانسیل های کافی برای جذب نیروی انسانی کشور به کار و فعالیت اقتصادی است . نظام اقتصادی نظیر هر نظام دیگر متشکل از پنج بخش - محیط، اجزاء، هدف، مدیریت و منابع - است. آنچه در این زنجیره به عنوان حلقه گم شده مانع از تبلور و پویایی نظام اقتصادی و تحرک منابع در کشور می شود، مدیریت اقتصادی کارا و اثربخش است.
شوماخر می گوید: گاندی عقیده داشت فقیران جهان را، تولید انبوه و تودهوار کمک نمی کند، بلکه تولید به وسیله تودهها به آن ها یاری می دهد. فناوری تولید توده-وار به مقتضای ذات خود، خشن، مضر برای محیط زیست و مایه ابتذال و بیهودگی انسان است. اما فناوری تولید به وسیله توده-ها ضمن استفاده از دانش و تجربه نوین صنعتی به سمت تمرکززدایی حرکت می کند. با بوم شناسی سازگاری دارد و منابع کمیاب طبیعت را بسیار کم مصرف میکند و به جای آنکه آدمی را به حد خدمتگزار ماشین تنزل دهد، ماشین را به خدمت او درمیآورد.
در این میان نواحی روستایی در برگیرنده نیمی از جمعیت کشورهای در حال توسعه هستند، که از نظر سوءتغذیه و سواد، آسیبپذیرترین بخش از جمعیت جهان به شمار می آیند. رفع معضلات این جمعیت عظیم از طریق برنامهریزی آگاهانه توسعه روستایی امکان پذیر است. نقش و اهمیت فرآوردهها و تولیدات روستایی در رفع نیازهای رو به تزاید جامعه درخور توجه می باشد. بسیاری از دستاوردهای روستائیان در اقتصاد ملی نقش استراتژیک داشته و اهرم قابل اتکایی در پشتیبانی از نظام اقتصادی کشور در عرصه جهانی، از طریق صادرات به بازارهای پرظرفیت جهانی می باشد.
این مهم درحقیقت شناسه قدرت اقتصادی کشور در نزد جهانیان تلقی گردیده و علاوه بر آن تکیه براقتصاد تک محصولی نفتی را کاهش می دهد - آسایش،32،. - 1373 ایجاد فرصت های شغلی جدید در مناطق روستایی کشور از اهمیت بالایی برخوردار است. زیرا علاوه بر آمار بالای بیکاری در روستاها، - سالانه بالغ بر 550 هزار نفر نیروی کار جدید به بازارکار روستاها عرضه میشود - مرکز آمار ایران - . کشور با معضل مهاجرت روستائیان به شهرها، بخصوص به شهرهای بزرگ مواجه است، که این امر خود پیامدهای منفی زیادی در زمینه های مختلف اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و امنیتی دارد.
همچنین جوانگزینی و نخبهگزین بودن مهاجرتهای روستایی از جمله عواملی است که فرآیند توسعه درونزا و روند بهبود شرایط زندگی در روستاها را مختل می سازد - همان ، 35،. - 1373 ریچارد کانتیلون - 1730 - ، اولین کسی بود که واژه کارآفرین را در علم اقتصاد ابداع و آن را این چنین تعریف کرد: کارآفرین فردی است که ابزار تولید را به منظور ترکیب به صورت محصولاتی قابل عرضه به بازار خریداری می کند. کارآفرین در هنگام خرید از قیمت نهایی محصولات اطلاع ندارد. کارآفرینان کسانی هستند که با ایجاد محصولات وخدمات نوین مورد نیاز مردم، درآمد خوبی کسب می کنند.
معمولا گمان می رود که کارآفرینان در راه اندازی شرکتها تبهر دارند. در هر حال، آنها، از هیچ، کسب و کارجدید خلق می کنند. آنها به رغم مخاطرات بسیار، پیشگام کارهای جدید می شوند - احمدپور ،. - 4: 1383 کارآفرینی برای توسعه اقتصادی یک جامعه یکی از ارزان ترین ابزارها با بهترین و بیشترین کارایی به شمار می رود و یکی از اقدامات لازم برای به کارگیری ابزار کارآفرینی در سطح کلان، بستر سازی و ایجاد فرهنگ کارآفرینی است.
بنابراین در بستر مساعد کارآفرینی است که کارآفرین خلق می شود و دانشگاهها و موسسات آموزشی و پژوهشی مربوط به آن ایجاد می شود. نقش دولت در بسترسازی برای کارایی این مسئله بسیار مهم بوده و این امر در گرو ایجاد بستر مناسب و پشتیبانی های همه جانبه دولت اعم از مادی و معنوی، فرهنگی، پژوهشی و نیز برداشتن موانع موجود از سر راه کارآفرینان است. توسعه اقتصادی عبارت است از رشد همراه با افزایش ظرفیتهای تولیدی اعم از ظرفیتهای فیزیکی, انسانی و اجتماعی. در توسعه اقتصادی, رشد کمی تولید حاصل خواهد شد.
اما در کنار آن, نهادهای اجتماعی نیز متحول خواهند شد, نگرشها تغییر خواهد کرد، توان بهرهبرداری از منابع موجود به صورت مستمر و پویا افزایش یافته، و هر روز نوآوری جدیدی انجام خواهد شد - رحیمی موقر، . - 1372 مطالعات مختلف نشان داده است که یکی از مهمترین اهداف توسعه اقتصادی - چه در شهرها و چه در روستاها - ایجاد اشتغال و مهمترین سازوکار و ابزار آن, کارآفرینی است. کارآفرینی باعث کاهش بیکاری و افزایش بهرهوری افراد و منابع, و بالتبع افزایش درآمد مردم جامعه میگردد.
اگرچه نباید گفت که کارآفرینی خصوصی تنها راهکار اشتغالزایی و افزایش درآمدهای مردم روستایی است, اماقطعاً میتوان گفت بهترین و بهرهورترین نوع آن است . - laukkanen.2003.372 - توسعه اقتصادی دو هدف اصلی دارد: اول, افزایش ثروت و رفاه مردم جامعه - و ریشهکنی فقر - ، و دوم، ایجاد اشتغال، که هر دوی این اهداف در راستای عدالت اجتماعی است. عدالت اجتماعی گویای توزیع »عادلانه« امکانات و ثروت میان افرادی است که طبق تعریف دارای حقوق برابرند و بر اساس اصول برابری و همبستگی درک ارزش های حقوق بشر و شآن و منزلت هر انسان به رسمیت شناخته میشود - ابو محمد 67،. - 1354
روش پژوهش
پژوهش حاضر به شیوه توصیفی و تحلیلی نگاشته شده است. شیوه گردآوری داده ها از نوع اسنادی - میدانی به نحوی که برای مبانی نظری از روش تحقیق کتابخانه ای و برای جمع آوری داده ها از روش میدانی و پرسش نامه استفاده گردیده است. پرسشنامه شامل 15 سوال در مورد کار آفرینی بوده و این سوالات توسط 30 نفر از اهالی محترم روستای چرم کهنه تکمیل شده است. افرادی که به این پرسشنامه پاسخ داده اند در سن 16 تا 60 سال بوده اند. بنابراین در این پژوهش سعی شده ضمن توصیف وضع موجود و ارزیابی وضعیت اشتغال روستا، میزان تحقق امر کارآفرینی در این روستا و موانع موجود، مورد مورد کند و کاو قرار گرفته است. اهداف مورد برسی در این پژوهش به شرح ذیل است:
1. میزان آشنایی روستاییان با زمینه ها و مهارتهای کارآفرینی
2. نقاط قوت و ضعف کارآفرینی در این روستا
3. فرصت ها و تهدیدهای کارآفرینی در این روستا
4. ارزیابی زمینه ها و مهارت های لازم جهت تحقق کار آفرینی در این روستا چرم کهنه یکی از روستاهای دهستان کبود گنبد از توابع بخش مرکزی شهرستان کلات به شمار می رود و درموقعیت جغرافیایی37درجه و 42 دقیقه طول جغرافیای و 59 درجه و 42 دقیقه عرض شمالی و در 13 کیلومتری کلات نادر قر دارد.
یافته های تحقیق
به استناد آمارهای اخذ شده از خانه بهداشت روستای چرم کهنه، این روستا در سال 90 دارای 1101نفر جمعیت و 261 خانوار بوده که بعد خانوار آن 4/22 نفر به دست امده است.
